Бабаюртни торпахбышил’ ешемишоохьени инсанаршина сагъламийвалла гьуваджесдимее, больница аляъасда гаф аlл’гьаана хаlбба вахтный. Гьайни йигъбышее аlхырейс мана мисала са суралхъа хъавъуна. Мааъаб вобни дагъамийвалике, гьайни дёлесийвалей республикайни Хааlрынкьука Сергей Меликовыка илгеъчlуйни горушее, хиваршее ешемишоохьени инсанарше гьавъу. Къийнийна йишда гаф Тезе-Быршни амбулаториейни хааlрни дохтурука Керимов Уlмаргьаlджийка вобна.
-Уlмаргьаlджий дохтур, республикайни Хааlрынкъун ишбы ыккеккана Сергей Меликов инсанаршика горушмишхьессе гьихъа, амбулаториейни ишиква танышхьа…
— Мана цlерра йишди ишике мархламишхьа. Гойне хьиннед шахъад водни дагъамийвал’бышике хъидlынбы гьау. Мана сафарыйка бинабышилхъа айрес ыхьай шакlле ацlаний. Амма мана амбулаториейхъа иккечlес ыхьай шакlле ацlа ыхьа деш. Манчихъа ил’дяакы, ши гьаlзирийвалла къавджу вухьа. Мани йигъыл’ республикайни Хааlрынкъуква саджигее сабара министрарыб амбулаторией вухьайнбы. Зы манбышис ши вуккеккани ишике ихтилет гьау. Амбулаториейхъадый инсанршихъад водни гыргыни мисалабышике йишонхьана. Гыргыда зы увгьойнбы, манбыше назарейхъа алеетlуйнбы. Геледжагъыл’ джоке ахаlн кумаг гьелсинва абыйни мигьманарше джуваб гьуво.
— Илгъечlуйни горушее Тезе Быршни джамаъаlтын С. Меликовни гьийд хаlдда джохъад водун дагъамийвал’бы агъмишау. Манчини аlрайл’ сайиб, хивыс лазымни больницайн авхъу…
-Манчини гьаlкlее зы республикайни Хааlрынкъус аlтрафлы маlълумат гьуво. Гьаlкеlдад, мана мисала джамаъаlтын агъмишаъана хаlдда сенбы водунбы. Манчика багълыда инсанарше хаlдда джигабышейхъа кагъызбы одкlун. Манбыше джони мыслягьаlтыква хивын йиссейн мактаббы больницайс гьуво. Манбыше мааъад кlылин ремонтын ишбы ыккыйнбы. Амма мана иш нениджаб суралхъа хъоохьи вухьа деш. Рееспубликайни Хааlрынкъве къийна инсанаршин хаиш назарейхъа алетlуйн. Манкъвее геледжагъыл’ хивее модульный больница аляаъасын кумаг тlабаласынва джуваб гьуво. Манкъуни ихтилетиле гыргына разийра аху. Манкъве инсанаршини умудыс кьувва гьуво
-Умаlргьаlджий дохтур, Бабаюртни бинабышил’ мани сардан водни дагъамийвалике «Нур» кlазетын хаlдда джурабаджур макьалабы гьуво. Шинаб шока саджигее мана шадвалла джурааъа вобна.
-Сагъба вухьенбы. Больница бинабишил’ ешемишоохьени инсанаршис къийна оазымда водун. Амбулаториейхъад чlирынбы къаляъасын имканбы дешинбы. Ши манбы Татаюртхъа, Бабаюртхъа, Магьаlчкъалейхъаний оlтираъа. Больница аахъыйка маlгьдын дагъамийваллабы шахъад ихьес деш. Чlирынбышис джигал’ лазымын маалидже ыккейсын. Къийна Бабаюртни бинабышил’ Рутул районын сура аlгьалий ешемишехьи. Амма манбышихъад лазымни саягъыл’ маалидже алятlасын имканбы дешинбы. Манчихъа гора, больница лазымда водун.
— Къийна пандемиейн инсанаршис динджи гьели деш. Бинабышил’ чlирынбы вобунбыне?
Гьел’бедти, мана гееб дагъамна чlирывалла вобна. Манчике аlхырейни сенбышее хаlбба инсанар чlиры хъувхьа, гьабтlы. Цlедда мана чlирывалла еймишоохьи гибгъылыйнкьа, шахъабыб хаlбба начахынбы вухьа. Дюгул’яъас деш, гьабтlыйнбыб вухьайнбы. Манчика багълыда бинабышил’ хаlдда профилактик ишбы ыккы. Къийна мани сураке сакитийваалла вобна. Эгьес эйхьи, хиваршее мани чlиривалике начахынбы дешинбы.
-Къийна гьар сурал’ пандемиейн оlги явашаъасдимее, гуджнада инсанршис вейбар ыlхийхаl. Мани сардан, гьиджо ишне шу вуккекка?
— Хъодкуда увгьое, вакцинациеква багълыбана иш шасанее сыкlылба геджба гибгъыл. Инсанаршис вейбар ши гьайни уlд’джумее ыlхыйха гибгъыл. Къийна ваlщеле агъаллани инсанаршис вакцина гьавъу вобна. Вейбар цlедда дохтураршис, маъаlллимаршис, 65-ни ешиле агъаллани инсанаршис ыlхыйха водунбы. Инсанаршини аlрайл’ наразийвалла билдираъана дешда. Джони хааишиква вакцина гьаъанбыб кlылба дешинбы. Вакцина гьавъуйнбышда вазиятыб югба вобна.
-Уlмаргьаlджий дохтур, къийна нени чlирываллабышикане шу хаlбба растына хъавайли?
-Инсанршихъад водни чlирываллабышин сиягьый хаlдын водун. Манбы джурабаджурабы водунбы. Манчини аlрайл’ кьомана джига гипертониейн авхъаахъа. Аlхырейни сенбышее манчике зигаараъа гьаъанбышин сай хаlд хъыхьа. Гипертониейна чlирывалла джаван хъувхьа. Гьаlшде джаванаршини аlрайлиб мана растына хъавайлена. Хъийгъалетти, оlбкабы чlирынбыб кlылба дешинбы. Мана чlирывалла бинабышил’ ешемишоохьени инсанршихъаб гьихъаб вухьана. Къийна мана гьийдни сенбышейна хьинне хаlбба дешобна. Чини вахтал’ ыккыйни диспансеризациейн шас хаlдын кумаг гьуво.
— Тезе – Быршни хивни амбулаториейн гыргыни бинабышил’ ешемишоохьени инсанаршис кумагаъа. Манаб сибыкна иш дешобна.
— Йигъни ихтилетика зы разийра ворна. Йишди ишина метлеб чlирынкьус кумаг гьувой водун. Къийна дагъамийваллабы ыхьейид, ши амбулаториейхъа арына чlирына ненкеджар йыlкьаlлхъа сакlалаъа деш. Манбышин диагоноз ацlахьайле хъийгъа, маалидже ойкlан. Агар чlирына дагъамрахьее, мана машинеква шагьарейхъа хъыккекка. Гьихъа шахъад машин дешдий. Къийна амбулаториейхъад тезе скорый помощын машин водун. Манчиныд чlирынбы лазымни джигейхъа гьивхьараъанбы.
— Дохтурар еттыгъба вобунбыне?
-Амбулаториейхъаб вобунбы. Дагъамийваллабы сабара бинабышил’ ишлемшехьени ФАП-бышихъад водунбы. Аlхырейни снбышее «Земский доктур» донани программайка хъабыйн джаван дохтурарыб вухьайнбы. Манчихъа ил’дяакы, мани сураке вобна дагъамийвалла аlрейнче абкlын деш. Гыргынкьуна умуд, тезе аляаъасди больницайке аlсылыба. Садджу мани больницайн гыргыда мисалабы аlрейнче алятlас.
— Уlмаргьаlджий дохтур, амбулаториейни ишчершис угъурбы, шу кумаг гьагвани инсанаршис джанана сагъвалла гьевлена.
— Сагъра ихьена!
