Сувабышда йиш ГьуIсни адий

Ноябрьни 24-чил Россиейл’ Едяршини Йигъын байрам алгъайгьи.

 

  Уфтанна йиш, хизанна хааlрна, хивна агъбирчак, доюкана адий йихьай хаlбна хошбахтийвалла вобна. Гьар вахтал’ лазымынкъус кумаг гьелес гьаlзирна. Кlыл’валей хаlда зулум къайджына. Абыйни мигьманаршис гьаlтелер пайис гьелена. Гыргыда ман джуваббы Лекани хивее ешемишейхьена, ишина ветеран  Аlлиева Гьуlсни адийс аваакlа водунбы.

Гьуlсни адий 1931-ъэсди сен Гыл’мецlни хивее едике йихьа. Маlнкъына ушахийвалла дагъамни сенбышейхъа хъабы. Гьар сурал’ мысвалла, мыкlаала вухьа. Хизанбышее гьеххалика охьанасын кар ыхьа деш. Мысваллайни гьийб чlыры хъоохьенбыб, гьабатlанбыб вухьайнбы. Гнейн тика къазанмишаъасдимее ушахар кlыл’валике ишлемишоохьи вухьа. Манбыше чlакlынбышика саджигее хааъанайий къабна иш гьааъа вухьа.   Сувал’ ешемишоохьени инсанаршин гудмишувхьай Хаlбна Ватанна даlвъый гибгъылыйнкъа сыкlылбаб дагъам хъувхьа. Адамер фронтехъа алябтlу. Гыргына иш едаршилха авху. Водни дагъамийвал’бышихъа ил’дяакы, манбыше гьар вуза эскераршис кумаг оlтираъа ыхьа. Джо идётхьун, ушахаршди бугъазейнче къацlаткlун, фронтейхъа ниссе, кьыlш, турсубу, гьаlталер, хьахьалер ва сабара медни карбышин посылкlабыний гьаъанбы.  Гьуlсни адий тылыл’ ишлемишийхьа. Мана джени гьамбазаршика фронтыс кумаг гьаъасдимее Мингечевурни чолбышейхъа зербы гязас йаlххъылейъы. Хаlдда сенбына мана мааъар ишлемишийхьа. Манбыше гязыйни никнеке ниссе, хьынял’, шор ва сабара медын тадарукбы гьау, фронтбышейхъа йаlххъыл’ гьау.
Маlнкъее джекlле къаджыйни дагъамийвал’бышике гаф гьавъу. «Закlле кlыл’валее хаlбна зулум къавджу. Захъаб ушахийвалла вухьаджаб деш. Зы гьаммаше ишлемишейхьи йихьа. Даватбыд экlда гьау. Хизан къурмишавъуйни са вузале адамий, эскерейхъа хъортул’ аркlын. Манке ушахар вухьа дешдий. Даlвъый таамувхьайле хъийгъаб, захъаб рагьаlтна ыlмыр вухьа деш. Кlалхозбы къелил хъаъасдимее адамейршика саджиге чуlтбы гьау, некбы эзы, тасарруфатни ишил’ ишлемишийхьа.  Гьуlсни адий Самурани дамайныр аляртlуна. Мана геер дагъамийвалика манче къаттирхьын. Джени увгьойка, ман йигъ мысаджад кlелиханас деш. Манке гьаlшдийн хьиннен аlкьыlн йигъаlр дешдий. Инсанар аттамаджбышилений ивийкар. Дамани шениса акьвал’ зербы гязы хаахъаний сивийкlал. Бирданхьессе, къел’ гьидгIын хьинейхъа къайирхьу. Даман хилдже хъийкыйле хъийгъа, гьамбазарше къаттийхьанайъы.
Адамийка саджигее манбыше йихьыйре ушахар чlакlы хъавъу. Манбышда хьебийре гаде, хьебийреб йиш ворна. Манбышда гыргына эвле-атта гьавъуйнбы. Духйбышда кьоlйре экlба раlгьматыххъа абкlын. Манчикед Гьуlсни адийс хаlдын хаджалат хъетlу.
Гьуlсни адий хаlдда ватаныс джан гиххьына заIъыфа ворна. Маlнкъее гьавъуйни заlгьматыс гьокуlматын хаlдда медалбы гьуво. Джени увгьойка, манчин сабарабы джелхъа гьидхьыр деш. Манбы къийнад йиджее гозетяаъа водунбы. Манчиле савагьийда, маlнкъее гьокуlматын гьелен джурабаджура кумагбы джелхъа гьидийхьарва зигарабы гьаъу.  Гьаlшде мана кlыл’ни духайка Рамазаныка Лекни хивее ешемишейхьи. Ешбышее йихьейир, геер серастра ворна. Хаани аlрайл’ джеке ваахаlна иш вуккеккана. Ушахарше, невабыше, гогьар-гьамбазарше мана кlелийханейи деш. Экlба-экlба маlнкъысхъа гафыс иккеебачlенбы.
Гьуlсни адее джена хылена иш кlеливханааъа деш. Гийъырни джигее уфтанын гьатаlлер, турсубы гьоодахар. Хивынбышди увгьойка, гьар сен маlнкъее 60-70 чуIт гьаlталершиный турсбышин гьоодахар. Гыргыда манбы битlалаъанбы. Шинаб маlнкъее хыл’ кьаlраб къавукку деш. Пайис уфтанын гьаlталер гьуво.
Гьуlсни адий, гъу гьаlкIера хаlдда дагъамийвалла къавджуна сувабышда йиш вор. Йигъын джан сагъда ихьен. Гьаммаше шадра йихьена!