Юххьан иккечlуйка хивын тасарруфатбы гьаlаркатейхъа хъадайли. Гьар сурал’ гуджнада эзуйбы ыккекка. Мани вахтал’ малкъара гьувадженбышда иш сыкlылбаб хаlб хъоохьи. Манбы гуджнаба дёлис гьаlзироохьи. Къийна республикайн малдарар гьаlракатыка мани ишис гьаlзироохьи вобунбы. Рутул районын малдарарыб манбышди джаргее вобунбы.
Аlхырейни сенбышее районни малдарарше гьуваджени давараршин сай агъалла хъыхьа. Къийна хусусу фермерарше мани каралхъа хаlбна фыкырооли. Манбыше сениле сенилхъа вакьаlбышин сай гьеххаъа водун. Манбышди увгьойка, дагъамийваллабы хаlдда ыхьейид, сен югда хъадыйнкъаl, дамазлыгъыке югун гелир алятlа.
Районни хивни тасарруфатын гьайни сен СПК-бышике, хусусу дамазлыгъ гьувааджени фермераршике югун дёл алятlуй гозетяъа. Управлениейни хааlрынкъуни Аlбдулвагьаб Аlгьмадовни увгьойка, къышлагъбышее вакьаlбышин дёл тезеда гидгъыл водун. Дёл мартни вузани суралхъамее цlыцlавхьес. Къийнийни йигъылхъассе районни тасарруфатбышее водни вакьаlбышин сурабы гьийгыр водунбы. Мана иш дурустба вуккейсдимее гьинчиле сабара вахтна гьихъа управлениейн ишчер къышлагъбышее вухьа. Мааъаб тасарруфатбышее вуккеккани гьаlзирийваликва танышувхьа. Гойне хьинне, илгъечlуйни сенин кьыlдим, малдараршис дагъамын ыхьа деш. Гьаваабы къуlмада илгъечlу. Тасарруфатбы манчис югда гьаlзирхьа. Даварар гьийгарассе гьихъа, малдарарше югун гьаlзирийваллабыкъаджи. Манчихъа гора, гьайни сен югун дёл алетlасын имканбы водунбы.
«Восток-2» районее, республикее доюкан СПК водун. Мани тасарруфатын джинсан даварар гьуваджи. Манбы джурабадджура гьагуйнбышин иштиракчер вобунбы. Тасарруфатна хааlрна Къаратов Урудже шаквани ихтелете гидгъылни дёлни гьаlкlее увгьойн: «Гьайни сен йишди тасарруфатын болун дёл алетlас. Ниятее 110-115% дёл алетlуй аххъы водун. Манчинимеена хаlбна гьаlзирийвалла вукку вобна. Тезеда гьийгырын гейбы сагъда, саламатда гьуваджесдимее гьеххаликва ем сау водун. Манчиле савагьийда манбы гьуваджесдимее агъылбы джурау. Малкъара гьайкlанан оlрышбышда вазиятыб писба дешобна. Чоlлбышихъад давараршисын алаф водун».
Районни хивни тасарруфатни хааlрынкъуни А. Аlгьмадовни джуваббышихъа гора, ахуйни тасарруфатбышейиб мани сардан вазият писба дешобна. Манбыб дёлиле разийба вобунбы. Гьаlшде тезе ыхьайни гейбышис чlырываллабы дехьесдимее малдохтурарше джурабаджура профилактика ишбы ыккекка водунбы.
Къышлагъбышее водни тасарруфатбышихъаб гьар сен цlит’ (саранча) оlрышбышейхъа айидхьымее дагъамийвалла цlыцlааъа. Манчин чолбышда кlатылийвалла бербадааъана. Сабара сенбы водунбы манчин районни тасарруфатбышис хаlдын зиян гьелен. Гьайни сен манчин оlги явашаъасдимее оlрышбышейхъа дарманбы сыкlылда экlда ыlхаlс. Гьалекийс районни тасарруфатбышее гуджнада дёл аlл’гьааl. Пешекарар ишее вобунбы. Манбышда заlгьмат, алятlуйн гелирыле хъийгъа гьыlсабааъас. Мани карее манбышис угъурбы аlрзаъа.
