Джегьил’ хизан, камалукан маъаIллимар

Гьар сен хьодъэсди  октябрыл’ йишди гьоIкуматыл’ маъаIллимаршин Йигъ алгъайгьи. МаъаIллимее гыргыни санаъаIтбышис диб гийххьи. СанаъаIтна маIгькамийвалла ацIаал’ни дибыке аIслыба, ацIаал’наб – маъаIллимыке. ЦIаIхбышихъаб (Йихъбышихъаб) гьаммаше аIдатыйба маъаIллимни пешейс къуллух гьааъан инсанар вухьа. Нишихъаджаб илдяаку, манбышда дараджа  гьаммаше гьийбни джаргее  вухьа, вобна,  вухьесда.

 

Дюнйейл’ сабара маIгьдын санаъаIтбы водунбы, манбы гьаъасдимее ацIаалиле гъайре, сабыр, раIгьым, инсафийвалла вуккан. Мани инсанаршини йикIкее пахырийвал’на, кубытийвал’на, сарсахийвал’на, оIгунмишхьайна кIуда вухьес вуккан деш. МаIгьадни санаъаIтбышди аIрее гьийбна джига маъаIллимнийий дохтурни санаъаIтна вобна.  МаъаIллиме ацIаал’, билиг, тербие гьели, йаIъни инсаныс ыIмрен ешайиш  хъодкуда гьаъасда йаIхъ гьаагва. Дохтуре джан чини охале къаъайдхьуйнкъаI, къайдайлхъа хъаляъа, йаIъни джан хъувадкаъа. Ман кьоIйидсана санаъаIт сана-санчика  багълыда водунбы. Ман санаъаIтбы Аллагьыке хъооIн санаъаIтбы водунбы. КьоIдъэсыд, медни санаъаIтбышисын диб  ши ооъад увгьойни санаъаIтбышика къошмишаъа. Дюнйейл’ сабара маIгьдын санаъаIтбы водунбы, манбы гьаъасдимее ацIаалиле гъайре, сабыр, раIгьым, инсафийвалла вуккан. Мани инсанаршини йикIкее пахырийвал’на, кубытийвал’на, сарсахийвал’на, оIгунмишхьайна кIуда вухьес вуккан деш. МаIгьадни санаъаIтбышди аIрее гьийбна джига маъаIллимнийий дохтурни санаъаIтна вобна.  МаъаIллиме ацIаал’, билиг, тербие гьели, йаIъни инсаныс ыIмрен ешайиш  хъодкуда гьаъасда йаIхъ гьаагва. Дохтуре джан чини охале къаъайдхьуйнкъаI, къайдайлхъа хъаляъа, йаIъни джан хъувадкаъа. Ман кьоIйидсана санаъаIт сана-санчика  багълыда водунбы. Ман санаъаIтбы Аллагьыке хъооIн санаъаIтбы водунбы. КьоIдъэсыд, медни санаъаIтбышисын диб  ши ооъад увгьойни санаъаIтбышика къошмишаъа. Ши маIъаллимни санаъаIтыс кIыл’валла гьавъу, къийнийна йишда макьаале манбышди гьаIкIеена вухьес. Ши гыргыба мактабеенче хъигъебчIы. Мани аIкIел’ гьоолени хаан шас ыIмырна хъобкуна йаIхъ гьаагу. Шаваа нягьаIд манчике истифада гьаий, хъийгъа ацIахьес.Гьар вахтал’ маъаIллимна дараджа ахтыба вухьа. Паччагьаршини Россиейл’ ман санаъаIт энки ахтыйни къуллухчийни пешейква барабарда ыхьа. ГьаIшдед гыргынанкъаI маъаIллим оIлкайна, джамаъаIтна энки гранна инсан ворнава къийхье. Анджах гьоIкуматын маъаIллимаршина гьаIкIена гьыIрмат авхъааххъа дешоб. Мана гьыIрмат манбышис гьелени доннухбышике, иш къавджесди шарааитбышике ибаратба. МаъаIллимаршихъа касибаршихъа хьинне иляака.МаъаIллимийвалла гьавъуй гьар инсанын гьунар дешодон. Мани пешейс къуллух гьавъийниме вахъад гьар суракен ацIаал’бы ихьес ыккан. Манчихъа гора гьаIшде ман санаъаIт гьаъас хаIббананбышин джан гёдхьан деш. Къийна алверчийн, артистын, спортсменын, мыкIааъанкъун, модельбышин долаимишивхьай къат-къатна маъаIллимаршинчиле югда водун. Анджах фыкреехъа гьоIкуматни чIакIынбыше аляатIа дешки къийнийни йигъыхъад къийхъийн йигъ водун. Агар хъодкуда алеетIе гьаIшдийн хъаIдхъий масхараалилхъа сакIалау водун. Шас лап югда кIелёдунбы  ХХ-ъэсди асырын 90-ъэсын сенбы. Манке мактабни кIадджарык’ авхъа «алидкьылыйн хьян» къайиккы , маъаIллимын санаъаIтыд ахтыйни дараджайле « къел’бышеехъа къаъадчу».   ГьаIшде мани эзуйбышда ши бар алябатIа вобна. Институтбы, университетбы таамаийнбышин хаIббананбы мактабейхъа сивийкIал деш.гьоIкумат паIлчукьнани  къуеенче хъигъечIес деш .Ши, цIаIхбы  (йихъбы), гьаммаше йишди саватукани, камалукани, абырыквани маъаIллимаршиле гуянмиш вухьа. Манбы шахъаб гьар вахтал’ еттыгъба вухьайнбы. Къийнийни йигъылиб мактабей, аали мактаббышей миллетын, республикайн, оIлкайн до ахты хъаъан  маъаIллимар кIыл’ба дешобонбы. Манбыше джони ишиква, санаъаIтыс кIыл’валла гьавъуйка, гьалалын къык одхьуний субут гьаъа водон.Къинийни йишди макьалейн кьаIгьраманар джегьил’ маъаIллимар: адамийий хунаще Эл’зара вобунбы.  Манбышика зы октябрьни вуза Муслагъни йыIкьнекни  мактабеехъа гьаркIынийнкъа  танышхьа.  Софиев Кьурбан Шамил’на дих Муслагъни йыIкьнекни мактабее ишлемишехьен 5 сен водун. Манкъвее биологиейн дарсбы гьели. Директорни Мустафа МаIгьаррамовни увгьойка, Кьурбан маъаIллим ацIааликвана , санаъаIтылхъа гьавасыквана маъIаллим ворна. Манкъвее мани сенбышди аIрее хаIбна гьурмат ушахаршини аIрее къазанмишавъу. Манкъуни шигыртарше олимпиадабышее, ОГЭ-ше, ЕГЭ-ше чIакIын баллбы аляатIа. Софиева Эл’зара Бейдуллагьна йиш Муслагъни йыIкьнекни мактабее ишлемишеехьен 5 сен водун. Мана математикайна ва физикайна маъаIллима ворна.  Манбышда кьойирсана Муслагъни мактабни  штатылин маъаIллимар вобунбы. Манчиле гъайре Эл’зара маъаIллимае Мишлешни йыIкьнекни мактабее  математикайн дарсбы гьели.Манбышда кьоIйирсана Мишлешни хивее едике вухьа.  ЙыIкьнекин мактабыд манбыше мааъад таамау.  Кьурбан Софиеве ДДПУ-ын биологиейн факультет 2011 сен таамау. Эл’зара Софиевае ДДУ-ын физикайн  факультет таамау. Манчиле гъайре Эл’заре информатикайн санаъаIт гьеххада алеетIу.Джегьилерше хизан къурмишавъуйле хъийгъа, джон санаъаIт маIъаллимийвалис къассыр. Манбыше саджигее кьоIйре йишбы чIакIыхъааъа вобунбы.Шакани горушее манбыше увгьойн: « Ши йишин санаъаIт йикIени гьавасыква сечмишау. Гьел’бедти , сабара хурун-хурун дагъамийвал’быд водунбы, анджах ши йишди ишиле, йишди шигыртаршиле, мактабни маъаIллммаршиле, Муслагъни хивни джамаъаIтыле разийба вобунбы. Шас дарсбы ыккейсын шараитбы манбыше яратмишауйнбы. МичIееб ши хъавайленбы ишилхъа, дарсбы таамхьамее, ши саджигее Мишлешехъа авайкIан, няъас увгьее йишин хав Мишлеше водун…..» Хъийгъа йишда гаф джегьилершиква доннухни гьаIкIее, ушахаршини хъаIдхъийни гьаIкIее, тезе хъаIдхъийни системайни гьаIкее, ОГЭ-ди, ЕГЭ-ди гьаIкIее вухьа. Манбышди увгьойка, джо джони доннухыле разийба вобунбы. Манбыше шас тезе хъаIдхъийни къурлушын югун ва писын сурабы ашкарау. «…ХъаIдхъийн натийджабы югунбы ихьесдимеега, ушахаршис дарс хъодкуйни методиквайква гьелес ыккан. Гьар ушахын имканбы ва гьаIракатбы ашкараъас аIхас ыккан. Писин ушахар воохьенбы дешки. Манбышди йикIеехъан ва маIгьеехъан «мыкIей» тIабалаъас ахьас ыккан. Ман аIдатый маъаIллимын бордж водун…», — Кьурбан маъаIллимейий Эл’зара маъаIллимае эйгьи.Мани вахталийс джегьил’ маъаIллимаршини ишна вахт таамувхьана. Шаква саламаттамишивхьа ва меб хъызаахасынбыва увгьо, джони хивеехъа абкIын. Ши йишда журналистаршина иш меннянкъаI гьааъас абкIын.