Деккини ыIлимни йаIххъыл’ аIлгьаана дих

Къалал Сувагыл’ни дерайл’на цIаIхбышда хивобна. Манчихъад йиссейн таарыходон. 1831-ъэсди сен гьини хивее 40 хав ыхьа. Манчин къалални хивын хаIдын джамаъаIт ыхьай субутаъан.

Къалалыбышда энки кьувватукана вахт Советни девырни 50-60 сенбышилхъа хъабы. КIалхозбы тавул’нанкъаI, хивеехъа ишыгъ цIыцIау, мактаб аляу, хивни арайлин йаIхъбы хъау ва медын хайирыкван ишбы къаджы. Амма хивни джамаъаIтна мааъабна къулайквана ыIмыр хылийба цIыцIавхьа деш. Гёгуйбышиле хъийгъа инсанаршини ешайишис дамайкена хаIбна гичI вухьа, няъас увгьее торпахбы, багъбы хьинен гьойгъал гидгъыл. Мани сабабыхъа гора, Къалална хив гьуIкуматни кьарарыква 1968 сениле  Алазанни дерайлхъа, АIлибайрамлыйни хивеехва кочмишааъа гибгъыл. Къалалыбышда энки кьувватукана вахт Советни девырни 50-60 сенбышилхъа хъабы. КIалхозбы тавул’нанкъаI, хивеехъа ишыгъ цIыцIау, мактаб аляу, хивни арайлин йаIхъбы хъау ва медын хайирыкван ишбы къаджы. Амма хивни джамаъаIтна мааъабна къулайквана ыIмыр хылийба цIыцIавхьа деш. Гёгуйбышиле хъийгъа инсанаршини ешайишис дамайкена хаIбна гичI вухьа, няъас увгьее торпахбы, багъбы хьинен гьойгъал гидгъыл. Мани сабабыхъа гора, Къалална хив гьуIкуматни кьарарыква 1968 сениле  Алазанни дерайлхъа, АIлибайрамлыйни хивеехва кочмишааъа гибгъыл. Къалални хивын хилидже ацIаал’нан ааIлимар, гьуIкуматын къуллухчер, малдарар, шаирар, маъаIллимар гьуво. Филологиейни ыIлимбышда доктор, профессор АIгьмад Асланов Ганджайни  педуниверситетна ректор ыхьа. Манкъве одкIунийн ыIлимын сабара ишбы цIаIхни мизеква, йишди халкьыни ешайишиква, аIдатбышиква багълыда. Манчиле гъайре, профессор АI. Асланове хаIбна фагьам хивни таарыхыс гьуво.Къийнийни йигъыл’ къала­лыбы Азербайджан Республикайни халкьни тасарруфатни джурбаджурни ташкилатбышее ишлемишоохье вобунбы. Урсиятыл’ гуд’мишоохьени мани джамаъаIтни эл’чершед джони гьаракатбышиква, гьунарбышиква хивын до ахты хъаъас чалышмишоохье. Гьини элеесди макьалейна кьаIгьраман Ганджайни девлет университетна ааIлим Асланов Акрам АIгьмадна дих ворна. А. Асланов 1954 сен Закатала районни Къалални хивее маъаIллимни хизане едике ыхьа. Вахт хъабыме, Акрам хъаIдхъас хивни мактабехъа аркIын. Манкъухъад цIеддыйни йигъыке хъаIдхъийлхъан хаIдын гьавас ыхьа. Манчини аллад, манкъве «хьодле» кьийматыле гъайре медынбы карассябаъа ыхьа деш. 1968 сен хизан Ганджайни шагьарехъа кочмишувхьа. Акраме  хъаIдхъий мааъад 28 № йыIкьнекни мактабе давамау. Гьиняаъадыд джегьиле ацIаалилхъан марах кIыл’хъау деш.  1971 сен. Асланове мактаб къизлени медалыква таамау.Манкъун энки хошеехъа хъооIн дарсбы математикайний физикайнбы ыхьа. Манчихъа горад, Акрамни оIгийл’ нени аали мактабехъайий хъаIдхъас алгьааIс ыхьай суал илёдзур деш. Мана Азербайджанни девлет университетни физикайни факультетехъа иккечIу. Угъадука университет таамау, Акрам Азербайджанни ыIлимбышди Академиейни Шамахайни астрофизикайни обсерваториехъа ишилхъа аляртIу. Са сенна мааъар ишлемишхьайле хъийгъа, А. Асланов  са сенийни стажировкайс МаскIавхъа М. Ломоносовни доюл’ни астрономиейни институтехъа къахову.1978 сен Акрам Асланов МГУ-йни аспирантурехъа кьабылхьа. Манкъуна ыIлми регьбер профессор А. М. Черепашук ыхьа (гьаIшде РАН-на академик, Россиейни ГьуIкуматни премиейна лауреат) – хаIнебышди астрофизикайна машгьур ааIлим. 1983 сен Акрам маъаIллиме «Исследование заключительных стадий эволюции сверхбольших двойных звёзд» темайкена диссертация мудафия гьавъу. Манкъве молюдле сенна МаскIавни девлет университете гьаракатукана иш къавджу. Манкъун 30 агъаллан ыIлми макьалебы СССР-ни ва дюнйейни доюкани журналбышее хъигъечIу. А. Асланове оIлкайл ва хариджийл’  илгъечIени ыIлми симпозиумбышее чыхышбы гьау.1990  сен Акрамна дек’ профессор АIгьмад Асланов раIгьматыххъа  аркIын. Мани сабабыхъа гора, мана юрдулхъа саркIыл. МагьаIрна санаъаIткар ишдена ахвас мумкум дешдий. Манкъус Ганджайни девлет университете иш теклифавъу. Къийнийни йигъыл’ доцент Акрам Асланове мани аали мактабе информатикайни кафедрайс хаIбвалла гьааъа вобна.Сувахъанбышди къулайква хаIрхъихьана А. Асланов югна хизанчий ворна. Манкъве ыIмырни гьамбазыка, Шагьназ ханымыка, кьоIйре йишба чIакIы хъавъу. Манбышда хааIрна Адиле МаскIавни шагьаре ешемишеехьи. КIыл’на йиш Диана хизанука Бакве гуд’мишеехьи. Манбы кьоIйирсана аали таIгьсиликван санаъаIткарар вобунбы.Акрам маъаIллимни увгьойка, югна санаъаIткар ыхьай писда дешодун, амма югна инсан ыхьай манчиле къаткъатна гьеххада водун. Манчини аллад, югвалла гьааъас чалышмышебхьес вуккан. Ман гьаIкIен джуваббы водунбы. Шинад цIаIхбышди камалукани ааIлимыс, хизанни балее ахвани деккис, невабышдиме джан гийхьени дидейс угъурбы аIрзаъа.