Цlаlхбышди хиваршее хаlбба баджарагъыкан, камалыкван, гьааъани ишин кьулай ацlан маъаlллимар ешемишоохьи вобунбы. Манбышда гьарна са ахтыйни доюс, гьуlрматыс лайикьра ворна. Манбыше, джохъад водун ацlал’ телебабышис гьелесдимее, хаlбна иш вуккекка вобна. Манбышди хаlббананбышди гьаlкlее «Нур» кlазетее хаlдда макьаалабы гьуво. Къийнийна йишда гаф Гыл’мецlни хивни йыlкьнекни мактабее ишлемишехьени Байрамов Гьаlджимагьаlммад Давудни духайни гьаlкlее вухьес.Цlаlхбышди хиваршее хаlбба баджарагъыкан, камалыкван, гьааъани ишин кьулай ацlан маъаlллимар ешемишоохьи вобунбы. Манбышда гьарна са ахтыйни доюс, гьуlрматыс лайикьра ворна. Манбыше, джохъад водун ацlал’ телебабышис гьелесдимее, хаlбна иш вуккекка вобна. Манбышди хаlббананбышди гьаlкlее «Нур» кlазетее хаlдда макьаалабы гьуво. Къийнийна йишда гаф Гыл’мецlни хивни йыlкьнекни мактабее ишлемишехьени Байрамов Гьаlджимагьаlммад Давудни духайни гьаlкlее вухьес.
Гьаlджимагьаlммад маъаlллиме мани санаъаlтыс ыlмыр къабсыр. Гьайни сен 53 сен водун быкырехьи мана мактабейхъа ишлемишхьес хъарый. Мани сенбышее мактабни агъсаххъал маъаlллиме хаlбба ушахар гьаlзиравъу. Къийна манбышда гьарна са сурал’ ишлемишехьи. Манбышди аlрайл’ джука саджигее Гыл’мецlни мактабее ишлемишхьенбыб вобунбы. Гьаlджимагьаlммад маъаlллиме мани санаъаlтыс ыlмыр къабсыр. Гьайни сен 53 сен водун быкырехьи мана мактабейхъа ишлемишхьес хъарый. Мани сенбышее мактабни агъсаххъал маъаlллиме хаlбба ушахар гьаlзиравъу. Къийна манбышда гьарна са сурал’ ишлемишехьи. Манбышди аlрайл’ джука саджигее Гыл’мецlни мактабее ишлемишхьенбыб вобунбы.
Гь. Байрамов 1945-ъэсди сен Гыл’мецlни хивее едике ыхьа. Манкъуни увгьойка, манбы геед дагъамын сенбы ыхьа. Хаlбна Ватанна даlвъый таамхьайн сенбы ыхьайхъа гора, хиваршее мысвалла, мыкlаала вухьа. Инсанар кассиба ешемишоохьи вухьа. Хизанбышихъад еттигъда охьанасын гней ва медын тадарукбы ыхьа деш. Манчихъа гора, хивни хааlрункъвее –кыл’ункъве пешекарийвалла гьааъа вухьа. Мани вахтал’ инсанаршин гелир садджу манче ыхьа.
Водни дагъамийвал’бышихъа ил’дяакы, Гьаlджимагьаlммад маъаlллиме хъаlдхъыйлхъан гьавас акlанау деш. Манкъвее хиве дагъайдни сыныфбышин мактаб быкырауйле хъийгъа, Миххьейни мактабейхъа аркlын. Сабара сенбына мааъад ацlаал’, тербие алятlу. Йигlыдъэсын сыныф югни кьийматбышика таамау, манкъвее сафарый Дербентни шагьарейхъа авхъу. Геледжагъысын санаъаlт алетlасдимее манкъвее санаъаlтбы Дербентни маъаlллимар гьаlзирааъани училищейхъа хъуво. Гьаманиджар сен мана училищейхъа иккечlуна. Училище таамау, едике ыхьайни хивейхъа саркlыл’. Мактабее дагъайдни сыныфбышда маъаlллимна ишлемишехьи гиргъыл’. Сабара гагьна мааъар ишлемишхьайле хъийгъа, мана эскерейхъа алертlу. Эскерийвалла быкыравуйле хъийгъа, меер мактабее ишлемишехьи гиргъыл’.
Гьаlджимагьаlммад маъаlллимни увгьойка, джуни фыкрее маъаlллимийвалла гьавъуй мысаджаб вухьа деш. Манке хиваршее мебна иш вухьа деш. Маъаlллимийвалла гьавъуй доюкана иш вухьа. Гойне хьиннед, манке гьавъуйни заlгьматыс сикlы, маъаlллимаршин доланаджах писын ыхьа деш. Манчихъа ил’дяакы, мана гьаммаше сафарыйка ийкарасди мураадей ыхьа. Фыкрейдынбы ишилхъа адчесдимее, Гьаlджимагьаlммад маъаlллиме Дагъыстанын педогъожи институтын географиейн факультет таамау. Амма йикlейдын ният быкырааъас кьисмат дехьайн.
Манкъвее къийнад гьинчиле хаlдда сенбына гьихъа хылелхъа албтуйни ишис абрыква къулух гьааъа.
Манкъвее закани горуше увгьойн: «Хьодцlал’ни хьебни сенее зы хаlбба ушахар гьаlзиравъу. Манбышис одкlуний, хъаlдхъий хаlдхъау. Хьодцlалиле агъаллан дагъайдын сыныфбы къайиккы. Къийна йизын телебабы югни къуллухбышил’ ишлемишоохьи. Манбыше йизда заlгьмат авакlан гьидявъу, чалышмишувхьайнбы югын санаъаlткарар вухьес. Манаб, йиздимее, хаlбна хошбахтийвалла вобна. Манбы хивыле нимее акьаlна вухьейиб, зы кlелиханаъа деш. Экlда-экlда зенгбы гьаъанбы. Хивейхъа истирагьаlтыс абыйнкъаl, засахъа саламыс иккебачlенбы. Манкъве маъаlллимийвалла гьааъан хаlдда сенбы ыхьейид, къийнад сабара гьоlкуматни сураке тезе ишилхъа адчыйни бадалхьайбыше наразийвалла ацlал’гьааъа. Манчини гьаlкlее манкъвее гьаммаше ачухда агъмишаъан. Манкъуни увгьойка, аlхырейни сенбышее хъаlдхъыйни министерствайн хаlдда тезе усулбы ишилхъа адчесын гьаlракатбы гьаъа. Амма манчихъа ил’дяакы, акьаlнани хиваршейдын мактаббы гьалед йиссейни усулука ишлемишехьи водунбы. Къийна йишди мактаббыхъад не интерактивный доска, нейид компьютерин сыныф дешин. Гьинчиле сабара вахтна гьихъа мани сардан сабара бадалхьайбы ыхьайнбы. Манке ушахаршис югун ацlаал’ гьелесдимее, компьютерын сыныфбы аахъы. Манчиле гъайре маъаlллимаршис ноутбукбы гьуво ва сабара медын ишбы ыккы. Гьаlшде техника йиссе хъыхьа. Манбы охуле хъигъечlийнбы. Манбы бадалаъасын фыкырбыд дешод.
Гойне хьинне, манкъвее аlхырейни сенбышей мактабейхъа хъавайлени ушахаршин сай кlыл’ хъыхьайке гаф гьавъу.
— «Къийнийн мактаб медын водун. Гьихъа ушахарше хъаlдхъийлхъа хаlбна фыкырний гьооли. Йишди мактабни ушахаршихъад югун аlдатний. Хъаlдаххъани ушахарше сана-санкъуни аlрайл’ баlстбыний ыкккекка. Гьаlшдед сыныфбыше ушахар кlыл’ба вухьейиб, ман аlдат аху водун. Зы мактабейхъа хъарыйле хъийгъа, энки хаlдын сыныфбы 1969-1970 хъаlдхъыйни сенбышее ыхьа. Мани сен цlеддыйни сыныфейхъа тезеба 33 ушахний хъары.Манкийле хъийгъа манбышин сай кlыл’ хъехьи гидгъыл. Манчихъа илд’яакы, гьар сен йишди мактаббын югун билигыкван ушахар кьоокка. Аlхырейни сенбыше манбышди геллесынкъве медицинай санаъаlт сечмишаъа водун. Къийна манбы Дагъыстанни, Россиейни доюкани клиникабышее, больницабышее ишлемишоохьи вобунбы. Зы манбышиле гуянмишехьи ворна». Гьаlджимагьаlммад Байрамов мактабни коллективе энки ешли маъаlллим ворна. Мактабын коллектив, ушахар манкъуна дараджа гьаммаше кьома гьувааджес чалышмишоохьи. Гьаммаше гьуlрматыка аххъахъа. Джусыд ман башта эйхьи водун. Ешбышихъа ил’дяакы, манкъве гьаммаше джаргее ахвас гьаlаракатаъа. Дарсбы къекка деш. Гьаммаше ушахаршикани горушейхъа гьаlзирра хъарайли. Гьавъуйни ишис сакlы, Гьаlджимагьаlммад Давудна дих гьокуlматни сураке хаlдданани грамотабышисий добышис лайикьра къаджы. Къийна манкъве «РД лайикьыквана маъаlллимын» до ахтыда гьаххъа водун. Йишди редакциейн Гьаlджимаlгьаммад маъаlллимыс угъурбы, геледжагъыл’ иш вуккейсдимее джанана сагъвалла аlрзааъа.
