Россиейни Федерациейни Президенте Владимир Путине 2024 сен хизанын сен эълан гьау. Манчика алаакьанан оIлкае джурбаджура программабы ишилхъа адчы. ГьоIкуматын хизанбышее саламатыйвалла вухьайниме гьарджура тадбырбы къеджи водунбы.

Хизан оIлка илёдзурийн маIгькамын диб водун. Манчихъа гора, дюнйейни акьвал’ эйхьен югыний писин бадалхьайбы цIедда хизаныква алаакьада эйхьи. Хизан нимеега маIгькамна вухьее, гьаманимеега дагъамийваллабы раIгьатда гьаIллаъа. Манчина маIгькамийваллаб хизанни хаIрынкъуке аIслыба. Хизанее муIгьуббат, ыIгьтибар гуджнака ыхьее, манке баракатыб воохьена.
ОIгийл’ цIаIхбышин хизанбы чIакIынбы ыхьа. Хизанее дидей, адий, дек’, ед’, гадебы, ичер вухьа. Гьаар хизанее эн кIыл’да йигIыдле-молидле кул’фат ыхьа. Сасса хизанбышее манчилеб хаIббанан ушахар вухьа. Хизанни гьаар уIзвыйхъад джун борджбы, джун ихтиярбы ыхьа. Хизанбышее джони баба-дидершике хъооIни аIдатбышиква гювъур-сугъооцас гьаракатний гьаъан.
Анджах аIхреени вахтал’ архайле архайлхъа хизаныка багълыданан аIдатбы менни сентилхъа алидкIыр. Магърыбни оIлкабышин бейабыр маданият гыргынанкъаI еймишехьи гидгъыл. Манчин хаIдын зиян гьели. Агар машрыкьыл’ гыргынчиле оIгее хизанын ихтиярбы гьуваджихьее, магърыбыл’ гьаарункъве джун хусусы ихтиярбы гозетяъа. Магърыбыл’ выгIул’нийий хьывыл’ни джинсыни аIрее перда авху деш.
Манчихъа ил’дяакы, мусурманни оIлкабышее, Урсиятни хаIдданани регионбышее хизанын институт маIгькамда водун. Дагъыстанныбыше гьар-гьаммаше хизаныс хаIбна гьуIрмат гивийхьи вухьа. ГьаIшдийна дюнйейл’на вазият бадалывхьейиб, амма сувахъанныбы баба-дидейни йаIххъыле бырмышивхьа деш. Къийнийна йишда гаф цIаIхни миллетни лайикьни хизанни гьаIкIеена вобна. Макьалейна кьаIгьраман калелий Муминов Магьмуд Сейидни духайна хизанобна.
Хизанна хааIрна М. Муминов 1990 сен Калел’ни хивее едике ыхьа.1996 сен мана Калел’ни дагъайдни сыныфбышди мактабейхъа аркIын. Мани вахтал’ хивее сабара хайбыний аху. Геллесынбыше хивейнче кочмишивхьа, Бабаюртни бинабышил’ юрд абчу. Магьмуд хаана хааIрна гаде ыхьа. МанкъукIле заIгьматын дад кIыл’валике джад ацIахьа. Мана деккинайий едина сагъын хыл’ний.
Хъийгъа Магьмуде хъаIдхъый Бабаюртни бинабышил’ни Калел’ни мактабее давамау. Мана хъаIдхъыйлхъа аIшкьнана джегьил’ ыхьа. Магьмудни ацIаал’бы алятIасди гьаракатбышис маъаIллимарше хаIбна кьиймат гьооли вухьа. Мактабни ыIмрейид манкъве гуджнакан иштыракний гьаъан. Мана денан маджлисбы,викторинабы,тамашебы илгъечIес мумкум дешдий.
2007 сен джегьиле югни кьийматбышиква мактаб чIаIвау. Гойне Магьмуде джун билигбы Гунайл’ни федерални университете артмишау. Мана мани аали мактабни цIеддыйни курсыле гиргъыл, аIхреехъаме чалышмишхьана джуни гьамбазаршике хъаIдхъые йыIкьал’ идяхвас, гьаммаше цIыббыйнбышди джаргэй ихьес. Манбыд джуке эйхьи ыхьа. Магьмудын лайикьнан гьунарбы къаджы, факультетни чIакIынбыше манкъулхъа группайна, курсна староста ихьес ыIгьтибарау. ХъаIдаххъани вахтал’ Магьмуде аIълачий теляба хьинне хаIдын стипендиений аляатIан, мана менни премиебышисыр лайикьаъананий.
Университете хъаIдаххъанкъаI манкъве военный кафедра таамавъу, манкъус аIгьтиятеена лейтенант звание гьуво. 2013 сен Магьмуд Муминове угъадука университет быкырау. Манчиле хъийгъа аали таIгьсил’нани саIнаъаткаре Ростовни медицинайни университете дараджа артмишааъан курсбы илгъечIу.
Къайихьвани сенеехъа гьирхьылийнкъаI, Магьмуд даватбы гьаъасди кьарарылхъа хъары. Манкъве Камила АIлиевайка хизан ( гьаIшде Муминова) къурмишавъу. КьоIдле сенна хивее гуд’мишивхьайнчиле хъийгъа, манбыше Урсиятыл’ тезе юрд къурмишааъас мыIслягьат къавджу. Джегьил’ хизан Ватаныле аIкьанахъа кочмишивхьайхъад джурбаджура сабаббы ыхьа. Манчина цIеббыйна сабаб ишдевхьай вухьа. Магьмудыхъад военный ихьес хаIдын гьавасний. Мани сардан мана хаIрра чалышмишхьа. Амма манкъус мани пешейна есси ихьес кьисмат дехьайн. ХаIбба фыкырамишивхьайле хъийгъа, манбы мани мыIслягьаIтейхъа хъабы.
Джегьил’ хизане геледжагъылин ешайиш гьаъасдимеега Тюменни вилаятни Ханты-Мансийский автономный округна- Югра Сургутна шагьар сечмишавъу. Гьелбетте гунайни регионе вардишивхьайни хизаныхъад къузайл’ни регионейхъа хъабыйни вахтал’ сабара дагъамийваллабы ыхьайнбы. Магьмудни ёлдашни Камила Фергьадни йищени увгьойка, инсан гыргынанкъаI къулайлхъа хъарайлена. Манчис вахт вуккан. Ши гьиняхъа хъабыйнкъаI, цIеббыйна дагъамийвалла гьаваака алаакьаба вухьа. Гьаммаше къуIмаале вардишебшхьайни инсанаршис мыкIани джигабышее раIгьатда дешод. Амма гьиняаъаб гыргынбы оIлкайн курмишаийни кьаанунбышиква ешемишебахьи воб. Шавааджад ушах бахчейхъа хъеленкъаI, дохтураршике илгъейбачIенкъаI хаджалат цIыцIаъа деш, Камиле агъмишау.
Магьмуд йигIыдле сен водун Сургутни шагьаре китайлыбышди иштыракукани са хаIдни ташкилате ишлемишехьен. Мана хьодле сенна мааъар токIана-газана хьодъэсди дараджанана сварщикна ишлемишхьа. Мани манзил’ни аIрее манкъвве джука ишлемишебахьени гьамбазаршини ва ташкилатни чIакIынбышди арайл’ хаIбна гьуIрмат къазанмишавъу. Мана хьулехьейр премиебышис, грамотабышис лайикьау. Магьмудын ишилхъан гьавас, пешейн ацIаал’бы артмишаъас чалышмишхьай назарейхъа аляатIу, ташкилатни чIакIынбыше манкъус ремонтни биргадайна хааIрна ыхьай теклифау. ГьаIшде мана мани къуллухыл’ ишлемишехьи ворна ва вудж югна ишчий ыхьай коллективни оIгийл’ тасдикьаъа водун.
Магьмудый Камила хьебни ушахаршин декий ед’ вобунбы. Манбыше гьалални къыкыл’ джон кул’фатбы – Мансур, АIлий, Гул’нара хаIбхъааъа. Ушахарше гьар сен къыIлийн вузар адей-дидейни кIане Дагъыстанэй алгъайгьи. Мансур гьайни сен Сургутни 44№ мактабейхъа хъаркIын. Ши манкъус ва аIзизни йишди балабышис хъаIдхъыIе угъурбы аIрзуламишаъа.
Зы Магьмудыке Ватаныле аIкьанани диярыл’ нимеега вахтнане ешемишхьесва марахланмишхьа. Манкъуни джуваббышихъа гора, къийнийни йигъыл’ вудж, джуна хизан гыргынчиле разийба вобунбы. Гьиняаъад саламатна ыIмыр вуккуйниме гьарджура шарааитбы вод. Инсаныс гуд’мишхьайниме гьиджо карбыне ыккан: хизанее саламатыйвалла, къулайкана иш ва медынбы. Гьелбетте, инсан ешбышеехъа хъарайленкъаI, джун фыкырбы Ватаныка багълыда эйхьи. Вахтын гыргын карбы чини къайдалхъа хъаляъасынбы. Зы йизди деккис, Сейидис, ед’ АIйшеханымыс лайикьнан тербие гьувойс гьаммаше алхышбы гьаъа. Шинаб чалышмишебахьенбы йишин ушахар хизанылхъа, эл’-умматылхъа, Ватанылхъа джан гёйхьананбы вухьеджен, Магьмуд Муминове джун ихтелет быкрау.
АIхреени сенбышее калел’ни джаIмаъатын хив тезелемишаъан гуджнакан гьаракатбы къеджи водунбы. Магьмуд аIкьанара ыхьейир, мани ишбышее чалышмишехьена аIхани къайдал’ иштыракаъас. Сабара сенбына гьихъа манкъве хивни джаIмаъатни адамершиква хивни горханайни гьихъийалла сетIка аххъаххъанкъаIкьоIдле-хьебыдле йигъна ишлемишхьа. Манчиле гъайре хивни хайирхагьни менни ишбышисыб хыл’ авхъаахъана.
Дора маIгьарни йаIгь-ламысыкани хаани ессийс, джуни уфтанни хизаныс геледжагыл’ угъурбы аIрзуламишаъас. Гьасре манбышин ешайиш джос ыкканаIгьуд хьинне ихьеджен.