Пешекарийвалла дагъамын  санаъаlт водун. Мана пеше сечмишавъуйни инсанна ыlмыр къыlл’-кьыlдим чолее, давараршини кlане авайкlан. Манчихъа гора, аlхырейдни сенбышее мани санаъаlтылхъа аlшкь  кlыл’ хъыхьа. Гьаlшде хиваршее авхуйн пешекарара тlубаршика гьыlсабааъас воохьи. Манбышда сайир Гыл’мецlни хивее ешемишехьена Имранов Сайдум Мурсална дих ворна.  Пешекарийвалла дагъамын  санаъаlт водун. Мана пеше сечмишавъуйни инсанна ыlмыр къыlл’-кьыlдим чолее, давараршини кlане авайкlан. Манчихъа гора, аlхырейдни сенбышее мани санаъаlтылхъа аlшкь  кlыл’ хъыхьа. Гьаlшде хиваршее авхуйн пешекарара тlубаршика гьыlсабааъас воохьи. Манбышда сайир Гыл’мецlни хивее ешемишехьена Имранов Сайдум Мурсална дих ворна.

Сайдум дайий 1956-ъэсди сен доюкана пешекар Мурсал дидейни хизанее едике ыхьа.  Хылехъа дал алятlуйнкъаl, манкъухъад 13 сен ыхьа. Хизанее ушахаршини аlрайл’ хааlрна ыхьайхъа гора, мана деккис кумаг гьаъасва чобанийвалла гьааъа гиргъыл’. Джуни увгьойка, манбы геед дагъамын вахтбы ыхьа. Кlыл’ра ыхьайхъа гора, джуке гьар вахтал’ давараршини сюрийка икарас ахаl ыхьа деш. Манбы сувабышил’ тезеда тасарруфатбы къурмишехьен сенбыний. Хиваршее ешемишоохьен исанар кассиббаний гудмишоохьа. Са сен деккее давараршика Аlранейхъа зынар джука аляртlуна. Йизди кьисматын ман сен мыкlан хъады. Кьыlдмийни сурал’ чобанар охьанасын тадарукбы дена авху. Кумаг хъалессе, чобанарше давараршис кlяаъани кlормайке кондебы хъеджу одхьун. Манчин кьапlын дад къийнад йизди гlале аху водун.Тасарруфатбы къурмишхьайле хъийгъа пешекарна иш сыкlылба сибык хъувхьа.  Гьокуlматын тасарруфатбышис, малкъарайс, чобанаршис хаlбна фыкыр гьооли гибгъыл. Манбышин ешайиш рагьаlт хъаъасдимее, гьар суракен кумаг гьели ыхьа. Чобанаршис гьокуlматни дамазлыгъбышика саджигее хусулсу даварар гьуваджесн имканбы яратмишау. Гьуваджени вакьаlбышике пешекарарше, хивни джамаъаlтын гелир алятlа гибгъыл. Мани сенбышее гыл’мецlын тасарруфатыд гьаlракатейхъа хъады. Манбыше гьуваджен дамазлыгъ хьебни элеес хаlд хъыхьа. Садджу Сайдум дайийни биргаде ёкьуд аазырлхъа авадкьурийн даварарний. Гыргыда манбы молюни чобанейни ухьийхьанаъанбы. Гьавъуйни заlгьматыс сыкlы манбышин доланаджагъыд югданий. Манбышихъад нишикенаджаб кеситийвалла воохьена дешдий. Манбыше гьар сен ниссе, хьа, даварарный масса гьеленбы. Манчике алятlуйни гелирыке аилебыный гудмишаъанбы. Сайдум дайийни джуваббышихъа гора, джуни ыlымре  энки сибыкынбы  эскерийвалейдын сенбы ыхьа. Авхуна вахт джуна иш вакьаlбышика вухьа. Деккей эскерейхъа Сайдум оlтираъанкъаl, геледжагъыл’ мана иш тарг гьааъасда васи гьуво. Амма вудже хидмат гьавъу, хъалессе дек’ раlгьматыххъа аркlын. Мана хизан гудмишаъасдимее меер мани санаъаlтылхъа сакlалас маджбырхьа. Заквани горушее Сайдум дайей са сеннн аlреени дагъамийваликеб хабарвъу. — Зы сарвагбышди давараршиква Кюрдамирний эйхьена. Ши гьамбазаршика даварарний ухийхьанаъа. Шас хабар вуххьессе, сюринейхъа шей айибхьы. Манче са гьуlджумуква 57 давар хъооду. Манчихъа ил’дяакы, шас хаlдын зиян хъетlу деш. Гьарункъуна хьобле давар авхъу. Ши сибыкба къаттибхьын. Манкъуни увгьойка гора, манбы гееб болун сенбы ыхьа. Аlраней малкъара гьуваджесдиме гьарджура имканбы ыхьайнбы. Совет гьокуlмат дагъылмишхьамее, мана йыкьаlлхъа дике ыхьайни хивни тасарруфатейхъа сары. Тезеданда дамазлыгъ гьувааджи гиргъыл’. Къийнийни малдараршини вазиятни гьаlкlее гаф гьааъанкъаl, манкъве эйгьен: «Совет гьокуlмат дагъалмишхьайке малкъара гьуваадженбышис хаlдын зиян хъетlу. Гьаlшде гьийдни сенбышейдын хьинне шаваджад ниссе гьаъа деш, хьайихъаб кьиймат девхьайхъа гора, гьувоохьарна. Садджу гьуваджыйни малкъарайн чуру масса гьелес ахаl. Чихъабыб кьиймат дешда. Гойне хьинне хаlбна дагъамийвалла пешекарарше коч гьаъанкъаl  цlыцlааъа. Гьаlшде, гьийдын хьинне, даварар ийкаран йаlхъбы, явашаъан джигабы аху дешинбы. Гыргын джигабы аххъы водунбы. Манбы машинбышика гьаххъас маджбыроохьи. Манчисыд чllкlын пылбы гьели.  Гойне хьинне  хиварше ман санаъаlт гьаъан инсанар авху дешинбы. Гьаlшде Гыл’мецlни хивее ёкьуйре чобан аху. Манбыб ешлемишувхьа вобунбы. Сабара сенбышиле манбышед санаъаlт таргаъасын. Джаванаршини аlрайл’ мани санаъаlтылхъа гьавас гьагваанбыб авху дешоб. Манбыше рагьаlтын къык тlабалаъа. Манкъве эйгьен: «Къийна замаана бадалувхьана. Манчис сакlы инсанарыб бадалувхьайнбы. Чlакlын- чlакlын  хивын тасарруфатбы итбатхьайнбы. Сувабы кьаlра хъыхьа. Гьихъа гыргынанкъаl сюрийбыний эйхьенбы. Манчед инсанна ул’ний шадааъана. Гьаlшде сувабы ваlгьщи гьайванаршис аху. Сениле-сенилхъа сувабышее джанаварар, сёбы, чакьалар хаlд хъехьи водунбы». Водни дагъамийвал’бышихъа ил’дяакы, Сайдум дайей динджна ыlмыр вуккекка. Манкъве Хатун халайка саджигее йихьыйре ушахар чlаlкlы хъавъу, эвле-атта гьавъу. Манбышди гыргынкъус югун билиг гьуво.  Гьаlшде гадебышда кьоlйре Волгоградни шагьарее ешемишоохьи. Са джуква эйхьи. Сайир гьинчиле сабара сенбына гьихъа авариейхъа гирхьу, раlгьматыххъа аркlын. Ичершихъадыд хизанбы водунбы. Манбы хивее ешемишоохьи. Ушахаршинийий невабышди гьаlкlее гаф Сайдум дидее хаlдни иштагьайква гьааъа. Манкъве манбышиле вудж нимеехьей разийра ворнава эйгьи. Экlба-экlба ушахар, невабы манкъусхъа савайленбы. Лазымни карее манкъус джоке ахаlн кумаг гьелен.Къийна Сайдум дайий ешбышее ыхьейир, мани санаъаlтылхъан гьавас, аlшкь акlанау дешин. Гьаlшде мана малкъарайка  къышлагъбышее ворна, сабара вахтаке ейлагъбышейхъа сакlалас гьаlзирехьи ворна. Дора манкъус угъурбы аlрзаъас.