Г. Керимова: «Йизда иш йизди миллетыква вобна»

Сабара йигъбышиле ши едаршин аlзизын  байрамын йигъ алгъагьас. Къийнийни йигъыл’  цlаlхбышди едаршини аlрайл’ хаlбба  джурабаджурайни къуллухбышил’ чалышмишоохьен едар вобунбы. Къийнийна йизда гафчий едни мизелин телерадио верлишбы ыккекана диктор Керимова Гюл’нара Абдураlгьимна йиш ворна. Сабара йигъбышиле ши едаршин аlзизын  байрамын йигъ алгъагьас. Къийнийни йигъыл’  цlаlхбышди едаршини аlрайл’ хаlбба  джурабаджурайни къуллухбышил’ чалышмишоохьен едар вобунбы. Къийнийна йизда гафчий едни мизелин телерадио верлишбы ыккекана диктор Керимова Гюл’нара Абдураlгьимна йиш ворна.

— Гюл’нара, дора кIазет хъаIдаххъанбы ваква танышааъас

— Зы едике Гыл’мецlни хивее йихьа. Мааъад йыlкьнекин мактаб югни кьийматбышика таамау. Фыкрее хъаlдхъый давам гьауй ыхьа. Амма сабара вахтна манчее дагъамийваллабы ыхьа. Хизан хаlбна вухьайхъа гора, едис кумаг гьаъас хивей айху. 7 ушахыс илейкас, манбы къелилхъа хъааъас едис гудж хъооl вухьа.  1995-ъэсди сен йизын язы ачмишхьа, адамийс гьаркlын, хизан къурмишавъу Магьаlчкъалейхъа хъары. Гьаманиджад сен цывлихъа санаъаlтбы Дагъыстанни педагъожи институтни подотделениейхъа хъуво. Ман быкырауйле хъийгъа, институтни филологиейни факультетни урусни ва дагъыстанни мизаршин маъаlллимар гьаlзирааъани отделениейхъа кьабылийхьа. Хьебыдъэсди курсейхъаме цlаlхни мизекен ацlаал’ алятlу. Хъийгъыйн хъаlдхъый урусни мизени отделениее илгъечlу.

 

— Увгьойбышихъа гора, гъу мактабе хъаlдаххъанкъаl математикайни маъаlллимын санаъаlт сечмишау…

— Ман гьаlкlен ихтилет водун.  Йизын хаIдын гьавас математикайлхъа ыхьа. Ахуйни предметбышикер зы заыIфра йихьа деш. Амма математикайлхъан гьавас гьаммаше гуджнада ыхьа. Мумкум вобна, манчилхъан аlшкь деккике хъады ыхьай. Мана математикайна маъаlллим ворна.  Математикайн дарсыбы гьелес зас кьисмат дехьайнбы. Радиоейхъа зы бирданхьессе гирхьу. Институт таамауйни сен цlаlхни мизелин радио аахъан хабар къавхьу. Конкурсей иштырак гьаийле хъийгъа, ишилхъа аляртlу. Редакцие аахъыйни йигъыле мааъар ишлемишейхьи. Зас математикайн маъаlллимын санаъаlт дехьайке пашманра дешда. Къийнийни ишилер зи нимеехьей разийра ворна.

 

-Дикторун санаъаlт гьаъан едар цlаlхбышди  миллетыхъаб дешинбы. Гъу цlеррийнане ворна?

— Мани суалыс джаваб хъелессе гьихъа, дора зы шос са сир аахъас.  Зы кIыл’рананкъаI, йишди хааъаб радиоприемникний воб. Манке  хааъаб приемник вухьай хаlбна хошбахтийвалланый. Телевизорбы, компьютербы, телефонбы дешди джигее, манчихъаб хаlбна кьийматный. Къийнад манчин до зас йикlел’ водун. Мана «Урал» вухьа. Хааъабынбышика зы дагъыстанни джурабаджурайни мизаршил’ хъигъааlни верлишбышихъаний кlыры гяххъа.  Верлишбышди аlхырее гьаммаше концертбыний эйхьи. Манке йишди мизелин верлишбы радиое эхьи дешдий. Манке йизди фыкрейхъа хъадайли дешдий,  аlрейнче сенбы адкlынийле хъийгъа, зынад ед’ни мизелин верлишбы ыккеккава. Къийна ман гьаlкlенчилхъа садкlыл. Гьаlшде гъу гьувойни суалыс джаваб хъели. Цlаlхбышихъаб зале къайре Шафига Бабаевар ворна. Мана сабара вахтна йишди редакциейир ишлемишийхьана. Къийна мана рутулбышди мизел’ верлишбы ыккекка. Мебынбы закlле ваацlа деш. Мумкум вобна, менни джигабышее ишлемишоохьенбы вухьес, няъас увгьое, дюнйе хаlдын водун.   

 

— Дагъамдайе цlаlхни мизел’ верлишбы ыккейс?

— Ачухда увгьое, дагъамда водун. Шокlлеб мани санаъаlтна дагъамийвалла югба ваацlа. Журналистийвалла марахуквана иш вобна. Манчее зы эйгьен дешин. Амма къийна дюнйейл’ маlълуматын баlстбы ыккекканкъа, зы хаlдданани  четинийваллабышика растына хъаейли. Къийна радио-телевидениейка саджигее хаlдда маlълумат еймишаъан сайтбы, кlазетбы, журналбы водунбы. Мааъад хаlдда джурабаджура маlълуматбы гьели. Манчини аlрее нен гьаlкlен вая гьор ыхьай ацlахьес эйхьи дешод.  Вас кlыры гьелени, иляакани инсанаршилхъа дурустун ихтилет гьихьараъасдимее манчис фыкыр гьевлес вуккан. Манчин хаlбба вахт  авакlанааъа.

 

— Дора са кlыл’на гаф  гъу ишлемишейхьени ташкилатни гьаIкIее гьаъас.

— Дагъыстанын радио-телевидение хаlдын ташкилат водун. Къийна мааъаб республикайни конституциее гьагуйни гыргыни миллетбышин редакциебы ишлемишехьи водунбы. Инсанарше манчикlле кlылин Дагъыстан эйгьи. Гьаlшде ридиоверлишбышика саджиге мани редакциебышин телеверлишбыд  гьаlзираъа водунбы.  Агъуларшин, рутулбышин, цlаlхбышин редакциебы 2002-ъэсди сен ачмишхьа. Цlеддийн сенбы дагъамынбы ыхьа, редакциейхъа фонд дехьайхъа гора, хаlбна дагъамийвалла цlыцlавъу. Мани карее хаlдын кумаг йишди къийнийни директоре Луиза Гьаlджиевае гьуво. Маlнкъее редакциейна иш дурустни йаlххъылхъа абчесдимее хыл’ авхъаахъа вухьа. Къийна редакциейн гьар йигъыс 10 дакьийкьанан радиойнче хабарбышин блок гьели. Манчиле гъайре вуза кьоlни элеес са саъаlтнан телеверлишбы гьаlзираъа. Мааъад Россиейл’, республике, районе ыхьайн тезе хабарбы инсанаршилхъа гьихьараъа. Хъийгъалетти, верлишбышее ши йишди миллетни санихьыйнийий къийнийни йигъыква багълыданан хаlдда сюжетбы гьели. Манбы йишди таарыхыка, маданиятыква, ишкар инсанаршика, ааlлимаршика, дохтураршика, хивни тасарруфате чалышмишоохьенбышика багълыдананбы водунбы.  Манчини аlрайл’ кьомана джига цlаlхни мизени артмишивхьайс гьооли.  Миз гьаIракатехъа абчесдиме хаlдда мактабышейнчен материалбы гьаlзираъа. Манбы йишди инсанаршикlлед къеджи водунбы. Ши гьааъани ишис  гьавасре манбыше кьиймат гьевледжин.

 

— Гъу гуджнаквана сиясатчий ворна.  Цlаlхни халкьын геледжагъ вакIле наlгьдый къеджи?

— Йишин халкь баджарухукван халкь водун. Къийна шахъаб хаlбба доюкан инсанар вобунбы.  Цlаlхни халкьын до манбышика багълыда.  Аlхырейни вахтал’ йишин миллет хаlдданани дагъамийвал’бышика растына хъады. Амма манчихъа ил’дяакы, нишикеджаб йикlдена хъувхьес вуккан деш. Чалышмишувхьес вуккан, яваш девхьа гьихъа цlыцlавхьес, санаб-саджигее вухьес. Манке шас нишикеджаб гичl вухьес деш.  

 

— Гюл’нара, шакlле гъу гьамыр шааир хьинне ейцlа. Ацlахьес ыкканий, нишни гьаlкlеене ойкlан.

— Манбы ушахаршис къассырийн шечlбы, меххвар, ед’ни мизелхъа сакIалаийн шечlбы водунбы. Манчилхъан гьавас декке, эмее, дайее гьуво. Манбыше одкlунийн шечlбы къийна дагъыстанни хаlдданани мизаршил’ растына хъайли.  Гойне хьинне шокlле ацlан, Гыл’мецl шааираршина юрд вобна. Зынар къырагъыл’ айху деш, шечlбы ойкlан гиргъыл’.

 

— Гьар инсаныхъб мурад воохьи. Йигъна мурад гьиджооне?

— Йизда мураад, са ед’ хьинне, ушахар чlакlы хъавъуй, манбышис тербие гьувой, даватбы гьауй вобна. Гойне хьинне йизда мураад делесынбышин, цlаlхни халкьын геледжагъ югда къаджий вобна.

 

— Гюл’нара, гаф гьааъас вахт тlабалавъуйхъа гора, сагъра йихьена. Цlерра гъу, гойнеб авхуйн цlаlхни халкьын адеер, едар, йичибы 8 мартыква табрик гьааъа. Шос джанана сагъвалла, йикlена шадвалла аlрзааъа.  Хайбышее болвалла вухьена.