Гьар вахтал’ Дагъыстан таарыхчершиниме, динэгьлершиниме, лингвистаршиниме марахнан джига ыхьа. ГьаIшде йишди республикайлхъан аIшкь гьалед хаIдхъыхьа. Манчина сабаб туризмайква багълыба.
Хаариджийни оIлкабышехъа россиейни халкьын гьабкIыний-хъабый кIыл’хъыхьайн кьоIдъэсын сен водун. Манчин йишди гьуIкуматыс адын туризм гьаракатехъа адчесын имканбы гьуво. АлятIас Дагъыстан. Сабара сенбына гьихъа йишди республикехъа вуIххъани туристаршин сай 10-15 аазырыле гьеххада ыхьа деш. 2021 сен Дагъыстан Республикехъа 1 милионыле агъаллана турист ары. Увгьойбышихъа гора, гьайни сен йишди республикайн 1,5 милион турист кьабыляъас.
Няъасе туристаршис Сувахъан ОIлкае истираIгьат гьаий кьабылехьи? Манчихъад хаIдда сабаббы водунбы. ГыргынкъукIле ацIанки, дагъыстанныбы арыйни мигьманыс гьаммаше шадба вобунбы.
Ман оIгийледжад хъооIн аIдат водун. Гьиняаъар са элеес ыхьана инсан мер гьиняхъа сийкIална. Манчиле гъайре туристар темиз’ни гьавааквани уфтанни табиятын гьаIйранааъа. Шахъад гьагвасын, манбышикIлед къаджесын джигабы нимеехьед водунбы. Гьелбетте, хаIббанананбышин истираIгьат дерйагьни къырагъыка багълыда. Амма гьаIшде туристар манчиква явашоохьи деш, манбыше тезе-тезе маршрутбы тIабалаъа. Бес Дагъыстанехъа абы, наъаIбне Дербентена Нарын-къала къидевджу аIлгьаас. Манчилхъан марах хаIдын ыхьа, гьаIшде мааъад мульти фонтанбы ыIхыйле хъийгъа гьалед гьеххахьайн. Туристаршис сайид кьабылехьен джига Сулакын каньон водун.
Экспертаршини увгьойка, туризмайке гьам республикайни экономикайс, гьамыд хаIббанани дагъыстанныбышис хайир водун. Туризмайни сфере ишлемишоохьенбышис югун имканбы арайлхъа хъады. Сувал’ни районбышее мигьманар кьабыляаъан хайбы гуджнака аляъа гибгъыл. Манчис гьуIкуматын субсидиебы, грантбы гьели.
Гелбетте, мани сардан къаджесын ишбы кIыл’да дешодунбы. Манчини аIрее лайикьыкван шарааитбы яратмишаийнчини, сервисни, хатаа хъидетIуйнчини ишбыше йыIкьнекна джига авхъаахъа. 2022 сенни къыIлина ешемишоохьенбыше истираIгьатыс Дагъыстанын , Камчаткайн, Алтайин куролтбы сечмишаъа ыхьа. Ростуризмайни маIълуматыхъа гора, йишди регионыхъад ооъад агъмишаийни регионбышиле имканбы геед водунбы. Манбы дерйагьни къырагъыл’ни истираIгьатыка, сувалхъани сафарийбышиква, таарыхни аабидабышиква, болни дадаквани хорагбышди программабышиква багълыда.
Ростуризмайн 2023 сенее РФ-ни 48 регионбышис грантбышикван кумаг гьелес. Манчини гьаIкIее мани ведомствайни хааIрынкъее Зарина Догузовае увгьо. МаIнкъыни джуваббышихъа гора, хъооIни сен аазырни проектбышис хыл’ авхъас. Манчиниме 5,3 млрд манат пылна къавуккас. Дагъыстаныс пляжбышин зонабы ва милли туризмайн маршрутбы къурмишаийниме 131 милйон, кемпингбы ва автокемпингбы къурмишаийниме 87,7 милион, электрон йаIхъ гьаагван картабы гьаийниме, инвалид инсанаршис имканбы яратмишаийниме, туризмайс ааидын дезгагьбы алищуйниме 103,8 милйон манат пылна гьевлес.
Сувалин магьалыд туристаршиниме геед марахнан джига водун. Амма марказыле аIкьанада ыхьайхъа гора, инсанар гьиняхъа гьивийхьар деш. Гойне хьиннед, туристар абыйнкъаIб, манбы уфтанба къаршиламишааъасын шахъад шарааитбы дешинбы. Арына инсан ахвасын мигьманханабы аляъас ыккан, манбы одхьуний-илёдгъуйка таIъмырааъас вуккан. Агар ман карбы ыхьей, шакдена, туристар йишди дерайл’ яшашувхьесынбы. Шахъадыд гьагвасын джигабы кIыл’да дешодунбы. Умудааъана, йишди имканнани ишкарарше манчисда чараа къавджесда.
