Мартыни 25-чил’ йишди гьоIкуматыл’ маданиятни ишчершин йигъ алгъайгьи. Россиейл’ мани йигъыс къассырыйн джурабаджур маджлисбы, тамашебы, концертбы илгъечIе. Гьайни сен ман йигъынджагъбы , коронавирус – чIырвал’на дюнйейл’ эпидемие вухьайхъа гора, гуджнаква алгъагьас деш. Анджах ши мани йигъыл’ маданиятын ишчера йикIкел’ хъаваляаъас вуккан, манбышда иш гьаагвас вуккан.
Рутул район Дагъыстан Республикайн эн джаныбылин район водун. Сабаранбыше манчикIле кIылин Дагъыстан эйгьи. Дагъыстанни сувал’ни районбышди аIрее ман чIиейс (торпахыс) эн хаIдын водун. Анджах манчин хаIдданан чIие ахтыйн сувабы водунбы. Рутул район Азарбайджанни оIлкайка сергьатее водун. Районее аIсырбышиква йихьыдле миллет – рутулбы ( агьахъар) цIаIхбы (йихъбы), лезгибы (йиргар), аварбы (былхъаIдарар), лакбы(лаккучер) азарбайджанлыбы (аазерар) ешемишоохьи. Манбы гьаммаше сана-санкъука къоншибы хьинне ешемишивхьа. Югни маджлисбышее, йигъынджагъбышее мани районни миллетын саджигее иштырак гьаъа.
ОIгийл’ни сенбышее, маданиятни ишчершини Йигъыл’ районни хиваршини маданиятни марказбышин фольклорный дестебы гьар сенийни фестивалеехъа «МаIънийбы ва мыкIар йизди халкьын» районни марказеехъаний сабайли .
Мааъад йихьыдле , гьар районее ешемишехьени миллетин, майданбы ачмишаъа ыхьа. Ман фестиваль Рутул районни администрациейни мислягьаIтука районни маданиятни управлениейний къурмишаъан. Маданиятын майдан раонни администрациени хааIрункъвее къахувойни саламыква ачмишаъа ыхьа. Районни регьберарше байрамеехъа абыйнбышис угъурбы арзуламишаъа ва манчина вааджибыйвалланий ашкарааъа. Майдамахъа тамашейс халкьний садайли. Хъийгъа маджлисеехъа абыйни инсанарше районе ешемишехьени миллетбышди маIънийбышихъа кIыры гьуво ва мыкIаршиле тамашебы гьаъа. Хиваршини маданиятни марказбыщее джони миллетбышин йиссейн маIънийбы, йиссейн (авалыйн) палтарбы аляу мыкIаарний гьаъа. Манчиле гъайре манбыше джони джамаъаIтбыше оIгийл’ ишлемишаъан хаани аIрайл’ ишлемишаъан къаб-къашух, хивни тасарруфатын ыIгьтаджбы, хьа гьаIбаххан, илёотан, къивийшаран, паласбы хъехан , ушах рооцехъа хъаъан , истагъ беземишееъэн аIдатбы гьагва ыхьа. Гьар районни миллетбыше майданбышее джони хорагбышикван суфрабыний гядаччи. Мааъад гьаар джурайлин телебы, гьаIлвабы, къурын чуры, ниссе, итв ва медын хорагбы ыхьа. Маданиятыква багълыданани йигъынджагъее гьаммаше Муслагъни хивни маданиятни Хавын иштыракаъа. Районни маданиятни управлениейни , республикайни маданиятни министерствайни сураке хьуленихьее элейс манбы дипломбышис, грамотабышис лайикьавъу.Муслагъни хивын маданиятын Хав 1991 сен ачмышхьа. Мани сенийке гиргъыл’, къийнийни йигъылхъамее, маданиятни хавна директор Джелил’ Наврузов ворна. Манкъуле гъайре, мани ташкилате хьебыйре инсанар ишлемишоохьи: Гул’сават Наврузова- художественный руководитель, Байрамхатун ГьаIджимусаева – методистка, Гул’зада Асланова- техничка. Джелил’ Наврузовее эйгьен: «ОIгийл’ Сувал’ни маIгьалыл’ни хиваршее хаIдда джамаъаIтний ешемишехьи. Манке Интернет, гьаIшдийн макьамбышин дезгагьбы ыхьа деш. Ши концертбы тамашейс гьагвас медни цIаIхбышди хиваршеехъа, районеехъа, республикайни марказеехъа фольклорный дестейква гьавайкIан вухьа. Гьаммаше йишди хивни маданиятни Хавни ишчерше районе эйхьени маданиятни йигъынджагъбышее иштыракаъа ыхьа. ГьаIшдед ман аIдатбы гьувадженбы. Ши йишин маданиятын гьаIракатбы, Дербентыд, Качубейейид, МаIгьачкъалеейид гьагуйнбы. Гьар ишчее джуна иш хъобкуба гьааъана. Йишда худрук гьам гьеекIвана, гьам макьамбышин дезгагьбы илийхаIрна Гул’сават Набийна йиш ворна. Мана ишлемишеехьен 15 сениле хаIдда водун. МаIнкъыни репертуаре гьам халкьын йиссейн маIънийбы, гьам йишди шааирарше одкIунийн гьаIшдийн маIънийбы, гьам йиджеджад къошмишауйн маIънийбы водунбы. МаIнкъыни гьаIракатбышис тамашечерше, районни маданиятни къуллухчерше ахтына кьиймат гьооли.Гьар сен хивни аIрайлид, байрамбышди йигъбышил’, ши фольклорын маджлисбы тамашейс гьагва. Гьайни йигъбышее ши хивни майдама гьам эскер накьра-зурнайква къаршламишау, гьам Навруз байрам алгъавгьу….»Маданиятыква маIшкьулоохьен инсанар джони байрамыква ши табрикааъа! Манбышис угъурбы арзуламишаъа!
