Къызларын район Къузайл’ни Дагъыстанее водун. Мааъаб гьар миллетбышин инсанар мислягьатыква , муIгьубыква ешемишоохьи.
ОIгийл’ни вахтал’ мааъаб хаIббанан ешемишоохьен инсанар урусаршини миллетинбы вухьа. Къийнад мани хиваршин добы урусни мизелинбы водунбы. Совет гьоIкуматни девырее мани районе гуджнада хивын тасарруфат артымишаъа ыхьа. Мааъад чIакIын савхозбы, кIалхозбы гьаIракатыква ишлемишехьи ыхьа. Къарамал гьуваджы, сукбы эзы, багъ-бустанбы адчы, тIым ыл’бы эзу, балугъбы голерше гьуваджи. Къызларни районын йишда республикаджаб деш, гьоIкуматын медын республикабыд ниссейква, някыква, кифирыква, хьыняликва, чурыныква, таматыква, мейваква, сокбышиква таIъмыраъа ыхьа. Къызлар ОIгийл’ни вахтал’ мааъаб хаIббанан ешемишоохьен инсанар урусаршини миллетинбы вухьа. Къийнад мани хиваршин добы урусни мизелинбы водунбы. Совет гьоIкуматни девырее мани районе гуджнада хивын тасарруфат артымишаъа ыхьа. Мааъад чIакIын савхозбы, кIалхозбы гьаIракатыква ишлемишехьи ыхьа. Къарамал гьуваджы, сукбы эзы, багъ-бустанбы адчы, тIым ыл’бы эзу, балугъбы голерше гьуваджи. Къызларни районын йишда республикаджаб деш, гьоIкуматын медын республикабыд ниссейква, някыква, кифирыква, хьыняликва, чурыныква, таматыква, мейваква, сокбышиква таIъмыраъа ыхьа. Къызлар Советни деврел’ чIакIын заводбы ишлемишехьи ыхьа. Инсанарше заIгьматыс сикIы бар алябатIа вухьа. Манчихъа гора, районын экономика гьалед гьаIракатеехъа адчесдимее, махъа медни Дагъыстанни районбышеенче инсанар кочмишеебаххьи гибгъыл. Гьел’бедти, кочмишеебахьенбышди аIрее йишин цIаIхбыб вухьайнбы. Къийна Къызларни районе цIаIхбышин хьебыдваIш мееган хав ихьесын. Манбы Къызларни шагьарее, Восходни, Мирныйни, Морозовкайни, Кахановкайни, Орешевкайни. Степнойни ва медни хиваарше ешемишоохьи вобунбы. ЦIаIхбышике мааъаб гелесынбы Миххьейни, Муслагъни, Мишлешни, ДжинаIгъни ва медни хиваршеенче кочмишивхьайнбы вобунбы. Йишин ЙаIххъылин одкIунийбы Къызларни районе ешемишоохьени ва ишлемишоохьени цIаIхбышди гьаIкIеедынбы ихьес.ОIт’мишхьайни уIлджумани йигъыл’ редакциейни ишчершина сафарий Къызларни районеехъана вухьа. Махъа гьабкIынна йишда метлеб джигайл’ мааъаб ешемишоохьени инсанаршин ешайийш къаджей, манбышин дагъамивал’бы ацIахьай, гьаъани ишбышиква танышивхьай ва кьодъэсди сурасенийсын «Нур» кIазетысын пописка гьаъый ыхьа. МичIедийна поштина йаIхъ шас угъадыквана вухьа. Ши мааъаб йишди мани зонайл’ни корреспонденте АIлий Эмирове къаршламишавъу. АIлий маъаIллимее шас цIебба гыргына районеена вазият йишонавъу. Манчис сикIы ши йишда иш къулайлхъа абчы. АI. Эмиров кIазитее ишлемишехьи 20 сенна гьихъа гиргъыл’. Эгьес эйхьи, мана манчин хааIдданан сенбына, миллетни хатрес кьаIрар ишлемишхьа. АIлий маъаIллиме вахталиле — вахталхъа Къызларни районе ешемишоохьени цIаIхбышди ешайишни, ыIмрени, дагъамийвал’бышди гьаIкеедын макьалебы, очеркбы, интервьюбы одкIун. Манкъуни одкIунийбышин кьаIраманар устадар, маъаIллимар, заводбышин фегьлебы , дохтурар, шофирар, хивни тасарруфатын ишчер, ишкарар ва мебынбы вухьа. АIлий маъаллим чалышмишхьана мааъад йишди миллетын маданият, аIдатбы, адабият, миз’ гьуваджес. Мана, халкьнийий кIазетни аIреена «зинджир» ыхьа. Манчиле гъайре, АI. Эмирове гьар сен мааъад «Нур» кIазет джамаъаIтыс ойкIан. Эле мана эн дагъамна иш вобна. Джуни ешехъа ил’дяккы, мана гьар хивее акка-аккана ийкыр кIазит ойкIан. Гьале сасса вахтал’ манкъуни акьвеехъаб свийкIаланбы воохьенбы. Анджах хаIббанани вахтал’ мислягьаIтеехъа хъабайленбы. 80% мааъаб ешемишоохьени цIаIхбыше, кIазет ойкIанан. Маныд АIлий маъаллимын гьунар водун. Къызлархъа гьабкIынни йигъыл’ йишда десте ( хаIрна редактор Байрам АIбдуллаев, АIлий Эмиров , Кьурбан Омаханов) цIаIхбы садибба ешемишоохьени хиварше вухьа. Адрес — адресна ивийкыр. Гелес ши, подпискабы гагь гьаъа, гьагь гьидяъанбышааIнкъа гьабкIын, ваацIавхье сабаб няъасый кIазет идёйкIан. Манбышди гьаарункъука Б. АIбдуллаеве гаф гьавъу. Манкъвее кIазетын гьааъана иш, манчина метлеб йишонавъу. КIазетни хааIрни редакторни увгьойква , къийна йишди миллетын дагъамийвал’бы садджу «Нурын» къалхымишаъа водунбы. КIазетин миз’, маданият гьуваджи. ХаIббананбы мислягьаIтеехъа хъабы, кIазет окIанасын ва увгьо. Анджах, цIаIхбышди кIазитис, мизес, маданиятыс, таарыхыс эксина аIл’гьаан, миллетин дагъылмишхьай ыкканан йихъбыб аIрабирын вухьайнбы. Гьиджон гьаъас , тIет’бышди аIрее зазайид аляйлен. Ман попискайква алаакьан ишбы таамхьайле хъийгъа, ши йикьыIлийни уIлджумани йигъни кубаршис Мирный хивни манзикехъа гьабкIын. Мани хивее ешемишебаххьен хаIббананбы Мишлешни хивеенче кочмишивхьайн цIаIхбы вобунбы. Сабара вазбына гьихъа мааъаб тезе манзик алявъу. Мана ачухааъанкъаI, йишин корреспондентар мааъаб вухьайнбы. Манчини гьаIкIеедын маIълумат гьувойн. УIл’джумана куб гивгъалассе гьихъа ши манзикни имамыква Ислям гьаIджийква ва хивни джамаъатыква горушмишивхьа. Манзикни магьаIлле вукуква (лукыка) ох авгьу. Имамни увгьойква, балкан гьоохаъас ваIвхий, ох агьас аIхий, узмишхьес хаIрхъыхьай сунна вобан. ДжмаъаIт манзикехъа садымее, имамае Ислям гьаIджее ушахаршис тербие гьелес хаIбхъааъана ваIъаз хъаIбхъы. Манкъвее увгьойн : « Къийна ши йишин ушахар писди, нягьаIкьни ишбышике къорамишааъас вуккан. Джурабаджур карбы водунбы, ушахар терсинани йаIхъылхъа гяагьан. ШокIле ацIан, интернет хъадыйле хъийгъа, дюнйейл’ хаIдда карбы бадалхьа. Манчин са сураке хайирысын ишбыд къеджи , нягьаIкьынбыд кIылда дешодунбы. Манчин ушахаршис терсинан тербие гьели, хизанбы дагъылмишаъа, ушахаршин маIгь харабаъа. Манчихъа гора, гьаммаше улух ушахаршиле ооъад ыккейс ыккан. Иляакас вуккан нишиквайи манбы телефоне маIшкьулоохьи. ХъаIдхъийке селимбананкъаI, ушахар ишлемишивхьес хаIбхъааъас вуккан, спортыква занытIааъас вуккан. …..» . ДжитIада, имаме писди вардешбышди, хасиятбышди гьаIкеена аIтрафлы ваъаIз хъаIбхъы. Гойне саджигее уIл’джуман кубар гьаъы. Кубаршиле хъийгъа , имаме джуваб абыйни мигьманаршис гьувы. Байрам АIбдуллаеве попискайни , пондемиейни гьаIкеена гаф гьавъу. Манкъвее гыргынбы хъобтIулыйнбы чIыриваликен аIгьтиятбы гьуваджес ва делесинбы къорамишааъас. ЙикьыIлийле хъийгъа, ши АО «КИЗЛЯРСКИЙ ЭЛЕКТРОАППАРАТНЫЙ ЗАВОД-ехъа» гьабкIын. Къийна ман гьаIракатыква ишлемишехьен завод водун. Мани заводын чIакIни хайбышис, ташкилатбышис, бинаабышис гьаIшдийн лифтбы гьаъа ва манбы гийххьи. Манчиле гъайре, мани заводе кесерыкван чIикабы гьаъа, джурабаджур хааъад ва тасрарруфатее ишлемишаъани ыIгьтаджбышисын детал’бы саъа. Мани заводна директор Миххьейни хивеенчена цIаIхийгъалий Артур Рамазанов ворна. Заводе ши хьебыдле сенна гьихъаний вухьа. Манке ромонтын ишбыйий гьаъа. Хьебни сенни аIрее завод хъодкухъау гьаIракатеехъа адчыйн. Ши, джуни утагъее, директоре А. Т. Рамазанове кьабылявъу. Манкъвее шас заводни таарыхна, гьаъани ишбышда, фыкреехъа алеетIуни ишбышди гьаIкIеедын маIълумат гьуво. Чейбы илёгъанкъаI, ши манкъука джурабаджур гьаъасди ишбышди гьаIкеедын гафбы гьаъы. -ГьаIшде заводе 300 агъаллана инсан ишлемишёохьи вобунбы. Манбы гьар миллетбышин эл’чера вобунбы. Гьел’бедти, манбышди аIрее йишин цIаIхбыб кIылба дешобунбы. Ишлемишоохьени инсанаршин доннухбы вахтал’ хъеленбы. Манбыд гьаIшдийни вахтас сикIы, писинбы дешодунбы. Ши заводе аIсас лифтбы къекка. Сен-сениле манчин сай хаIдхъехьи водун. Йишди заводе къеккан лифтбы, республикееджад деш, Россиейни субъектбышди шагьарбышейид гиххьенбы. Манчихъа гора, шас ишлемишоохьен инсанар вуккан. Агар вукIул’ кебчу джуна иш гьааъахье, гьайняъад къазамишауйни пылыква хизаныб доламишааъас вааIхасда, хав-уджагъыд гьаъас аIхасын, машиныд алищес аIхасын. Агар маIгьбын джегьилер йиши миллетыхъаб вобхье, ши манбы ишилхъа алебтIас гьазирба вобунбы. ЦIеддыйни вузаршее манбы шигыртар хьинне вухьес, гойне устадар хьинне. Дагъамын гьидчуджад дешин. Саджу гьаIракатый гьавс ихьес ыккан. Къийна къирагъыле хъабыйни инсанарше гьайняа чIакIын пылбы къазамишаъа водунбы. Зас гьалед югда ихьес, агар ман пылбы йишди инсанаршис ыхьее, — А. Рамазанове эйгьи. Гойне манче ши заводни цехбышее вухьа. Мааъаб ишлемишоохьени инсанаршини ишбышиква танышивхьа. Лифтбы саъани цехе вухьа. ДжитIада , завод гьаIкIедад ишлемишехьи вод. Гойне шас экскурсие заводни майдама гьаъы. Гуджнада бинабыйий тезелемишаъа. Хаариджийле тезе линиябыйий лифтбы саъан хъады. Заводыхъаб хаIбна торпахоб. Манаб кьаIраб гьабсыр дешоб. Ёкьубле чакIын голеера вод ачмишаъы. Мааъад балугъбы гьуваджи. А. Рамзанове гьар сен «Нур» кIазетысыб гьар сурале хыл’ авхъаахъана. Къийнад, саджу кIазетыс джаб деш, миллетиква багълыдани медни ишбышейир кумаг гьелес мана гьазирра ворна.Йишда сафарий А.Рамазанове гьувойни мигьманыйваликва таамухьа. Югба къаршламишавъуйхъа гора, Артур РамазановыкIле ва джуни ишчершикIле — АIбдулкерым чоджийкIле, Мехман чоджийкIле, АIзиз чоджийкIле сагъул эйгьи.Джурайна заводни гьаIкеед хаIбна макьале хъалесди нумрабышее гьозетееъэ..
