Хизаныс къабсырна ыIмыр

Йихъбышихъаб гееб уфтанна мисала вобна. Манбыше эйгьен: «Хизанна дараджа гьаммаше кьома вобна». Уфтанна хизан къурмишавъуй, ушахаршис тербие гьувой, манбы эвле-атта гьавъуй хаlбна хошбахтыйвалла вобна. Гыргын ман джуваббы цlаlхийгъалий Сулейманов Сабир дайийни хизанык аваакlа водунбы.

 С. Сулейманов дидей дюнйейни дагъамни вахтал’ 1940-ъэсди сен тасарруфатчийни хизанее Цlаlхыйни хивее едике ыхьа. Манкъуна дек’ Сулейман доюкана тасарруфатчыйний. Манкъухъаб йихъбышис аваакlына хаlбба ушахарнана хизан вухьа. Ушахаршини аlрайл’ Сабир энки хаlрна ыхьа. Аиле доланмишааъасдимее , мана деккикайий едика саджигее кlыл’валикеджар ишлемишехьи гиргъыл’.  Къыlлина сувал’, кьыlдминар къалайчершика  сарчы Гурджистанхъайий Азербайджанхъа  къазынджыс гьайкlан  ыхьа. Сабир дайийни увгьойка, джуна ушахийвалла гееб дагъамба абкlын. Даlвъийле хъийгъийни сенбышее гыргынанкъаl мысвалла вухьа. Инсанарше одхьынийкенайий аляуйкена кеситийвалла цlыцlавъу. Сувал’ни джамаъаlтыхъад гелир хъооlн джига ыхьа деш. Манбышин доланаджагъ гьуваджени малкъарайке аlсылыда ыхьа. Манке гьокуlматын инсанаршис хаlбна дамазлыгъ гьувааджес имкам гьооли вухьа деш. Манчихъа гора, хивын геллесын адамейр кьыlдмийс къазынджис гьавайкlан вухьа. Манбышди геллесынкъве къалайчийвалланий гьааъана.  Азербайджаннийий Гурджистанни хиваршее йиссейн къаббыний хъаъанбы. Инсанаршихъад  гьавъуйни ишис хъелесын пыл дехьайке, манчини джигайл’  сук вая медын тадарукбыний хъеленбы.  Юххьан къазынджика хайбышейхъаний сивийкlал. Мани саягъыл’ хивее воохьени адамейрше джона касибийвалла вуккекка вухьа. Аlрейнче сабара сенбы адкlынийле хъийгъа, манкъве къалайчийвалла таргавъуна, кlолхозее ишлемишехьи гиргъыл’. Хаlдда сенбына едике ыхьайни хивни кlалхозе биргадирийвалла гьавъу. Мана Бабаюртни бинал’ чалышмишхьа. Манкъуни увгьойка, манкеб джукlле сибыкийвалла къавджу деш. Гьокуlматын гьагуйн пlланбы хъелесдимее хаlм-йигъна ишлемишхьана.Дагъамийвал’бышихъа ил’дяакы, Сабир Сулейманове чини вахтал’ эвлемишхьана. Манкъве  ыlмырна гьпмбаз Багъдагул’ сечмишайъы. Саджигее гееб абырыквана хизан къурмишавъу. Хьебийре дих чlакlы хъавъу, манбышис тербие гьуво, эвле-атта гьавъу.  1974-ъэсди сен Сабир дайий хизаныка Къах районни Агъйезийни хивеехъа кочмишхьа. Мааъаб юрд абчы, савхозни машиней ишлемишхьа. Йицlыдле сенна машнека тlымыл’ни багъбышейхъа биргадабы гьавхъы. Гойне летти, хил’дже себынарсавзозни чахыр гьаlзираъани заводе чалышмишхьа. Мани сенбышди гьаlкlее гаф гибхьыйнкъа, Сабир дайей эйгьен:  «Агъйезей алгъавгьйн сенбы, йиздимее хошунбы ыхьа. Зы мааъар гьам гьокуlматыс ишлемишхьа, гьамыр хизанныме чалышмишхьа. Ёлдашика саджигее тасарруфат гьуваджы. Ушахар чlакlы хъавъу, манбы хав- уджагъынбы гьавъу.  Захъаб мааъаб хаlбба гьамбазар, достар  вухьа. Манбышда геллесда къийна сагъра дешда. Манбы девхьайке, махъа уlххъаlсын гьавасыд дешин». Сабир дайий сабара сенбына Урсиятылир ешемишхьана.  Мана хизаныква саджигее йигыдле сенна Свердловскни шагьарее гуд’мишхьа. Манбы Совет гьокуlмат дагъылмишхьайн сенбы ыхьа. Агъйезей иш дешва, гыргынбы кочмишоохьи гибгъыл. Манбышда сайиб Сабир дайийна хизан вухьа. Манбы кlыл’ни духайсхъа сабы. Манкъве ёлдашика саджигее Свердловскни шагьрее кlылин бизнес ачмишау. Багъдагул’ халай базаре джига алябтlу алвер гьаъа гиргъыл’. Сабир дайей маlнкъыс масса гьелесын тадарукбы адайли ыхьа. Гьаlшде мана йыlкьнекни духайка, Магьаlммадыка, Магьаlчкъалайни шагьарее ешемишехьи. Гьинчиле сабара сенбына гьихъа Багъдагул’ халай раlгьматыххъа аркlын. Маlнкъын гьини дюнйейле аркlыний  Сабир дайийс йыlкьда гюур. Фыкыр цlыцlавъуйке, вуджур кефтена хъыхьа. Духйебыше, соссарше, невабыше Сабир дайийс инджимишхьес гьайсар деш. Манбыше манкъуна джига ахтыба гьувааджи, экlба-экlба манкъусхъа гафыс абайли. Гьайни делесвалее манбышее меб саджигейхъа савалесда мыlслягьаlт къооджи. Манбы Сабир дайийн юбилей алгъаъас гьаlзироохьи вобунбы. «Нур» кlазетни редакциейн йихъбышди агъсаххъалыс Сабир дайийс хылийна ыlмыр, джанана сагъвалла аlрзааъа. Едике ыхьайн йигъ баракайда ихьенва  эйгьи!