ЫIлимна гудж ааIлимаршини ацIаал’ни кьуватыке, баджарагъыке, камалукани ишике аIслыба. ГьоIкуматын инкишаф ыхьай, инсанаршин ешайиш вахарий хъауй манбышиква багълыда.
Йшди миллетин дюнйейс джурабаджур пешебышин ааIлимар гьуво. Манбышди аIрее садджу Дагъыстаныл’, Азербайджаныл’ джаб деш, быкырни дюнйейл’ джони ацIаал’ни гьаIракатыква до къазанмишауйн ааIлимар вобунбы. Манбыше медицинайн, филологиейн, физикайн ыIлимбы ахтыйни джараджайлхъа гьихьарау. ЦIаIхбыше одкIунийн ыIлимын ишбы дюнйейни ыIлим китабханабышее водунбы. Манбыше одкIунийн ишбы къийнийни замаанайни тIалаббышисыд уйгъунда водунбы.
ЦIаIхбышихъаб гьаIшде ваIщелхъа авабкьырийн ааIлимаршина дараджа алебт1уйн адамерый едар вобунбы. Гыргына манбышда югни джуваббышис лайикьра ворна. Манбышди аIрейиб джони ыIлим ишбышиква дюнйейл до къазанмишауйн ааIлимар вобунбы. Къийнийна йишда гаф цIаIхни халкьыни доюкани дихни гьаIкIее, ыIлимее гов гьабсырни ааIлимни, филологиейни ыIлимбышди докторни, профессорни ГьуIсейнов Рамазан Ибрагьимни духайни гьаIкIеена вухьес. Гьайни сен манкъун 90 сен быкырхьес.
ГьуIсейнов Р.И. 1934 сен Дагъыстанни Рутулни районни ДжинаIгъни хивее кIалхозчийни хизанее едике ыхьа. Манбы Совет гьуIкуматын кIалхозбы къурмишхьайле хъийгъыйн дагъамын сенбы ыхьа. ГыргынанкъаI касибийвалла, мысвалла вухьа. Вахт хъабымее, Рамазан мактабейхъа аркIын. Мани вахтал’ ДжинаIгъни хивее дагъайдни сыныфбышин мактаб ыхьа. Манкъун маад хъаIдаIххъан сенбы ХаIбни Ватанни даIвъийни девырылхъа хъады. Джуни тайершикIле хьинне, РамазаныкIле къык къазанмишаъани заIгьматна кьиймат кIыл’валике джаб ваацIавхьа. Манкъве хааъад джуке аIхан кумагний гьаъан.
Едике ыхьайни хивеедын мактаб быкырауйле хъийгъа, джегьиле хъаIдхъийн ацIаал’ артмишаъасдиме Рутулхъа аттамишхьа. Мааъад Р. ГьуIсейнове югни кьийматбышиква йыIкьнекин мактаб таамау.
Рамазан хъаIдхъийлхъа, ацIаалилхъа аIшкьнана джаван инсан ыхьа. Манкъуни фыкрее гьаммаше билигын хурджинбы йыIкь хъауйний. Мани ниятбышиква манкъве Дербентни педучилищейни суралхъа йаIхъ авхъу. Мааъар мана некки югда хъаIдаIххъани телебабышди джаргее ыхьа. Манкъуни баджарыгъыс, гьаракатыс маIъаллимарше ахтына кьиймат гьуво. ХъаIдхъий чIаIв гьау, Р. ГьуIсейнов хаахъа саркIыл, хивеени мактабее ишлемишхьа.
Эйгьи водки, ацIаал’ни юкын йыIкьвалла гьааъас деш, манчин инсан гьалер гьаракатейхъа арчес. Мани фыкырбышиква Рамазан ГьуIсейнов 1953 сен Дагъыстан девлет университетни хариджий мизаршини факультетни ингилисни отделениейхъа иккечIу. ГыргынанкъаI хьинне, Рамазане цIеррыйни йигъыле хъаIдхъийлхъа фагьым гьооле гиргъыл. Факультетее мана гьам югра хъаIдаххъана, гьамыр телебабышди ишбышда гьаракатчий ыхьа. Манкъун гьар суралин баджарагъбы къаджы, университетын чIакIынбы хъаIдхъий быкырауйле хъийгъа, Р. ГьуIсейнов ишлемишхьес факультетее гьарсылий кьарарылхъа хъабы. Хьебыдле сенна аIзизни факультетее ишлемишхьайле хъийгъа, мана 1960 сен Ленинградни девлет университетни аспирантурейхъа иккечIу. 1963 сен манкъве угъадука мааъаб филологиейни ыIлимбышди кандидатна диссертацие мудафие гьавъу. Диссертациейн до «История развития моделей глаголов по способам образования личных неалистических форм времени в английском языке» ыхьа. 1964 сен ГьуIсейнов Рамазан Ибрагьимни духайс филологиейни ыIлимбышди кандидатын до гьуво.
Рамазан маIъаллиме ыIмрен хьоцIалиле агъаллан сенбы Дагъыстан девлет университетни хариджий мизаршини факультетыс къадсыр. Мани сенбышди аIрайл’ манкъве аазырбышиква телебабы къавукку, манкъуни хаIбваликва хил’дженбыше кандидатнайий докторна диссертациебышда мудафиебы гьаъу. Р. ГьуIсейнов хаIдда сенбына ингилисни кафедрайна хааIрна ыхьа. 1989 сен манкъве Ленинградни девлетни университетее докторна диссертация мудафие гьавъу. Мана Къузайл’ни Кавказыл’ ингилисни мизеке мудафие гьавъуна цIеббыйна диссертацие вухьа. Диссертациейн до «Диахрония полевой структуры части речи» ыхьа.
Рамазан маIъаллим университетее ишлемишехьени сенбышее хариджни оIлкабышее ингилисни мизеква багълыдани конференциебышее иштыракаъасыд кьисматхьайн. 2010 сен профессор Рамазан ГьуIсейнов раIгьматыххъа аркIын. Вудж аркIынейир, манкъве одкIунийн ишбы гьаIшдийни замаанайни тIалаббышисыд уйгъунда водунбы. МаIгьабын цIаIхни миллетын камалукан духйебы йикIел’хъавалявъуй ва манбышди гьаIкIее шале йыIкьал хъооIни насылбышис юшенауй йишин бордж водун.
