Гьар сен’, мартыни 21-чил’ дюнйейл’ поэзиейс къассырыйн йигъ алгъайгьи. Ман йигъ ЮНЕСКО-ни Генеральный конференциейни резолюцие 30 сессие 1999сенни ноябрьни 15-чил’ тасдикьау.
Поэзиейн инсанна сифат, хасият, гьар суракин вахтас сикlыйн бадалхьайбы гьагва. Манчин хъобкуна йаlхъ хъичlобкурни йаlххъыке джурааъа: инсанаршин улепбы аахъа, дюнйейна гьаlкlена вазият гьаагва. Мисала вобна: « Кьаламыка одкlунийн , къылынджиква гядхас эйхьен дешки». Манчихъа гора , увгьойни ваяхуд одкlунни джувабын инсан мункум вобна не ичlур хъаъас , нейир гикlас. Поэзия миллетни таарыхна нахварий вобна. Махъа гядакlванбы шечlбы, маlънийбы, газел’бы, къошмабы, юшебы, поэмабы. Манбы шечlбышди къайдайл'(куплетбышиква) ойкlан.. Поэзия шааирарше (поэтарше) оокlанПоэзиейн инсанна сифат, хасият, гьар суракин вахтас сикlыйн бадалхьайбы гьагва. Манчин хъобкуна йаlхъ хъичlобкурни йаlххъыке джурааъа: инсанаршин улепбы аахъа, дюнйейна гьаlкlена вазият гьаагва. Мисала вобна: « Кьаламыка одкlунийн , къылынджиква гядхас эйхьен дешки». Манчихъа гора , увгьойни ваяхуд одкlунни джувабын инсан мункум вобна не ичlур хъаъас , нейир гикlас. Поэзия миллетни таарыхна нахварий вобна. Махъа гядакlванбы шечlбы, маlънийбы, газел’бы, къошмабы, юшебы, поэмабы. Манбы шечlбышди къайдайл'(куплетбышиква) ойкlан.. Поэзия шааирарше (поэтарше) оокlанЦlаlхбишин ( йихъбышин) адабият хьебни девырылхъа битlалаъас эйхьи : 1. Йыlкьнекни асырбышеедын. 2. Советни вахталийн. 3. Гьаlшдийни заманайн. Йыlкьнекни асырбышеедын цlаlхбышин адабият фарсни, туркни , аlрабни мизел’ одкlун.Йыlкьнекни асарбышее ешемишивхьайни йишди шааираршини джаргеехъа гябакlанбы: Йихъий- Албан Магьизада ( Магьий), Низами Ганджави, Цlаlхий Аллагьвердий, Мишлешелий Султlан шейх- эмир, Хыlягъалий Ибрагьим, Малла Аlбдулла, Гьаlджи Аlлий, Аlшукь Гьуlсейн, Лекий Муртаза, Мирза ва мебынбы. Совет гьоlкуматни девырее цlаlхбышди адабиятын чархв шааирарше –Дабузаани Джаббаре – китаб « Цlедын дюнйе», Джаlфараани Селимее, Кор Незире, Магьаlммадов Шихемире, Лезги Семеде, Аlшукь Сафаре -китаб «Никlан тlетl», Аlчлей Гьаруне, Мусса Фаррухе – китаб «Мугьуlббатна гудж» ва мебынбыше гьаlракатеехъа адчу. Манбыше джон асарбы тюркни, урусни, цlаlхни, лезги мизаршил’ одкlун Хаlдданан асарбы маlънийбыйий юшебы хьинне увгьо. Мани девыре цlаlхни мизелхъа дюнйейл’ни доюкани шааираршин – А. Пушкинын, Ю. Лермонтовын, С. Крыловын, А. Фирдовсийн, Уl. Хайямын, П. Вагифын, Е. Эминын, Р. Гьамзатовын, Ю. Хаппалаевын ва мебынбышин асарбы сакlалау. Анджах мани девыре чапыке къеккан адабиятын китаббы ыхьа деш. Манбы сабара сенбына гьихъа чапыке хъигъечlу.Цlаlхбышди (йихъбышди) поэзиейн ичlудын , гьаlракатыкван, кlорааленчен нафас ХХ- ъэсди асырни аlхрее илещи гидгъыл.ХХ1 асырни кьома поэзиейн Дабыз Шевкет – китаб «Цlаlхни мизелин шеирбы, Хан-Алмазын китаб « Никlее ед’ къайджы», Аlбдурагьим Дадашевын – китаббы «Уста Раlгьимна хаlне», «Йихъистан», « Сувабы вергъек авуд» , Аlбдурагьман Уlмаровын ( Улуцlахий) – китаббы «Суван тlетl», « Сурак’ авхуна ыlмыр», «Кlарын тюльпан», Валегь Гьамзаевын (Гьамзатын) –китаббы «Ватан», « Кlалендар», « Хазна», Элескер Гьаlджиевын « Юрд-Ватан» , ШейхаIлий ХаIнаIгьмадовын китаб «Ватан» ва мебынбышин поэзиейн китаббы чапыке хъигъечIу. Чапыс ВаIгьид Мирзовевын, Эмирджан Мирзоевын гьазираъа водунбы. Манбышди гьаарункъухъаб, джони асарбышихъаб джон гьаваскарар вобунбы. Гьел’бедти гьаlшдийни заманайн цlаlхбышин адабият оlгилинчиле марахукан ва маlънакван водун. Манче кlыл’да-хаlдда адабий мизен усулбы, адабиятын къайдабы гьуваджы водунбы. Къийна манбы ва манбышин асарбы сечмишаъасын, сана-санчика тутушмишаъасын , танкьит гьаъасын имканбы, ихтиярбы, иджазабы шахъад кlыл’да водунбы. Сенбы аlрайле адкlынме манбы ва манбышин асарбы « веххьвеенче гицlидхьвасынбы». Эгьес эйхьи цlаlхбышда поэзия къурмишивхьана. ОIтмишхьайн 2018 сений, эчIуйн 2019 сеныд мани сардан гьаIракатыкван водун. ЦIаIхбышди шааираршин асарбы , Дагъыстанни поэзиейни антологиейни китабеехъа ээчIу. ЦIаIхбышди шааираршин шечIбы урусни ва медни миллетбышди мизяаршилхъа сакIалау. МаскIав чапауйни Россиейни миллетбышди поэзиейни ва ушахаршини адабиятни антологиебышеехъа цIаIхбышди доюкани шааирын Валегь Гьамзаевын шечIбы ээчIу. Мана лап хаIбна иш вобна. Мысаджад маIгьдын кар ыхьайн деш. Гьайни сен «Нур» кIазетын гыргыни цIаIхбышди шааираршини шечIбышикван китаб гьазирау. Ман чапханее «Дагъыстан» февральни вуза къайиккы. Мана адабиятни гьаваскараршис ва быкырни цIаIхни миллетысда кьиймат дешда пай вобна. ОIт’мишхьайни 2018 сен Владикавказ , Ханты-Мансийск, Минск цIаIхни мизелхъа сакIалауйн шечIбы чапау. ЦIаIхбышди шааираршин шечIбы интернет-портале «Стихи-ру» вахтале-вахталхъа къекка.Агар шу эйгьихьее «АIхрееени сенбыше гьиджоне цIаIхбышин гьихъа адкIынийн кар водун ?», заке къалхымишавъуйни каллейка эгьес аIхасын : « ЦIаIхбышин адабият, аIсас поэзия». ГьаIкIедад 10-15 сенни аIрее цIаIхбышди адабиятын джига Дагъыстанни, Россияйни миллетбышди поэзиейни аIрее авхъу вобна. Инам гьаъан йишди миллетни поэзиейн гьенг дюнйейлхъан еймишхьесын. Шааирар, адабиятын гьаваскарар , шу, Быкырдюнйейн поэзиейни йигъыква табрикааъа. Шу хылехъа алебтIуна кьалам, миллетни хайирыс ишлемишааъана!
