2024 сенни январьни 3-чил’ йишди миллетни патриотыс, «Нур» кIазетни штатыле къырагъыл’ни мухбирыс Темрез АIлиевыс 65 сен быкырхьа. Ши йишда гьамбаз джуни едике ыхьайни йигъыква табрикаъа ва джус джанана сагъвалла аIрзуламишааъа! Къийнийна макьале манкъуни гьаIкIеена вобна.
Гьар инсане джусда гьуIрмат вуджее къеджени гьаIракатбышиква къазанмишааъа. ЫIмыр хъобкуба вуккый вахарийна иш дешобна. Мана ыIмрее растына хъадайлени югни, писди ишбышикаб алакьаба вобна. Агар инсан дагъамни ешайишин «гьакьвар гьидеъэ» мана мысахьее ыIмрени ачухни йаIххъылхъа хъигъечIесда.
Темрез АIлиевни насылын девиз ыхьайн: «Гьорбы гьимаъа, сихбы гьимаъа, джуваб акьвеехъа эгье!». Къийнаб манбы архайле – архайлхъа ман адалат гьуваджы, ешемишоохьи вобунбы.
АIлиев Темрез Рашидна дих кIоран таарыхнани ЦIаIхни хивее 1959 сенни январни 3-чил’ едике ыхьа. ЦIеддыйн тербие манкъус джуни ШаIъбан дидейе гьувы. Дидейе кIыл’на Темрез гьувагас, ишлемишхьес, хааIрна-кIыл’на хъуваацIас хаIрхъаы. Гьаммаше манкъул’ мугъаятхьа. Дидейхъадый невайхъад хаIдын мураадбы ыхьа, анджах дидейс аIджалын маджал гьувы деш.
1966 сенни сентябрьни вуза Темрез АIлиев ЦIаIхни йыIкьнекни мактабни гьазирааъани сыныфехъа хъаIдхъас аркIын. Манкъуна цIеррыйна маъаIллим Рашид АIзизов ыхьа. Темрез АIлиевни увгьойква , цIерра вудж заъаIфна шигырт ыхьа, амма хъийгъа джун гьавас хъаIдхъийлхъан сыныфни регьберее Рашид маъаIллиме ачухаы. Зы манкъулхъа гьаммаше раIгьым къихооли. Математикайлхъан джун гьавас Багаров Маджид маъаIллимее гьаIракатеехъа адчы. Джус мактабе дарсбы гьувойн маъаIллимар : АIгьмад Кавузов, Садикь ГьуIсейнов, РаIгьим АIшураIлиев, Закир ГьаIджиев , Валихан Расулов, Вердий Кьасумов, Камил’ Кьарнаев, Камал Гьарунов ва мебынбы манкъвее югни джуваббышиква йикIел’ хъаляаъа.
Мактабее хъаIдаххъанкъаI мана марахламишхьана таарыхыква ва ыхьайни гьаIдисабышиква. Мани вахтал’ манкъун гьавас военныйни санаъаIтылхъа ачмишхьа. Дюнйейл’ ыхьайни даIвъийбышиква багълыданан китаббы хъаIдаххъа гиргъыл’, кинобышихъа иляккы. Темрезна мураад вухьана военный лётчик ыхьай.
ЦIаIхни мактабын 8 сыныф югни кьийматбышиква таамаъы, манкъуни фыкрее военныйн санаъаIт хъаIдхъий ыхьа. Анджах манке кьисмат дехьайн. Т.АIлиев 1975 сен Дагъыстанни политех техникумни энергетик шоIъбеехъа хъаIдхъас иккечIу. Мааъад хъаIдаххъанкъа ВЛКСМ эчIу. Техникумна гьаIракатчий ыхьа. Ман хъаIдхъийн ташкилат 1979 сенни мартни вуза аIълада таамауйле хъийгъа, ишлемишхьес йаIххъыляуна Горькийни шагьареехъа тоннель аляъани ташкилатеехъа. Мааъар мана электромонтёрна ишлемишехьи гиргъыл’.1979 сенни майни 23-чил’ эскереехъа хъортIул’. Военкоматеенче оIтмишауна мана эскерна къуллух гьааъас АIкьанани машрыкьни военный округеехъа. Темрез АIлиев гирхьуна военный объектбы аляъани батальонеехъа. Эскерын Ватаныс бордж хъелени вахтал’, манкъун гьавас офицерни къуллухылхъан гьалед гуджлемишхьайн. Манкъус военный училищехъа иккечIуй йикIеехъа мед кIечIы. 1980 сенни августни вуза Темрезе документбы Симферопольни военно-политический училищехъа хъувы. ИнтагьаIмбы манкъвее Уссурийскни суворовский училищеехъа Симферопольгъанче адыйни комиссиейс хъувы. 1980 сенни 1 сентябрыке, кIыл’на сержант Т. АIлиев СВПУ телебана 1 курсеехъа алертIу. Мааъад хъаIдаххъанкъаI коммунист партиехъа кандидатна алертIу. 1984 сен югни кьийматбышиквайи ва военный гьаIракатбышиква таамаы, лейтенантын звание гьувы. Манче Темрез АIлиев офицерна къуллух гьааъас йаIххъыляуна Къузайл’ни Кавказни военный округеехъа. АIсас манкъуна офицерна къуллух аляъани военный объектбышиква: аэродромбышиква, тоннельбышиква, йаIхъбышиква, йыIгъаршиква багълыбанана вухьа. Мани округе къуллух вуккекканкъаI , Кавказыл’ни хаIдданани республикабышее ыхьа. Командираршини ва эскераршини аIрее джегьил’ офицере хаIбна гьуIрмат къазанмишавъу. Лейтенант АIлиев ротайс политрукна гиххьы. 1984 сениле 1992 сенилхъамее мани военный округе джурабаджур офицерни къуллухбышил’ ишлемишхьа, старший лейтенантын звание гьувы. 1991-1992 СССР, ВС СССР, КПСС дагъылмишхьайле хъийгъа ва Советна гьуIкум даянмишивхьайле хъийгъа, манкъус войскабышее капитанын звание гехьани вахтал’ гьувы деш, няъас увгьее манке МО 16 аляъани ташкилатбышин управлениебы къайиккыйнбы. Темрез АIлиевыс теклиф гиххьыйн Къазахстанхъа ишлемишхьес офицерна ааIс. Манке Темрез раз’хьа деш, джуна Ватан Россия гьабсыр , медни оIлкайл’ офицерна къуллух гьааъас.
Темрез АIлиев маджбырра ыхьа Дагъыстанеехъа хъалес ва гьиняаъаб иш тIабалааъас. Генерал-майор Жлобайни мислягьаIтыква офицер АIлиев Дагъыстан Республикайни военный комиссариатни ыIгьтеехъа алертIу. 1992 сенни октябрьни вуза мана Ботлихни военный комиссарна кумагчийна ишлемишхьес аркIын. Мааъар ишлемишехьенкъаI, Ботлихни военный комиссарни АIлибег ГьаIджиевни хааишыква капитанын звание гьувы. Манче Темрез АIлиев Табасаран районни военный комиссариатеехъа ишлемишхьес оIтираы. Мааъар военный комиссарна маIъвынна ишлемишхьа. 1998 сен бадалауна Рутулни районни военный комиссариатеехъа. Сенна маани комиссарна маIъвынна ишлемишхьа, 1999 сенни октябрьни вуза МагьаIчкъалайни военный комиссариатеехъа ишлемишхьес хъары. 2009 сен, апрельни вуза комиссариатбышее ишлемишоохьени офицераршин къуллухбы пызмышауйнбы. Манке магьаIбна вахт вухьа, хав гьидёву ишиле авкIанааъас иджааза ыхьа деш. 2012 сен Буйнакскни гвардейский мотострелковый батальонехъа оIтираы. Манче бадалауна Каспийскни флотилиейни частилхъа. 2016 сен манкъус гехьан хав гьоIкуматын гьувойле хъийгъа, РФ-ни армиенче пенсиехъа хъигъечIу. 2016 сен манкъвее ДДУ юридический факультет аIълада таамы.
2017сен контракт одкIун мер МаIгьачкъалайн комиссариате ишлемишехьи гиргъыл’. Мааъар мана 2022 сенни мартыни вузылхъаме ишлемишхьа. ЧIиры хъыхьайле хъийгъа, ишиле аркIынна.
Манкер Темрез АIлиев динджира гийъар деш. Аллагье къавуккуна ыIмыр манкъвее гьаIшде цIаIхни миллетис, языйс , адабиятыс къабсыр. ГьаIшде мана «Нур» кIазетна кумагчий ворна. Темрез АIлиев миллетыква багълыдани ишбышее гьаммаше цIеррыйни джаргее эхьи. Манкъвее ХаIбни Ватанни даIвъийе батмишивхьайни цIаIхбышин архив саъы, кIазетее чапаы. Джулералхъа урус – цIаIхни лугъатыл’ ооъар ишлемишехьи ворна. Темрез чоджий гьам цIаIхбышди поэзиейква марахламишехьи. Джуке аIханбы хьинне шечIбы ойкIан. Манкъвее Даниял бегыс къадсырни шечIбышди конкурсе цIеббыйна джига алебтIу.
Темрез чоджий «Нур» кIазетни редакциейн 65 сеника табрикаъа ва джус хыллийна, сагъна, шадна ыIмыр аIрзуламишааъа.
