Дюнйейл’ сабара маIгьдын санаъаIтбы водунбы, манбы гьаъасдимее ацIалиле гъайре, сабыр, раIгьым, инсафийвалла вуккан. Мани инсанаршини йикIее пахырийвал’на, кубытийвал’на, сарсахийвал’на, оIгунмишхьайна кIуда вухьес вуккан деш. МаIгьадни санаъаIтбышди аIрее гьийбна джига маъаIллимнийий дохтурни санаъаIтна вобна.
МаъаIллиме ацIаал’, билиг, тербие гьели, йаIъни инсаныс ыIмрен ешайиш хъодкуда гьаъасда йаIхъ гьаагва. Дохтуре джан чини охале къаъайдхьуйнкъаI, къайдайлхъа хъаляъа, йаIъни джан хъувадкаъа. Ман кьоIйидсана санаъаIтбы сана-санчиква багълыда водунбы. Ман санаъаIтбы Аллагьыке хъооIн санаъатбы водунбы. КьоIдъэсыд, медни санаъаIтбышисын диб ши ооъад увгьойни санаъаIтбишика къошмишаъа. МаъаIллиме ацIаал’, билиг, тербие гьели, йаIъни инсаныс ыIмрен ешайиш хъодкуда гьаъасда йаIхъ гьаагва. Дохтуре джан чини охале къаъайдхьуйнкъаI, къайдайлхъа хъаляъа, йаIъни джан хъувадкаъа. Ман кьоIйидсана санаъаIтбы сана-санчиква багълыда водунбы. Ман санаъаIтбы Аллагьыке хъооIн санаъатбы водунбы. КьоIдъэсыд, медни санаъаIтбышисын диб ши ооъад увгьойни санаъаIтбишика къошмишаъа. Гьар сен октябрьни 5-чил’ Россиейл’, медни оIлкабышей маъаIллимаршин йигъ хьинне алгъайгьи.Ши, цIаIхбы (йихъбы), гьаммаше йишди саватыквани, камалыквани, абырыквани маъаIллимаршиле гуянмиш вухьа. Манбы шахъаб гьуар вахтал’ еттигъба вухьайнбы. Къийнийни йигъылиб мактабей, аали мактаббышей миллетын, республикайн, оIлкайн до ахты хъаъан маъаIллимар кIыл’ба дешобонбы. Манбыше джони ишиква, санаъаIтыс кIыл’валла гьавъуйка, гьалалын къык одхьуний субут гьаъа водун. Мани санаъаIтыс ыIмыр къабсырыйнбышда сайир Гыл’мецIни йыIкьнекни мактабна завуч, таарыхна маъаIллим Мурадов МутIалиб Шагьбуддинна дих ворна. Мана Рутул районни Гыл’мецIни хивее кIалхозчий Шагьбуддин дайийни хизанее едике 1968 сен ыхьа. Шагьбуддин дайий Назлы халай чалышмишивхьайнбы джон ушахар гьалални къыкыл’ хаIбхъааъас ва манбышис урватыкван тербие гьелес. Къийна манбышин югун адаббы МутIалиб маъаIллимее гьехха гьаъа водунбы. МутIалиб Гыл’мецIни мактабни 1 сыныфеехъа хъаIдхъас 1975-ъэсди сен аркIын. Мактабее хъаIдаIххъанкъа мана ацIаалилхъа гьавасыквана ушах ыхьа . Манке джар мана таарыхыква марахламишехьи ыхьа. 1985-ъэсди сен Гыл’мецIын йыIкьнекин мактаб таамау, Дагъыстанни девлет университетни таарыхни факультетехъа иккечIу. Манке мани факультетехъа эбчIес гейб дагъамбаний воохьи, хаIдын конкурсний эхьи. Са инсанни джигеехъа 25-30 инсанний хъарайли. Таарыхын факультет таамауйни джегьилис хаIдни къуллухбышилхъана йаIхъ ачухба вухьа. Мани дагъамийвал’бышихъа ил’дяаку, МутIалибни ацIаалин университетын дарвазабы джус аахъыйнбы. Мани факультетехъа йишди макаалейна кьаIгьраман хаIбни къуллухни хатирен деш аххъы эчIу, мана эчIуна миллетын таарых ацIахьес ва йидж хъодкуда далыйле хъооIни джегьилершилхъа гьихьараъас. ЦIеддыйн курс таамау, мана Ватанысын бордж хъелес аркIын. 1986-1988 манкъвее СССР-ни Армиее эскерна къуллух гьавъу. Эскерыйваленче хъары, мер джуни джигайл’ хъаIдаххъа гиргъыл’.Йишди гьоIкуматыл’ манке дагъамын 90 сенбы ыхьа. 1990 сенни сентябрьни вуза районни хъаIдхъийни шоIъбайни амурыква мана маъIаллимна ишлемишхьес Лекни (Къурдулни) мактабеехъа оIтирау. 1993-ъэсди сен манкъвее университет таамау. Йихьыдле сенна М. Мурадовее Лекни хивни ушахаршис тербие ва таарыхыкен ацIаал’ гьуво. Энки джегьилийвалин сенбы ва гьаIракатбы мааъад гиххьы. Къийнад манкъвее дарсбы гьувойни шигыртарше маъаIллимын до ахтыда гьуваджи ва Лекни хивни джамаъаIтын манкъун заIгьматбы кIелиханаъа деш.1996-ъэсди сен МутIалиб маъаIллим ишлемишхьес саркIыл’ хъарына джуни хивни йыIкьнекни мактабеехъа. Мааъад таарыхын дарсбы гьели гиргъыл’. Мааъар ишлемишехьени вахтал’ 22 шигыртаршин къайиккый ыхьа.. 2010 сен манкъус ДР-ни хъаIдхъийни аIълачийн лышан гьуво. Мани сенбышее мактабни маъаIллимаршини, ушахаршини аIрее джусда гьуIрмат къазанмышавъу ва манкъун гьунарбы ва гьаIракатбы къадже, гьайни сен мана, хаIдын къулайкана маъаIллим хьинне, Гыл’мецIни мактабыс завучна къуллух гьааъас сечмишау. Гьел’бедти, шак дена, манкъвее джулхъа алеетIуйн йыIкьын юк, аIхреехъаме саламатда гьихьараъасын. ШакIле мана садджу югна маъаIллим хьинне джар деш мана ацIа. Мана гьам тасарруфатна заIгьматчий, гьам югна хизанна саIгьыб, гьамыр хъобкуйвалла гозетяаъана инсан хьинне ацIа. МутIалиб маъаIллимее джуни ыIмрени гьамбазыква Рейнат баджийква 4 ушах: 1 гаде, 3 ичий маIърафатыква чIакIы хъавъу. Манкъуна хизан джун маIгькамын далы водун. АIсас санаъаIтыле гъайре, мана тIотIаршиква маIшкьулехьи. Манкъухъад джун меран водун.Югни, писди йигъбышил’ МутIалиб маъаIллим джуни хивни джамаъаIтыква саджигее эхьи. Имааджийбышеехъа хъигъейбачIенбышда сайир мана эхьи.Имкан гибхьыйхъа гора, МутIалиб маъаIллимыква саджигее, ши гыргын цIаIхбышин маъаIллимар джони байрамыква табрикааъа ва манбышис югун угъурбы аIрзуламишаъа.
