Дохтур ГьаIджимаIгьмыд’ Кавузовукан интервью
Манкъуни гьаIкее:
Кавузов ГьаIджимаIгьмыд’ АIгьмадна дих 15.02.1974 сен ЦIаIхни хивее едике ыхьа. 1981 сен ЦIаIхни йыIкьнекни мактабни 1 сыныфеехъа хъаркIын. 1991 сен аIълада ман мактаб таамау. 1991-1993 сенбышее Дербенти медицинайни колледже хъаIдхъы ва маныд чIаIрани дипломыква таамау. Колледжиле хъийгъа сабара сабара вахтна ЦIаIхни хивни амбулаторие фельдшерна ишлемишхьа.
1993- 1995 сенбышее Ватаныс эскерын бордж хъувы.
1995 сен Дагъыстанни медицинайни академиейни лечебный факультетехъа икечIу. 1999 сен манче бадалхьана Самарайни военно-медицинайни институтеехъа. 2001 сен мани институтна диплом алебтIу ва лейтенантын званиед чиква гьуво. 2001 -2022 интернатуре хъаIдхъы. Манче йаIххъыляуна Таганрогни авиациейни базеехъа дохтурна шлемишхьес. Хьебни сениле хъийгъа, авиабазайни медицинайни къуллухна хаIаарнана дохтурна гиххьы. 2014 сенийлхъамее мааъар ишлемишхьа ва капитанын звание алеетIу. 2014 сен МаскIавни военно-медицински академиехъа санаъаIтбы хъуво. Мааъад хирургиейн ординатура таамау. Аттестацие мааъад аIълада илгъечIу ва майорын звание гьувы. Манчиле хъийгъа 2 сенна маъаIллимна МаскIавни общевойисковой академиейни медицинайни ва психологиейни кафедрабышее маъаIллимна ишлемишхьа. Медицинайни къуллухни подполковникни звание Гь. Кавузов пенсиехъа хъигъечIу. Мана офицерна къуллух гьааъани вахтал’, дохтур хьинне, хаIдда вурушбы, гьыIджатбы ааIни джигабышее ыхьа. ГьоIкуматын манкъуни ишис ахтыйна кьиймат гьувы. Пираговни дойил’ни медалыс лайикьау, военный къуллухна 1- 3 степенбышда аIълачий ворна. Россиейни Миноборонайни сураке манкъус дипломбы, грамотабы, пайбы гьувы. Пенсиехъа аркIынейир, къийна ГьаIджимаIгмыд Кавузове джун дохтурын санаъаIт гьаъа водун. Мана МаскIавни 29 шагьарни больнице хирургна ишлемишехьи ворна. Манчиле гъайре РФ-ни МО-ни аIсас военно-медицинайни Марказни экспертизайна уIзву ворна.
Манкъвее джуни ёлдашиква Гуллерыква кьоIйре дих. Са йиш чIакы хъаъа. Манкъуна хизан МаскIавни шагьарее ешемишоохьи.
-ГьаIджимаIгьмыд’ АIгьмадович, ассасламу аллекум! Ши къийна шадба вобунбы вака, МаскIавгъанче арыйни мигьманыква, хъызаахас. Йигъни гьаIкIее шакIле саджу югун джуваббы: « Гьам югна инсан , гьам югна дохтур» къайиххьы. Дора гъу, йишин «Нур» хъаIдаххъанбы, вака танышееъэ.
— Аллейкум салам! Зынар шадра ворна шока горушмишхьес. Зы ЦIаIхни хивеенчена ворна. Йизди деккин до – АIгьмад, един — Айзанат водун. Дек’ йизда ЦIаIхни мактабее хаIдда сенбына маъаIллимна ишлемишхьа. РаIгьматтыгъ едее хаана ишний гьааъа. Захъаб са чодж — Руслан, кьоIйре йичибы : РаIйгьан, Набат вобунбы. Манбышди гьаарункъухъаб джона хизан вобна. ГьаIшде хивее са йичи ешемишеехьи. Авхуйннбы шагьарбышеехъа хъабы вобунбы. Йишда тохум- Исакьурер , нассыл — Анневанбы.
Ушахийвалла йизда ЦIаIхее, йизди тай-тушершина хьинне абкIын. Мактабее югда хъаIдхъы. Селлимни вахтал’ давараршин, зербышин, кьыкаршин нубатбы гьаы; окIахъа, осбышихъа гьаркIын. Гаммазаршиква гьувагы. Ман эн югна вахт вухьа. Анджах, декке гьаммаше йизди хъаIдхъийлхъа фыкыр гьооли вухьа. Манке йизди фыкреехъа дохтурын санаъаIт гьаый хъады. Манчина сабабкарыр йизда дек’ ыхьа.
— Дохтурни санаъаIт гьаый вахарийна иш дешобна. Садджу хъаIдхъийква иш быкыроохьи деш. Манкъухъад сабыр ихьес ыккан, хылен къулай ыккан, гьамыр инсанни рыIгьна, фыкырбышда психолог ихьес ыккан. Вахъад маIгьдын гьаIракатбы ыхьайнбыне?
— Гъу дюзира ворна. Инсанее джун эн гранын кар- джан дохтурылхъа ыIгьтибараъа. ЫкIарни джанаква зарафат гьауй, терсинан диагноз гиххьый, хъичIодкурийн маалидже гьауй гьаммашийсда йыIкьна аIзаб вобна. Гьел’бедти, ман юк гарданахъа алеетIасдимее, ваIшни элейс фыкырамишхьес ыккан. Шукыр Аллагьылхъа, зы хъобкуни ыIмрени йаIххъылхъа гирхьу. Сагъул, зас ацIаал’, билиг гьувойни маъаIллимаршис. Зы йизди ишиле разехьена манке, зы маалидже гьаына инсан хъуваркыйнкъаI.
— Шас хабар гьееъэ, нягьаIрне гъу цIаIхни хивни амбулаториейни фельдшерыле РФ-ни МО военно-медицинайни къуллухни подполковникни дераджайлхъа гьирхьыл’?
-ЦIеддыйн дохтурни санаъаIтын базовый ацIаал’ зы Дербентни медицинайни училище алетIу. Мани шагьарни больницабышее цеддыйн практикабы илгъечIу. Ман зы чIаIрани дипломыква таамау, ЦIаIхеехъа ишлемишхьес хъары. Хьейибле вазна ишлемишхьа, эскереехъа аркIын. Йизда эскерийвалла Лениградни вилаетыле гибгъыл, гойне Дальний Востокылхъа ши оIтиравъу. Эгьес эхьи, йизда эскерийвалла санчастил’ илгъевчIу. Мааъар зы фельдшерна ишлемишхьа. Манке йишди гьоIкуматыл’ дагъамын вахтбы ыхьа. Чечнее даIвъийни аIл’гьаа. Эскерийвалла таамоохьени вахтал’ йизди фыкрее ыхьайн кантракт одкIун мааъар ахуй. Анджах декке кагъыз одкIун, зы хааъа хъаляу. Манке деккин, един иджаза дена контракт окIанас гьайсар деший. МаIгьар зы хъарына хаахъа.
Деккини мислягьаIтыква, дихъатыква зы документбы хъувойнбы Дагъыстанни девлет медицинайни академиехъа. Са интягьаIм «5» хъувы, 1995-ъэсди зы иккечIуна хъувабкааъан ишбы гьаъани (лечебное дело) факультетехъа. Къийнар зы пашманра дешорна. Ёкьудле сенна мани академие хъаIдхъы, 1999 сен йишда 25 теляба , академиейни военный кафедрайни мислягьаIтыква, Самарайни военно- медицинайни институтеехъа хъаIдхъас алгъавъу. Медни дисциплинабышиле гъайре ши мааъад кIорааленче дисциплинабы «Военно-полевая хирургия» ва «Военно- полевая терапия» илгъечIу. Ман институт 2001 –ъэсди сен таамау. Дипломыква саджигее шас лейтенантын званиебы гьувы. 2001-2002 интернатура таамау, хьони сенийн кантракт одкIун Таганрогхъа хъары. Мааъар военный авиацейни базэъар дохтурна ишлемишхьа. Хьебыдле сенна мааъар ишлемишхьайле хъийгъа, мана частини медицинайни къуллухна хааIрна гиххьы. Капитанын звание гьувы.
2004 сениле 2014 сенилхъамее мааъар ишлемишхьа.
2011 сен зы документбы МаскIавни военно-медицинайни академиехъа хъувы. Мааъад хирургиейни санаъаIтын ординатура таамау. Зы хирургиейкена интагьаIм Миноборонайни хааIрни хирургыс генерал- майор Н.А. Ефрименкойс хъувы. Аттестациейн екунбы аIълада илгъечIу, манбыше мислягьаIт зас гьувона ва хааишауйн МаскIавни общевойисковой академиейни кафедре маъаIллимна ишлемишхьес. Дипломыква зас майорын звание гьуво. КьоIдле сенна мани академие зы курсантаршис дарсбы гьувы. Манчиле хъийгъа, зы пенсиехъа хъигъечIу. ГьаIшде зы МаскIавни шагьарни 29 больнице хирургна ва 25 поликлинике дохтур-консультантна ишлемишехьи ворна. Манчиле гъайре сура ставкайл’ РФ МО-ни военно – врачебный экспертизайни Марказее главный хирургна ишлемишехьи ворна.
ГьаIджимаIгмыд’ дохтур , йигъна аIсас дохтурна иш армиейква алакьаба вухьа. Яраламишивхьайн эскерар гъу хаIбананбыне къелилхъа хъавъу? Гъу дапIвъийбы аIлгьаани джигее ыхьанане?
— Ненкъус джад даIвъийбы ыхьай ыккийкан деш. Анджах, гьар багьнабышиква, манбы няахье бирданхьессе гийгъаланбы. Манчике ненаджар къорамишхьа дешорна. Йишда иш Армиейква алакьаба вухьайхъа гора, шасыб махъа командировкабышеехъа. вуIххъас гёохьанбы. Йишда метлеб вобна яраламишивхьайни эскераршис джигайл’ цIеддыйн маалидже гьаый. Агар мана йыIкьра яраламишхье, тылыл’ни госпитал’бышеехъа хъарайли. Зы хирург ворна. Яраламишхьайни эскерыс опирацие гьаъа, джанеенче гулебы ваяхуд ярахын осколкабы хъыгъаъа. Ярабышихъадыд джурабы водунбы. Чис сикIыйн маалидже гьаъа. Ман йишда гьар йигъыйна иш вобна. Вурушбы ааIни длжигабышейир ыхьана, амма манбы агъмишауйхъаб гьаIшде маIъна дешда.
-ВакIле, эгьес эйхьи, дюнйе къаджейн. Имканбы водун дагъыстанлыбы маалиджебы гьаъас Урсиятни шагьарбышеехъа цIыцIавхьа авайкIан. Йишди Дагъыстанни ва ахуйни Россиейни субъектбышил’ни медицинайни аIрее тафавутбы водее?
-ЦIеддыке алеетIас хъаIдхъий. Зы хаIдда джигабышее медицинайкен ацIаал’ алетIу. Дагъыстанни колледже, медакадемие гьелен ацIаал’ далыйл’ ахва дешодун. Сасса джигабышее гьалед гуджнада водун. Шахъаб югун ааIлимар, дохтурар вобунбы. Ман закIле улекIле къаджейн кар водун. Ман инсаныке аIсслыданан кар водун. Гуджнан ацIаал’нана дохтур мункум вобна хивее ешемишхьес ва мани больнице ишлемишхьес. Мункм вобна иш дяацIана дохтур, хаIнни шагьарни клинике ишлемишхьес. Анджах сакрыд водун. ЧIакIни клиникабыше медицинайн диагнозбы гийхьен аппаратбы водунбы ва медын гьаIшдийн шараитбы водунбы. Сана-санкъуква ва медни больницабышди дохтураршиква, ааIлимаршиква мислягьаIтбы къаджес эйхьенбы. Дарманбы мааъад тIабалаъас раIгьатда эхьи . Инсанни джанана сагъвалла джукеб аIслыба вобна. Сенис джан ёхламишаъас ыккан. Гыргын чIырвал’бы гийгъаланкъаI, малидже гьаъас раIгьатда эхьи.
— Дагъыстанеехъа саркIылий фыкрее дешинне?
-Гьаарункъухъаб джуна ватан вобна. Гьел’бедти, засыд ыкканан йизди миллетни инсанаршис кумаг гьувой. Ешбышеехъа хъооI летти, Ватанылхъа цIыцIаъа гийгъал. Мысахье, Аллагьни кьисматыква, зынар хъалесда Дагъыстанеехъа. Гьар сен зы арайлена. Са сеныр хъалесда ( аIхъана гьаъа). ЦIаIхее захъад деккин хав водун. МаIгьачкъалейид захъад йизын хав водун. Ин ша Аллагь, сакIаласда Ватанылхъа. Гьалекийс йизда иш, ешайиш МаскIавни шагьарыква багълыда.
ГьаIджимаIгмыд’ чодж, вакасана саъаIтбына гаф гьааъас воохьи. Ман хъийгъыйни архайнни горушис дора гьавассарас. Суалбышис джаваббы хъувойс сагъул. Сагъра, шадра хизаныква саджигее ешемишхьес вас кьисматхьен!
