Къийна йишди элин инсанар Россиейни гыргыни джигабышей къавджес воохьи. Манбы джурабаджура санаъаlтбышин ийессыбы вобунбы. Къийнийна редакциейна мигьман Еврейский автономни вилаете полицией ишлемишехьена Бабаев Мавлиддин Гьаlбибулагьна дих ворна.
Манкъуни гьаlкlее: Бабаев Мавлиддин 1977-ъэсди сен майни вузани 28-чил’ Хьойикни хивее едике ыхьа. Манкъве дагъайдын сыныфбышин мактаб едике ыхьайни хивее хъаlдхъы. 1994-ъэсди сен Цlаlхыйни хивын йыlкьнекин мактаб быкырау. Гьаманиджар сен Дагъыстан девлет университетни биологиейни факультетейхъа кьабыл’хьа. Манкъуни гьаlкlее: Бабаев Мавлиддин 1977-ъэсди сен майни вузани 28-чил’ Хьойикни хивее едике ыхьа. Манкъве дагъайдын сыныфбышин мактаб едике ыхьайни хивее хъаlдхъы. 1994-ъэсди сен Цlаlхыйни хивын йыlкьнекин мактаб быкырау. Гьаманиджар сен Дагъыстан девлет университетни биологиейни факультетейхъа кьабыл’хьа. 2000-2004-ъэсди сенбышее Рутулни РОВД учстковыйна ишлемишхьа. 2004-2006-ъэсди сенбышее районни паспортбы гьелени службайс хаlбвалла гьавъу. 2006-2009-ъэсди сенбышее Россиейни Дагъыстанейдни УФМС-ни управлениее чалышмишхьа. 2009-2013-ъэсди сенбышее Докъузпарайни районее паспортбы гьелени отделыс хаlбвалла гьавъу. Гьаlшде мана Еврейский автономни вилаетни Ленинский районни полициейна хааlрна участковый ворна. Даватбы гьау водунбы. Хьебни ушахна дек’ ворна.
— Мавлиддин, вахт тlабалавъу редакциейхъа арыйхъа гора, сагъра ихьена.
— Аlрсее гьау, зы хъортулыйхъа гора, шосуд сагъул.
— Йигъни гьаlкlее кlазет хъаlдаххъанбышис ши хабар гьувона. Дора гьаlшде гъу йигъни ишике гаф гьееъэ?
— Зы хаlдда сенбына Дагъыстанее ишлемишхьа ыхьай шокlлед югда ацlа водун. Зы милициейна ишчий ыхьа. Мани сенбышее зы джурабаджура къуллухбышил’ чалышмишхьа. Манчихъа ил’дяакы, сабара гагьна зы ишдена аху. Манчихъад джурабаджура сабаббы ыхьа. Йигъбышди са йигъыл’ залхъа зенг хъады, ишилхъа хъортул’. Манбыше зас Еврейский автономни вилает теклиф гьавъу. Манбышин теклиф зас кьабыл’хьайн. Гьаlшде зы мааъар хааlрна участковыый ворна. Йизди отделе 15 участковый полициейн ишчер вобунбы. Йишда иш вилаетни Ленинский районее саакитийвалла гьувааджый къайда-кьанун яратмиш гьаийка багълыба вобна. Чалышмишехьена залхъа ыlгьтибар гьавъуна иш уфтаннба къулайква вуккейс.
— Инсанаршини аlрайл’ хаlдда джурабаджура ихтилетбы вод ийкар. Манбышди увгьойка, оlлкайни Шималылни субъектбишее джинаятбышин сай агъалла водун. Ман гьаlкlен ихтилетей?
— Ман нагьаlкьын ихтилетбы водунбы. Джинаятбы растына хъадайленбы. Манбы гыргынанкъаl водунбы. Масалан, геллесын джинаятбы аlракьый илёгъанбыше, наркоманарше, дагъамни хизанбышее ешемишоохьени ушахарше гьаъа. Илёдгъымее алдаахьвананбы, къалма-къалбы адаччи. Амма йыlкьын джинаятбы – инсан гикlуй вая хъоlхъый мааъад тека-сейракда растына хъадайли. Аlхырейни вахтал’, ши экlба-экlба инсанарше джолхъа хыл’ алябтlуйка (суицыд) растына хъавайли. Джамаъаlтни аlрайл’ джосда джига авайкес дахаlнбыше маlгьдын ишбы къеджи. Манбышин геллесынбы джаванар воохьи.
— Участковыйбышда иш, шакlле ацlан, дагъамна ишвобна. Манбы хаlм- йигъна джони участоке воохьи. Манчиле гъайре, манбы дагъамни аилебышее воохьи. Ненче гичl вухьай югда ацlа…
— Йигъни ихитлетиле зы разийра ворна. Манчис кьувва гьевлес вуккан. Йишди районее ешемишоохьени инсанаршика шахъад югун алакьабы водунбы. Йишди ишчершихъад джинаят гьаъанбышин гыргынкъун сиягьый водун. Манбышика экlба-экlба горушмишоохьенбы, джинаят гьидяъасдимее профилактикайн ишбы ыккекка. Сабаранбы манчиле хъийгъа гьаlкlени йаlххъылхъа сивийкlаланбы. Башта дёохьенбышис, медын чараабы къеджи. Джурайба ши джегьилершика горушмишоохьи. Мактаббышее, колледжбыше горушбы алгъайгьи. Илёдгъыйн, наркотикбыше гьелени баляабышди гьаIкIее хабарааъа. Дагъамни ушахаршика джурайба хъызааха. Мани саягъылин ишбы ши явашаъа деш, няъас увгьое джинаят вухьайнкъаl, махъа цlерра участковый хъойтlал. Манкъуке хъидгlынбы гьаъа.
— Гъу мани къуллухул’ ишлемишехьена хаlбба вахт дешда. Гьамбазаршике гаф гьееъэ?
— Манбышда гыргына мааъаб едике вухьайн полициейн офицерар вобунбы. Манбы гееб югун ишчер вобунбы. Зы къырагъыле хъарыйхъа гора, манбыше гьар вахтал’ зас кумаг гьелес гьаlзирба воохьи. Зынар манбышика ёла хъалес чалышмишехьена. Ши са хизанын духйебы хьинне вобунбы. Шахъад водун дагъамийваллабы санад аlрейнче алятlас чалышмишоохьи. Зы Дагъыстанейнче ыхьайхъа гора, манбыше хаlбна гьуlрмат гивийхьи.
— Дагъыстанныйий Еврейский автономни вилаетни аlрайл’ хаIбна месафа вобна. ЦIаlхни мизел’ манчикlле дюнйейн къырагъ эйгьи. Мааъаб дагъыстанлыбы растына хъавайлие?
— Хаlбба зы манбы тlабалавъу. Гьалекийс гьашуджар хъызаххы дешда. Военный частбышил’ контрактыка къуллух гьааъан гадебы вобунбы. Манбышди сабаранбышика танышра ворна. Амма мааъаб ешемишоохьенбы вая ишлемишоохьенбы растына хъабы деш.
— Дора йишда гаф гъу эхьени вилаетни гьаIкIее гьааъас. Инсанаршин доланаджагъ, гелир нишикейий ибаратда?
— Биробиджанын аlгьалий хаlдда дешод. Мааъаб 90,75 % урусар, 2, 76 % украинар, 0, 92 % евреяр, 3 % авхуйн миллетбы ешемишехьи. Манбышда геллесда хивни тасарруфатыл’ ишлемишоохьи. Манбыше соя, сук ооза. Манчиле гъайре малкъара гьуваджи. Советни деврил’ аляуйн геллесын фабрикбыйий заводбы ва сабара медын ташкилатбы гьаIшде ишлемишехьи деш.
— Мавлиддин, ватаныле, хизаныле аIкьаlнара ишлемишхьай дешей дагъамда?
— Мана йизда иш вобна. Дагъамийваллабы ыхьейид, захъад зигара гьааъасын ихтияр дешин. Оlрхас ыккан. Югни инсанаршика коллективе ишлемишхьай хаlбна хошбахтийвалла вобна. Нимее дагъамийваллабы ыхьейид, гьар йигъыс ишилхъа хъигъечlуйнкъаl манбы кlелийхананб. Ушахар кlел’ хъабыйнкъаl, манбышилхъа зенг гьаъан. Манбы къавджумее, йикl чини джигайлхъа хъадайлен, манке ишилхъан гьавас сыкlылдад хаlдхъехьи.
-Геледжагъыл’ фыкрее аххъыйни ишбышди гьаIкIее сикIыл’на гаф гьееъэ?
— Фыкрее хаlдда ишбы водунбы. Сабара сенбына мааъар ишлемишхьайле хъийгъа, кьисмате делесвалейхъа илгъечlуй водун. Сагъвалла вухьена.
— Йишди редакциейни доюле вас югун-югун угъурбы аlрзаъас ыккан. Фыкрее аххъыйн гыргын мураадбы быкырхьесдимее гьам вас, гьамыд йигъни делесынбышис джанана сагъвалла аlрзаъа.
— Зынад йизди сурале «Нур» кlазетни редакциейс угъурбы аlрзаъас ыккан. Шу гыргыба Биробиджанхъа мигьманна хъоотlал. Мана гееб уфтанна шагьар вобна.
— Сагъул!
