Инсаныс эн гранын ва аIзизын кар, джун джан водун. Джан ыкIаранкъаI, ваяхуд манчис са зиян ыхьайнкъаI, инсанни улекIле не вар-девлет’, не пыл, не иш къедженбы дешки. ЦIеррыйке, гьар инсан джуни джанана есси ворна. Манчина саламатыйвалла инсане вуккеккани ыIмреке ва гьаъани ешайишике аIслыба. КьоIдъэсыб, инсанна джанана саламатыйвалла гозетяъас, чIыры хъыхьайнъаI, хъуваркаъас дюнйейлхъа дохтур къахову.
Гьаарункъус дешобна дохтурын санаъаIт гьаъасда кьисмат ва имкам гьуво. Дохтур ихьес аIкIелис серраасына, ацIаалис гуджнана, йикI темизна, рушватылхъа маIтях дешда, хыл’ сибыкна, рагьаIмнана, мурватнана ва ыIмрелхъа майил’нана инсан ыккан. Агар инсаныхъад манчин сурабыджад гьаIракатбы дешхье, манкъуке дохтур ихьес деш. Мана инсанни джасатна къаалим ихьес. Манке дохтур азраилилхъа сийкIал. ШакIле ман гьаIшде гьаар гьаъани аддымее къеджен.
ЦIаIхбышихъабыб доюкан дохтурар — ааIлимар кIылба деш вухьа. Манбише джона дараджа ишбишиква къалхымишавъу. Йишди дохтураршин добы: АIшуров Бегьрам, Кьарнаев Сабир, Кьасумов МагьаIммад, Мустафаев Бейдуллагь, Мирзоев Эмирджан, ЫIсаев Рамазан, Дабузов Абакар, Рамазанов МагьаIммад, ГьаIджиев Аллагьвердий, Магьмудов Магьмуд, Незиров АIбдулла, Эфендиев Салам, Кавузов Джебий ва мебынбышин добы медицинайни таарыхехъа окIанас эхьи. Къийна манбышда вааджибна иш цIаIхбышди джегьил’ дохтурарше: Улуханова Лале, МаIммадов Агъаширыне, Раджабов АIрзумане, ЫIмаров Сирадже, Сафаров Айвазе, Керимов УIмаргьаIдже, Мустафаева Гул’наре Ибрагьимов Геланийе, ЫIсмаъылов Якьубе, АIгьмадов АIбдулнасире, Кавузов ГьаIджимаIгьмыде, Кьарнаев Халиде, Ширинов Ширине, Мирзоев Мирване, Гьайдаров Беглере ва мебынбише артымишааъа вобна. Нимеега шахъаб кар ацIан, хыл’ сибыкын дохтурар вухьее шас манбишике дагъамийвалехъа гябкIуйнкъаI, кумаг ихьесын.
Ооъаб аIлябхъыIйн гыргын йишин дохтурар ва мани сиягьеехъа гидябкIыйн гыргын йишин дохтурар, фельдшерар, медсестрабы югни гьуIрматыс, джуваббышис лайикьба вобунбы.
Ман санаъаIт гьаъан йишин чоджар ва йичибы къийна эн гьаIракатыкван, джуни инсанылхъа раIгьымыкванбы вобунбы. Манбышди гьаарункъвее джуке аIхан кумаг чIырыхъыхьайни инсаныс гьелен.
Къийна зас йишин кIазет хъаIдаххъанбы, пенсиехъа хъигъечIуйни, дохтурыква, Эфендиев АIбдулсалам Гьамзатни дихыква танышааъас вуккан. Мана гьам гьуIрматукана, гьам инсаафыкана, гьам хыл’сибыкна, гьамыр йикI ачухна дохтур ыхьа. АIбдулсалам дохтур ЦIаIхни дерайл’, Азербайджанни Къахни районе югра ацIа ворна. АIбдулсалам дохтур ЦIаIхни хивее кIалхозчийни хизанее 1938- ъэсди сенни майни 27-чил’ едике ыхьа. Ушахийвалла джуни тай-тушершина хьинне абкIын. Дек’ манкъуна чакраджар раIгьматыххъа аркIын. Джус йикIел’ аху деш. Ед’ Гогарчине ва хааIрни чоджее Ибрагьамее гьувойн тербие манкъвее чIиек’ авхъа хъаы деш. АIбдулсалам Эфендиеве 7-ъэсди сныфеехъаме ЦIаIхни мактабее хъаIдхъы. 8-10-ъэсын сныфбы 1960 с. Мишлешни йыIкьнекни мактабее хъаIдхъы. Мактаб таамауйле хъийгъа, 3 сенна кIалхозе ва Магьачкъалее тиклибышее фегьлена ишлемишхьа. 1963-ъэсди сен Дагъыстанни девлет медицинайни институтни гьазирааъани шоIъбе хъаIдхъы. 1964-ъэсди сен мана Дагъмединститутни лечебный факультетехъа кьабыляу. 1970-ъэсди сен ман таамауме ишлемишхьес йаIхъыляуна Липецкни шагьареехъа. Мааъад манкъвее джуна дохтурна дараджа ахтыхъавъу , хирургна ишлемишхьа. 1972-ъэсди сен мана Дагъыстанеехъа хъары. Дагъыстанни минздравын АIбдулсалам дохтур хааIрна дохтурна ишлемишхьес ЦIаIхни участковый больницеехъа оIтирау. Манке ман Сувал’ни маIгьалылин йыIкьнекин больница ыхьа. Гыргын ЦIаIхни дерайлин 14 хивын чIырын инсанар махъаний маалидже гьаъас хъабайли. Манке поштина йаIхъ хиваршеехъана вухьа деш, токIан иших ыхьа деш. ЙыIкьын чIырынбы районеехъа ваяхуд шагьареехъа хъувкесдимее, санавиациейн вертолетний хъойтIал.
ХХ асырни кьодъэсди сурал’ ЦIаIхни дерайле хизанбышиква инсанар Азербайджанни Закатала ва Къах районбышеехъа кочмишеебаххьи гибгъыл. Манке гьале Советна девыр вухьа. АIбдулсаламыр джуни хизаныква Къахни шагьареехъа кочмишхьа. Мааъаб тезе юрд абчы. Къахни йыIкьнекни больнице дохтурна ишлемишехьи гирхьыл’. Манкъусахъа эн йыIкьын иш хъувы: оIбкабышди ва хъигъечIени медни чIырвал’бышис маалиджебы гьауй. 1976 сениле 2011-ъэсди сенийлхъамее ( пенсиехъа хъигъечIесмее) мааъар ишлемишхьа. Мани вахтыни аIрее АI. Эфендиеве аазырбышиква инсанаар хъувабкавъу. Манбышди аIрее йишди миллетынбыб вухьайнбы. Ёкьни-хьони элейс манкъвее джуна дохтурана дараджа Баквее ахтыхъавъу. Къахни районе, больницайни дохтураршини аIрее манкъухъаб хаIбна гьуIрмат вухьа. Манкъуни увгьойква, джун йикIес манкени сабыр эхьи, агар вуджее маалидже гьаына инсан тюлеенче къелилхъа сугъоцыйнкъаI.
Гьел’бедти, тезера махъа ишлхъа эчIуйнкъаI, дагъамийвал’бышиква растна хъарына. 10 сенна киранее гюъур. Пахылыйвалла гьааъанбыб джука ишлемишебахьенбышди аIрейиб вухьайнбы. Анджах манчихъа ил’дяакы, АIбдулсалам дохтуре Гипократын кIын’ аIхреехъаме быкырауйн.
Мана Азербайджанни минздравни сураке дипломбышис, грамотабышис лайикьаы. 70 сен быкырхьайнкъаI , манкъус пайис нукIрайн хинджал гьувы.
АIбдулсалам дохтуре джуни ыIмрени гьамазыква Къизетер баджийква саджигее хьебыдле ушах; кьойре гадебы, са ичий гьалални къыкыл’ чIакIы хъавъу. ХааIрна дих – Музафер джуни хизаныква Санкт-Петербург ешемишехьи, кIыл’на дих Ферман (АIбдулла гьаIджий) хизаныква МаIгьачкъалее ешемишехьи. Йиш — ГьаIдие Миныральные Воды шагьарее джени хизаныква ешемишеехьи. Манбы гьар сен едисахъайий деккисахъа гьавайкIананбы. Хизанын югун аIдатбы, адаббы манбыше гьувадженбы.
Шаква гаф гьааъанкъаI АIбдулсалам дохтур Азербайджан ешемишоохьени цIаIхбышди гьаIкIее йишонхьа. Манбышин дагъамийвал’бы агъмишау.
Дохтурыйвалиле гъайре манкъухъад шааирын гьаIракатбыд водунбы. Шас джуваб гьво, сименни элейсни горушее джуни хурун шечIбышиква, къошмабышиква, мехваршиква ши танышааъас.
Дохтур, гъу йигъни хизаныс камгьидяъана! Йигъни йикIеедын ниятбы быкырхьенбы!
