Апрельни 19-чил’ Бабаюртни районеени Камбулатни йыIкьнекни мактабее ааIлим Гьарун Ибрагьимовни дойилин цIаIхни мизекен ва адабиятыкен конкурс илгъечIу. Ман джамаъаIтчий Мамед Мамедовни ва ишкар Мустафа Байрамовни кумагыква, «Нур» кIазетни редакциейн къурмишау.
Цlаlхбы кlыл’ни миллетбышди сыранеехъа гехьа. Манбышис оокlанна миз’ кириллни хатlыл’ яратмишавъуйн гьайни сен 29 сен быкырехьи. Мани сенбишди аlрее миз’ артымишааъасди ва гьуваджесди сардан манимееган ишбы гьау, яраб оIгийл’ни ХХ-ни асырбишее гьау ыхьее. Масалан, цlаlхни мизелин мактабни телябабышисын китаббы, методикайн пособиябы, ыlлимын китаббы, лугъатбы (словарьбы) диссертациябы, дипломный ишбы одкlун, аали мактаббише санаъаlткарар гьазиравъу, «Нур» кlазет, ушахаршисина журнал « Лачин» чапыке хъыlгъаа гидгъыл, теле-радио верлиш « Алшан» эфиреехъа хъигъечlу, фольклорный десте « Джейранум» къурмишавъу, Маскlавни шагьаре цlаlхбишди маданиятна марказ ачухавъу, шааирар цlаlхни мизел’ ойкlанан аlралхъа хъигъебчlу , Дагъыстанни шаираршини Союзе цIаIхни адабиятын секцие ачмишау ва медын ишбы къадже. Эн хаIдын гьихъан атдым, аIхреени сенбышее, цIаIхни адабиятын. ЦIаIхбышди адабиятын чисда йаIхъ Россиейни, дюнйейни адабиятбышди джаргеехъа абчу. Йишди шааираршин асарбы медни мизяршилхъа сакIалау ва чIакIни китаббышее чапау.Цlаlхбы кlыл’ни миллетбышди сыранеехъа гехьа. Манбышис оокlанна миз’ кириллни хатlыл’ яратмишавъуйн гьайни сен 29 сен быкырехьи. Мани сенбишди аlрее миз’ артымишааъасди ва гьуваджесди сардан манимееган ишбы гьау, яраб оIгийл’ни ХХ-ни асырбишее гьау ыхьее. Масалан, цlаlхни мизелин мактабни телябабышисын китаббы, методикайн пособиябы, ыlлимын китаббы, лугъатбы (словарьбы) диссертациябы, дипломный ишбы одкlун, аали мактаббише санаъаlткарар гьазиравъу, «Нур» кlазет, ушахаршисина журнал « Лачин» чапыке хъыlгъаа гидгъыл, теле-радио верлиш « Алшан» эфиреехъа хъигъечlу, фольклорный десте « Джейранум» къурмишавъу, Маскlавни шагьаре цlаlхбишди маданиятна марказ ачухавъу, шааирар цlаlхни мизел’ ойкlанан аlралхъа хъигъебчlу , Дагъыстанни шаираршини Союзе цIаIхни адабиятын секцие ачмишау ва медын ишбы къадже. Эн хаIдын гьихъан атдым, аIхреени сенбышее, цIаIхни адабиятын. ЦIаIхбышди адабиятын чисда йаIхъ Россиейни, дюнйейни адабиятбышди джаргеехъа абчу. Йишди шааираршин асарбы медни мизяршилхъа сакIалау ва чIакIни китаббышее чапау. Эгьес эйхьи: « Ши йишди мизес маlгькамын диб гиххьыйн. ГьаIшде йишда макьсад вобна мана гьувааджий, артымишавъуй ва адабий мизени усылылхъа, тавулхъа хъавъуй. Манаб сеннбына гьааъана иш вобна.Ед’на миз’ гьувааджий гьаар аIкIелис каамил’ни инсанын бордж водун. Мана эн хаIбна девлет’ вобна. Девлетиб къорамишааъас ва гьувааджес вааIхас вуккан. Ед’ни мизес кIылвалла гьааъа хизаненче гивийгъал. Анджах ед’на миз адабылхъа, къулайлхъа мактабее абадчи. Мактаббыше аIлгъаани, хаIбхъааъани мизекIле адабиятна миз эйгьи. ЦIаIхна адабият миз гыргыни хиваршини джамаъаIтыс ааидна миз вобна. Адабиятни мизехъадыд кьоIдле йишон водун : ойкIанан ва хъаIдаххъан, йишонаъан. Мактаб ацlаалин хав водун. Махъа хъарыйни гьаарни шигыртна мыраад ваахаl летти ацlаалин хаlдын тика къоппишаий, манчиква «кьочlе» гявцlавъий вобна. Гьелбетте, нимеега гьаlлва увгьеейид, гlале иттувалла айибхьес деш. Манчис заlгьмат гьааъас вуккан. Ушахни тербиейс, ацlаал’бышилхъани гьаракатыс цlеббийна гов хизанее гивийхьи. Манчихъа горад, ушахни хъийгъийни ыlмрее вааджибна джига хаанче алятlуйни дарсын авхъаахъа. Гойне хьинне, манчиква багълыданани ихтиярбышин геллесынбы мактабысхъа хъели. ЦIаIхни мизес, цIаIхни адабиятыс гудж, гьаIракат, гьавас, тезе нафас гьелесдимее « Нур» кIазетин сабара сенбына гьихъа ед’ни мизекен конкурс алгъагьасда цедда Бабаюртни районее, хъийгъа Рутул районее мислягьаIт къавдже. Мани конкусыс «Нур» кIазетни цIеррыйни редакторын, цIаIхни мизез кириллицайл’ диб гиххьыйни ааIлимын Гьарун Ибрагьимовын до гьуво. Эгьес эйхьи, ман проект гьаIшде гьаIракатыква ишлемишехьи водун. хьебыдле сенна гьихъа цIеддыйн ман конкурс Бабаюртыни районеени Къизилюртни хъаlдхъийни управлениейс таlъбы эйхьени Рутулни районни Калел’ни мактабее илгъечIу. Гьамани джад сен кьоIдъэсын конкурсын этап Мишлешни йыIкьнекни мактабее илгъечIу. Хъигьнийн конкур Бабаюртыни районеени Къизилюртни хъаlдхъийни управлениейс таlъбы эйхьени Рутулни районни Теземуслагъни йыIкьнекни мактабее илгъечIу. Манчин кьоIдъэсын этап мед Рутул районни Мишлешни мактабее илгъечIу. Учаратыква, гьайни сенийн конкурс хьебыдъэсын водун. «Нур» кIазетын мислягьаIт къаджена конкурсын цIеддыйн этап конкурс Бабаюртыни районеени Къизилюртни хъаlдхъийни управлениейс таlъбы эйхьени Рутулни районни Камбулатни мактабее алгъагьас. Манчини гьаIкIеена гаф гьихъа мактабни директорыква Рамазан Османовыква гьавъу вухьа. Ши Камбулатын мактаб гьаIмагьадджад деш конкурс алгъагьас сечмишау. ЦIеддыйке — мани мактабее цIаIхбышдийий аварбышди ушахарше саджигее хъаIдаххъа, кьоIдъэсыд – Камбулатни мактабее цIаIхни мизекен дарсбы аIлгъаа гидгъылыйн хьебыдъэсын сен водун. Камбулатын йыlкьнекин мактаб мани вааджибни маджлисыс гьазирхьайий. Хъийгъа йишин фыкырбы къаджейнчин тасдыкьаийнбы. Камбулатни мактабеехъа цlаlхни мизекени ва адабиятыкени ацIаавликен югына шигыртар ашкараъасди баlгьсбышеехъа Теземуслагъни йыlкьнекни мактабын, Калел’ни мактабын ушахар абы. Манбышиква Теземуслагъни мактабна завуч Сафар Наврузов ва ед’ни мизен дарсыбы гьелена Наджабат Шаlъбанова, Калел’ни мактабна завуч ТIагьир Джанаев ва ва ед’ни мизен дарсыбы гьелена Гуляра Асланова абы. Камбулатни мактабни ушахаршис регьберийвалла Валий Мамедовее гьавъу. Гьайни элейс, тезеда, аварбышди мизекен конкурсыд илгъечIу. Манбышис регьберийвалла мактабни завуче ГьуIсейн ЫIмарове ва ед’ни мизен дарсыбы гьелени маъаIллимае Саида ЫIмаровае гьавъу. Ушахаршин ацаал’ ехламишаъан конкурсын тапширыгъбы дагъамынбы деш ыхьа. Конкурс къурмишауйнбышди увгьойка, манчина метлеб ацIаал’ ёхламишауйджаб дешобна, манчиле гъайре, ед’ни мизаршилхъан аIшкь гьаIракатеехъа адчий ва ман ушахаршини йикIеехъа адчий ыхьа.Ушахар хьебни дестейлхъа джуравъу. Хурни сыныфбышди шигыртаршин цlаlхни мизекен ва адабиятыкен ацlаал’ ехламишаъас Калел’ни ва Теземуслагъни мактаббышди ед’ни мизени дарсбышди санаъаlткараршилхъа Гуляра Асланова, Наджабат Шаlъбанова маъаlллимабышилхъа ва «НУР» кlазетни хааIрни редакторылхъа Байрам АIбдуллаевылхъа ыlгьтибар гьау. Мааъад 14 ушахарше иштиракау. Манчис джуравъуна вахт быкырувхьамее, ши ишбы сау, ушахахаршини ацlаал’бышис кьийматбы гьели гибгъыл. Хаlббанани ушахаршихъад ед’ни мизелхъан аlшкь, гьавас ыхьай манбышди ишбышин субутау. Ушахарше цIедда китабеенче шечIбы друстда хъаIдхъыI, хъийъа манбыше цIаIхбышди шааираршин шечIбы йикIеке хъаIдхъы. Гьел’бетте, манчее хаlбна заlгьмат манбышди бейнеехъа ацlаал’ гьихьараъас ахыlйни маъаlллимабышда вобна. Манбышис сагъулва увгьой, йишин бордж водун. Дагъайдни сыныфбышди ушахаршини дестее, комиссейни уIзвыбышди раазиваликва цlеббийна джига Калел’ни мактабни 3-ди сыныфни шигыртыс Гасилова Севинджис ; кьоlбъэсди джига Теземуслагъни 4-сыныфни шигыртыс ГьаIдаева Джемилейс, хьебыдъэсда джига Камбулатни мактабни 4-ди сыныфни шигыртыс Мамедов НурмагьаIммадыс гьуво. Манбышиле гъайре, журийн калел’ни мактабни 4-сыныфни шигыртыс Асланова ГьуIрийс , импровизациейква шечI хъабхъыва, ахтына кьиймат гьуво.Алидни сыныфбышди аIреедын конкурс джурайда медни сыныфе илгъечIу. Мани дестеехъа 5-11 –ъэсди сыныфбышин ушахар гябкIу.Комиссейн уIзвубы Кьурбан Омаханов, Сафар Наврузов, Тагьир Джанаев вухьа. Конкурсын усулбы ва тIалаббы гьини дестее медынбы ва дагъамынбы ыхьа. Алидни сыныфбышее медын тапширыгъбы ыхьа. Манбыше хьебыдле тапширыгъ : 1) йикIеке цIаIхбышди шааирна шечI’ хъаIбхъе ваяхуд маIний ед’ни мизел’ хъаIбхъе, 2) хусусу шечI ваяхуд хабар оокIне , 3) сочинение-эссе оокIне. 4) сценка гьееъэ. Манбышин мизелхъан гьаIракат, аIшкь мани ёкьни тапширыгъыква ехламишау.Тапширыгъбы дагъамынбы ыхьейид, хаIббанани шигыртарше чIакын балбы алеетIу. Манчихъа гора ши югунбышди аIреенче югунбы къаIвуххы. Ушахарше шечIбы маIънийбышилхъа сакIалау хъаIдхъыI. Ичерше дестейква шечI- маIъний гьоокIу. Мактабни маIгьалле мизекква, йишди миллетни аIдатбышиква багълыбанана марахукана тамаше гьаагу. Журийни мислягьаIтыква джигабы гьаIйнягьад пайлемишхьа:Алидни сыныфбыше 1 джига Юсубова Саре ( Калелин мактаб), 2 джига Омарова Динаре (Калелин мактаб), 3 джига Наврузова Майраме ( Теземуслагъын мактаб) алетIу. Хьебыдъэсда десте аварбышди мизекена вухьа. Мани дестее 1-11 сыныфеехъамеени ушахарше иштырак гьау. Комиссейни уIзвубышди ГьуIсейн Омаровни, Саида Омаровайни екунбышиква цIеббыйна джига АIгьмадова Сабине (Камбулатын мактаб, 5 сыныф), кьоIдъэсда джига ПирмагьаIммадов (Камбулатын мактаб, 4 сыныф), хьебыдъэсда джига Мазгарова ПатIимат (Камбулатын мактаб,5 сыныв) алеетIу. Эн марахукан кар манн ыхьа, аварбышди мизеке цIеббыйна джига цIахбышди ушахе авхъу, аварбышди ушахаршед югун ацIаал’ цIаIхни мизекен ва адабиятыкен гьагу. Камбулатни мактабни директорни увгьойка джони мактабее сабара аварбышди ушахарше цIаIхна миз’, цIаIхбышди ушахарше аварбышда миз джони гьавасыква аIлгъаа вобна.Конкурсын екунбы мактабни утагъее алгъавгьу . Конкусни екунбышда маджлисМактабни директоре Рамазан Османове ачухавъу. Манкъуле хъийгъа конкусни гьаIкIеедын чыхыш «Нур» кIазетни редакторе Байрам АIбдуллаеве гьау. Гойнее конкусе джигаббы аххъыйни ушахаршис дипломбы, грамотабы, пайис телефонбы, китаббы, журналбы гьуво. Б. АIбдуллаеве. джигабы аххъынбышиле гъайре, редакциейни сураке джурайн пайбы Асланова ГьуIрийсый, ичершини фольклорни дестейс (Калелин мактаб) джурайн пайбы гьуво. Мактабни, телябабыше абыйни мигьманаршис хивни джамаъаIтыс аIхрее уфтанын концерт гьагуКонкурс кьулайква алгъагьас ва ман видеоехъа цIыцIаъас «Нурна», радио «Алшанна» мухбир Юсуф Бабаевый, оператор Мавлиддин ГьаIсилов чалышмишивхьа. Манбыше теле-радио верлиш гьазирау.АIхрее шикылбы едигарыс цIыцIау, интервьюбы алеетIу. МислягьаIтеехъа хъабыйнбы конкурсын кьодъэсын этап майни вуза Гыл’мецIни йыIкьнекни мактабее алгъагьас
