1993-ъэсди сен ООН-ни Генеральный Ассамблеейн 3 майин йигъ Быкырни дюнйейл’ни аазадни чапыс эълан гьау. Мана мислягьаlт ЮНЕСКО-йн хаlдын иджлас 1991-ъэсди сен аlлгъааlнкъа кьабылявъу.
Мани йигъна метлеб вухьана хъодкуйн джувабна ва йидж эйгьена журналистна аlгьтият къорамишавъуй. Гьар сен мани йигъын миллетыс инсанын ихтиярбы йикlел’ хъаляъа. Мани йигъыл’ быкырни дюнйейл’ иш гьааъанкъаl гябтlуйн журналистар йикlел’ хъаляаъа. Джамаъаlтбишди аlреени ташкилатын «Репортёры без границ» гьар сен 100 оlлкайл’ мониторинг алгъайгьи. Манбише «азадни (селлимни) прессайни душманаршин» сиягьий сенис ашкараъа.Мани йигъна метлеб вухьана хъодкуйн джувабна ва йидж эйгьена журналистна аlгьтият къорамишавъуй. Гьар сен мани йигъын миллетыс инсанын ихтиярбы йикlел’ хъаляъа. Мани йигъыл’ быкырни дюнйейл’ иш гьааъанкъаl гябтlуйн журналистар йикlел’ хъаляаъа. Джамаъаlтбишди аlреени ташкилатын «Репортёры без границ» гьар сен 100 оlлкайл’ мониторинг алгъайгьи. Манбише «азадни (селлимни) прессайни душманаршин» сиягьий сенис ашкараъа.Къийна журналистын са-наъаlт эн дагъамни ва къорхуйкани санаъаlтбишди джаргеехъа гехьа. Аlхреени вахтал’ джамаъаlтын геледжагъ югун, ашкарын, хъодкуйн ыхьесдимеега, хаlббанани доюкани журналистарше джон джан гиххьы. Манбы гябтlуна сабаб – манбише эйгьен ва ойкlанан хъодкуйн джуваб ыхьа. Анджах, гуллейква ва гьуlджумыква гьаlкlени журналистын сес лалаъас аlхас деш. Журналистарше энки дагъамын, гедж гьидяу гьаlллаъасын суалбы акьвалхъа къалхымишаъа, манбы гьаlллаъасда йаlхъ гьаагва. Журналистарше джамаъаlтылхъа хъобкуна вазият, дюнйейл’ эйхьени гьаадисабишди гьаlкlеедын маlълумат гьихьараъа. Журналисте Гьуlкумнийий джамаъаlтни аlреедын алаакьабы утlумаъа, инсанни ыlмрее хъигъеечlен экlын ва вааджибын суалбы гьаlллаъас кумагаъа. Хъобкуна хабар гьувой вахарийна иш дешёбна. Гьаммаше манчин оlги ыlхийхаlн инсанар воохьенбы. Анджах хъобкуба гьувойни хабарыква, дагъамын суалбы гьаlллаъас вахарийда эхьи. Журналистыни ишике манбишди гьаlракатыке гьоlкуматын гьихъа адкlыний (сиясат, экономика, маданият, хъаlдхъий, медицина) аlслыда ва алаакьада водун. Манчихъа гора гьоlкуматыныб журналистыни ишис кьиймат гьевлес вуккан. Къийна манбы эн къорамиш гьидявъуйн инсанар вобунбы. Садджу Дагъыстане, аlхреени сенбишее, 20 агъалланана журналист гикlу. Къийнаб манбишилхъа силагьыква гьуlджум гьавъуйн азгъунун инсанар авхъу дешобунбы.Аккас’ ХХI-ъэсын асыр водун. Дюнйед бадалхьайн. Гьаlшде вахтас сикlы ешемишивхьес ва вахтас сикlы ишлемишивхьес вуккан. ХХI-ъэсын асыр маlълуматын асыр водун. Ненкъухъабий хаlбба информацие (хабар), манкъус ешайиш гьаъас нимеехье вахарийда водун. Анджах инфорамациеб (хабарыб) гьар джурайл’на воохьи. Къийна гыргынанкъаl интернет водун. Мааъаб дешда хабар дешда. Дюнйейни нени диярыл’ гьиджоойи эйхьи, быlссаъаlт ацlахьен. Журналистын бордж водун джамаъаlтылхъа ёхламишавъуна, хъобкуна хабар гьивхьаравъуй; югун писинчике джураъас хаlбхъавъуй. Гьел’бедти, журналистаршихъадыд джурабы водунбы. Гыргын кlазетбише ойкlанан ва телеверлишбишенче эйгьен кар деш хъодкуйн водун. Аlсас интернете терсинана, ёхламиш гьидявъуна, фитнаакана информация (хабар) хаlб-ба воохьи.Ши инам гьаъан гьаlкlеба иш ваацIани журналистаршин сай нимеехье хаlдда водун. Месала вобна: «Кьаламыква одкlунийн кар, къылынджиква гьаккалаъас эйхьен дешки». Зы мана месала манчеехъа аблявъу, джуваб эгьессе ваяхуд окlанассе гьихъа фыкырамившхьес вуккан.Гьар сен майни 3-чил’ эн хаlдын хайир азадын чап артымишаъасдиме заlгьмат гьавъуйни журналистаршис ЮНЕСКО-йн Гильермо Канойни дойилин мукафат гьели. Мана Колумбиенчена журналист ыхьа. 1986-ъэсди сен Г.Кано джуна ашкарна иш гьааъанкъаl гикlу. Манчиле гъайре гьар сен мани йигъыл’ журналистарше джурабаджур иджласбы, форумбы, конференциебы, маджлисбы азадни (селлимни) чапни гьаlкlеедын алгъайгьи.Ши мани байрамыква гыргын джуваб хъодкуда, ашкарда, аазадда эгьес вааlхан журналистар табрикааъа! Инам гьаъас ыккан сен-сениле азадын чап гьаlракатеехъа ээчlес.
