Ватан гьар инсаныс гыранба вобна. Манчилхъан аIшкь, муIгьуб ненкеджад таамехьи деш. АIрейнче сенбы адкIынмеега, ман сыкIылдад гуджламишехьен. Едике ыхьана хив, ушахийвалее ийкырыйн сувабы, илёдгъыйн мыкIан хьянбы, йикел’ хъадыйнкъаI ши сувабышихъа доъаI гьааъа. ЦIаIхни дерайни сувабышда уфтанийвалла Гыл’мецIни хивни авуд АIгьмадов Асланее адчыйни мейвабышди багъеенче гивийгъал. Манчини мыджагыйвалин, инсанна ул’ тохааъа. Са вахталийни къае-къамченани чейлагъыке маIгьдын батIрайн багъ хъауй гьар инсанын гьунар дешодун.

 — Аслан чоджий, хаIб-бананбыше эйгьи вод: Асланыс гьааъасда ишоб къабтIы. ХаIм-йигъна чейлагъбышее вор…

• Ман танбаларшин ихтилет водун. Шавусый ишлмешихьес деккан, маIгьдын гафбы гьаъа. Зы манбышди кьаIрадни джуваббышис фыкыр гьооли деш. Багъ адчый йизда йицIни сенийна заIгьмат вобна. Иняхъа зы гьар сен отпускайни вахтал’ арайли. Иняаъад зы гьам истирагьат, гьамыд ишбы гьаъа вахт авакIанааъа. Къийнийни йигъыл’ шокIле къеджени багъее мейва гьоолени йуваршиле гъайре, Самурани дамасанее диринг адчы водун. Дирингее кIартифли, сипаа, бакьали оозу вобна. Манчиле савагьийда зы  даварар, кIатер, тIотIарыд  гьувадженбы. Гьайни сен тезе парникI аляаъа гиргъыл. Махъа хиярарий помидорар эзас. Асланыхъаб бейкарара гюъарасда вахт дешда. Авхуйнбы зак’ акарынбы вухьее, писда ихьес деш. 
• — Къийна геллесда сувале кочмишхьа аIл’гьааI. Манбыше эйгьен: «Сувал’ геледжагъ дешин». Мани ихтилетиле гъу разийране?
• — Сувал’ гьаммаше доланаджагъ ыхьайн, меедыд ихьесын. Мана иш гьидяаъанбышда багьна вобна. Къийна геллесынбы заманайс вардишувхьа дешинбы. ГьаIшде югра ешемишхьесдимее гьар джура имканбы водунбы. Гьихъа дагъамийваллабы гьаIшдийнчилед хаIдда ыхьа. ГьокуIматын хаIдда малкъара гьуваджес, алвер гьаъас гьайсар ыхьа деш. Къийна мани карее шавааджаб кьадагъа гивйхьи деш. Сувал’ югун ешайиш ыккейсдимее, гьар джура имканбы вобунбы. Масалайс шос са мисал абляаъас вуккан. Зы шагьарее ешемишхьейир, иняаъаб хьодцIал’ тIотI вобна. Гьар сен зы манчике 1000 кило темизын итв алятIа. Къийна манчин са кило базарее аазырни манатыс водун. ГьыIсабаъанкъа, тIотIаршикеджад са милйон гелирин алятIас эйхьи. Маныд йишди вахтал’ кIылин пыл дешин. Кочмишувхьа абкIынийнбышди шаванее маIгьдын пылбы са сенее къазанмишаъа? Манчиле гъайре къийнийни йигъыл’ сувабы кьаIрад водунбы. Хусулсы дамазлыгъ гьуваджесын джаванаршихъад югун имканбы водунбы. Амма ненаджар  манчика маIшгъулехьи деш. ЗаIгьмат гьааъас ыккан. Маныд шавусджад ыккан деш. Гыргынкъве сибыкын къазандж тIабалааъа. Кочмишувхьа ааIнбыб эле манбышди джаргейнченбы вобунбы. Сувал’ заIгьмат гьаъанкъухъад геледжагъ гьаммаше ыхьайн.
• — Аслан чоджий, дора сикIыл’на гаф гьийдни сенбышике гьаъас. Гъу хаIдданани ишбышил’ иш-лемишхьа. Ишбышди хаIб-валихъа ил’дяакы, гъу гьаммаше «Нур» кIазетна гьаваскар ыхьа. Редакцие тезеда аахъанкьаI манчис хаIдын кумаг гьуво.
• — ЦIедда кIазетни аахъыйс мыслягьат, теклиф УIмарна дих АIрифе къавджу. Мана иш ши гьаIшдийни редакторыс Байрам АIбдуллаевыс теклифавъу. Гьалалхьеджин манкъус, дагъамийвал’бышихъа ил’дяакы, кIазетна иш саламатба вуккуна. Ман сенбы зас йикIелёдунбы. КIазет чапейнче къайиккасдимее, редакциейни ишчершис маIъашбы гьелесдимее геллесди вахтал’ ши пыл джибейнчений гьели. Манке зы гьам «Карл Маркс» донани тасарруфатна, гьамыр «АIттагъай» ташкилатна хаIрнаний ишлемишехьи. Шахъад водни манытыке кIазет гьуваджесдимее, ахаIн кумаг гьеленний. Къийна йишди милетыхъад маIгьдын ташкилат ыхьайхъа гора, зы шадра ворна. «Нур» кIазет йишди халкьын акьва водун. Мааъад йишди хиваршика, инсанаршика багълыданан макьаалабы хъадаххъанкъаI йизын йикI шадехьи.
•  — Гъу хаIдда сенбына Гыл’мецIни хивни тасарруфатыс хаIбвалла гьавъу. Манбы тасаруфатнимее болун сенбыний. ГьаIшде тасарруфатбы касиб хъыхьа…
• — Йигъын ихтилет гьаIкIен водун. Манчика зынар разийра ворна. ГьаIшде са гьамаIгьыд тасарруфатбы аху дешинбы. ХаIдданан хусулсу мал водун.Тасарруфатбышис даварар гьувааджий гыранда гийяр. Гьихъа гьокуIматын тасарруфатбышис дамазлыгъ гьуваджесдимее югун кумагнй гьелен. Къийна маIгьдын кумаг, эгьес эйхьи, аху деш. Гойне хьинне, пешекараршина дараджаб кIыл’ хъувхьа. Дал алятIу даварар ухьийхьанас гьайкIанна дешда. Тасарруфатбышис дамазлыгъ гьуваджесдимее гьокуIматни суракен кумаг ыккан. Ман дехьее. тасарруфатбышике гьичудджад гьаъас ахаIс деш. Хусулсыбышихъад даварар гьуваджесын гьар джура имканбы водунбы. Шавааджаб манбышис кьадагъа гивийхьи деш. Манбыше лазымда хъадыйнкъаI, даварар масса гьели. Манчике алятIуйн гелир лазымни ишбышис ишлемишаъа. Тасарруфатбы дагъылмишхьайна цIеббийна сабаб кумаг дехьай водун. Геледжагъыл’ йизди фыкрейид хусулсу ферма аххъый водун. 
• — Къийхъа вас садрывалла гьааъас теклиф гиххьее, манчис раазивалла гьоолийий?
• — Деъэш. ГьаIшде захъаб йикIес хошна иш вобна. Зы инженер реставратор ворна. АIхырейни сенбышее Россиейни джурабаджура шагьарбышее йиссейн объектбы абрелхъа адчу. Къийнад хаIдда мани ишика багълыданан теклифбы водунбы. Гьалекийс няхъаджар алгьааIс телесмишехьи дешда. Йизди уфтанни багъее гьеххааликва гьаъасда иш вобна. Зы манчике лезет алятIа водун.
• — Аслан чоджий, увгьойбышихъа гора, йигъни багъейхъа хаIбба мигьманар абайли. Манбыше йигъни ишиква делесийвалейнче танышоохьи. Гыргынар ра-зийра айкIан. Йишдимее сир аахъе.
•  — Йизди багъее аIхырейни сенбышее дехьесда мигьман аху деш. КьыIлина манбы йигъыс вобунбы. Манбы МагьаIчкъалейнчен, МаскIав-гъанчен, Казангъанчен, Испаниейнчен, Италиейнчен, Китайгъанчен ва сабара менни хаариджи оIлкабышейнчен  абыйн мигьманар вобунбы. Гыргынбышис йишин табият, йишин сувабы, йишин миллет геед кьабыл’хьа. Са элеес засахъа Китайгъанче са десте мигьманаршина абы. Гювъур отхьан-илёгъанкьаI зы манбышди санкъус джуваб гьуво. Манкъве джуваб увгьойле хъийгъа, гещи гиргъыл. Нишисий гещи гидгIын гьаъанкъаI, манкъве увгьойн: «Зы хаIдданани оIлкабышее ыхьа, халкьбышика горушмишхьа. Шу хьиннен йикI ачухда арыйни мигьманыс гьыIрмат гивийхьен миллет закIле цIедда водун къеджи. Манкъве йишди миллетыс гьаманмее ахтына кьиймат гьуво.
• — Гьар инсаныхъад геледжагъысын пIланбы эйхьенбы. Йигъни пIланбышди гьаIкIее шас хабар гьееъэ
• .- Гьаъасын ишбы кIылда дешодун. Манбы ишилхъа адчесдимее хаIбна заIгьмат гьаъас вуккан. Манчини аIрайл’ кьомана джига абыйни мигьманаршис, гьамбазаршис мигьманаршин хав аляуй водун. Мааъад мигьманар йишди йиссейни ата-бабайни къайдайл’ къаршиламишааъас, йишди аIдатбышикайий хорагбышика танышааъас, инсанаршиква горушмишааъас. Манбы йишди миллетни уфтанийвалика делесийваленче танышаъас. Манчика саджигее йихъбышин до дюнйейлхъа блдирааъас. 
• — ГьаIкIерар, сувабышди уфтанийвалихъа, йигъни багъни батIрайвалихъа иляккы инсан тохехьи дешор. Къадженчин садджу инсанын йикI вод шадаъа. Фыкрее аххъыйн ишбы къаджес вас джанана сагъваллайий угъурбы аIрзаъа?
• — Сувахъанбышихъаб уфтанна мисала вобна. Манбыше эйгьен; «Сувал’ ыхьана мысахьее мер сувалхъа сакIалас. Ман гьаIкIен ихтилет водун. Зы хаIддани джигабышее ыхьа. Амма инаIгьбына уфтанийвалла няаджаб къавджу деш. Йишин сувабы гьаIкIен дженнет вод. Шунад гьин джигабы кIелихан гьимаъа. ЭкIба-экIба абле. Йизди фыкрейдын ишбы гьаIракатейхъа хъаляаъасдимее шокед хаIдын кумаг лазымхьес.