Сувабы гьар вахтал’ уфтанда водунбы. Кьыlлина манбы сыкlыл’дад мыджаг хъехьи. Мани вахтал’ табиятни кlатыlлийваллайн, гьар сурал’ къонджебы аахъыйни тlетlбышика гяцlыйни ямаджбыше, мыкlан хьянбы хъигъааlни чешмабыше, гьекlвани шитlарше инсанын йикl шадаъа. Амма инсанаршике геллесди вахтал’ мана уфтанийвалла гьувааджес ваахаl деш.
Къийна йишди сувабышда уфтанийвалла кlыл’ба- кlыл’ба аlрейнчее ал’гьааl вобна. Мани карее хаlдын кумаг манчис инсанарше гьели. Гьихъа инсанар истирагьатыс хъигъебачlен джигабы, къийна гьаlшбышди амбарылхъа сийкlал. Гьар сурал’ кьаlрадын аlйнейн бутlулкlабы, пластикын къаббы, йуван банкlабы, кlилёнкlайни пакетбышиква миджагын табият богъмишаъа водун.
Гьаlшде мани саягъыл’на вазият садджу хиваршис делесни джигабышейджаб деш, гыргынанкъаl растына хъабайлена. Самур дамайна сагъыний солун сура са хаlдын готlелхъа садкlыл. Чlалагбы, хурун-хурун хьинекан аlрагбы манчиле бербадда водунбы. Истрагьатыс абыйнбыше няайий одхьан, маайиб чаlпалийвалла гьавайсар. Джоле хъийгъа темизийвалла гьувааджий тека-сейракункъуни фыкрейхъа хъооl. Авхуйнбыше гьаlщ мааъаб тарг гьау, авайкlананбы. Нейид гьаlшика гяцlыйн пакетбы дамехъа гьувойхьар.
Кьыlлина сувалхъа истирагьатыс абайлени инсанаршин сай хаlдхъехьи. Даватбышейхъа абыйнбыше, истирагьатыс хъигъебчlыйнбыше мани сураке яранмишувхьана вазият сыкlылбаб дагъам хъаъа. Манбышед джоле хъийгъаl, гьар сурал’ гьаlшбышин амбарбы гьайсар.
Джигабышее инсанаршика манчика багълыба гаф гьааъанкъаl, манбыше эйгьен: «Абыйни мигьманаршис ши гьаммаше шадба вобунбы. Манбы мебынбы дешинбы. Гыргыба сувал’ни хиваршейнче кочмишувхьа абкlынийнбы вобунбы. Сувабы манбышдаб ватан вобна. Истирагьат гьаъасыд манбышис къадагъа гийхьена дешда. Са йигъыс, уlлджумыс, вузас арына инсане джуле хъийгъа темизийвалла гьабсырее, писда ихьес деш».
Сувабышил’ маlгьабна вазият аlхырейни сенбышее яранмишувхьа. Гьихъа инсанар манмега истирагьатбышейхъа хъигъобачlи дешдий. Гьаlшде хайбышей гивийъар деш. Абыйн мигьманар алябтlу, истирагьатыс табиятылхъа хъигъеебачlи. Югда одхьун-иледгъыйле хъийгъа, гьаlшбы гьадсыр авайкlананбы.
Къийна ши сабыйни джигее садджу туризмайке йишоноохьи. Туристарше истирагьатыс темизин джигабы тlабалааъа. Сувабы нимее уфтанда ихьейид, темизийвалла дешди джигейхъа ненкеджаб туристар аблес деш.
Гойне хьинне, дюнйел’ дагъамна вазият яранмишувхьа вобна. Пандемиейн инсанаршис диндж гьели деш. Инсанаршина сагъламийвалла гьуваджени ташкилатбышди вукlлелинбышди увгьойка, мана чlырывалла темизийвалла дешди джигее гьаракатыква еймишоохьи. Гыргыда ман карбы ацlа-ацlа ши йишда темизийвалла гозетяъа деш.
Сувабышда темизийвалла гьувааджий йишди гыргынкъун бордж водун. Пичхьайн экологие, тезеданда къелил хъауй гееб дагъамна иш вобна. Шас йишди бабадидерше гьадсырыйн уфтанын табият хараб гьидяаъас. Манбы темизда текизда йыкьаlле хъооlни насылбышис хъелес
