А. Мирзоев  1939-ъэсди сен Закатала районни Къалални хивей едике ыхьа.  Шааирна ушахийвалла Хаlбни Ватанни даlвъийни сенбышилхъа хъабы. Манбы геед дагъамын сенбы ыхьа. Гьар сурал’ мысвалла, касибийвалла вухьа.  Амма манчихъа ил’дяакы, манкъвее хъаlдхъыйлхъан гьавас акlанау деш. Водни дагъамийвал’бышихъа ил’дяккы, манкъве Закатала районни джурабаджура мактаббышее югун билиг алятlу.

Шааирин мизелхъан, адабиятылхъан аlшкь мактабее хъаlдаххъани сенбышее ашкархьа. Мана  азербайджанни, урусни ва сабара фарсни  шаираршини  асарбышика танышхьа. Манбыше одкlунийн шечlбы аlзбарау. Аlрейнче сабара вахт абкlынийле хъийгъа, вуджур мани шаираршини йаlххъылхъа гирхьу.

Манкъун цlеддыйн шечlбы ушахаршис къадсырыйнбы ыхьа. Хан-Алмазе одкlунийн шечlбы,  зарафатбы, меххвар  халкьни арайл’ экlда еймишехьи гидгъыл.  Сениле-сенилхъа манкъун гьаракат, къулай гьеххахьайн. Шааире джурабаджур темабышис ааидын лирикайн асарбы одкlун. Манбы муlгьубни,  гьиххъий аллани дюнйейни, инсанаршини хассиятбышди гьаlкlейдынбы ыхьа.

Аlхырейдни сенбышее  мана прозайка ва драматургиейка маlшгъулхъа. Хан-Алмазе одкlунийн хаlдданан шечlбы районни «Закатала» донани кlазетее, Дагъыстанее хъигъааlни «Нур» кlазетбышее чапейнче хъигъечlу.  Кlазет хъаlдаххъанбыше манкъуни  асарбышис ахтына кьиймат гьуво.

Шаирее едике ыхьайни хивыс къабсырна «Къалал къавджу, зы шадхьана» шечl инсанаршини мизел’ вухьа. Мааъад манкъве джуни хивына уфтанийвалла гьаагванкъаl одкlунийн:

Йохушнана, энишнана,

Тlетl-тlелейка накьышнана,

Ичер марал бахышнана

Къалал къавджу, зы шадхьана.

 

 Ямаджбышей – чагалягбы,

Йаlхъбышее – нуъйе, кlолесбы,

 Хек, аlракьнан маа чlалагбы

Къалал къавджу, зы шадхьана.

 

Чигизыхъаб вод ёххабы,

Гьар сурал’ мыкlан булахбы,

Тlетl-тlеле хъидхьуйн  къорухбы

Къалал къавджу, зы шадхьана.

Зас хаlдда сенбына джувабна устад Хан-Алмазыка къоншивалее ешемишхьес къисматхьа. Къоншибышикlле мана геер ачухна,  шадна инсан хьинне ацlа ыхьа. Ши манке хурун ушахарний.  Манкъве кучейн ушахар  магьаlллейхъа савъу, уфтанын кlансертбыний гьеленбы.  Шаирее гармон, зынад накьраный гетан. Авхуйнбышеб маджлис  мыкlаршикваний шешитааъана. Маlгьдын  йигъынджахбы шахъад  зарада-зарада эйхьенбы.  Кlансерт таамхьайнкъаl, манкъве шас шечlбыний хъаlдаххъанбы.  Хан-Алмазе манке, йизди кlыл’валее гьавъуна  «Гьиджооне эгьес»? донана шечl, джаванаршини мизел’ гьаммашийс авхуна. 

 

Зынай гъу гьаммаше санабный воохье,

Элеъаб, хивеъаб, дерйагье, сувал’.

Гьаlшделе гъу зале дюгулейхьи вор

Заке хъидгlын гьеъэй, гьиджооне эгьес?

 

Эйгьен гъу аlшкьыс хааин хъигъейчlу,

Гьорбушди йаlххъылхъа цlерра гъу гийчlу,

Увгьойнчиле гъу экlра илгъейчlу,

Заке хъидгlын гьеъэй, гьиджооне эгьес?

 

Ненкъусджаб девхьена инягьбына бахт

Маlджнун закlле увгьу, вакlлеме Лейли.

Эгьене зынай гъу девхьайнбы хошбахт

Заке хъидгlын гьеъэй, гьиджооне эгьес?

Хан-Алмазе джуни сагъвалее гееб уфтанна ва гъыръятыквана ыlмыр вукку. Манкъве ыlмырена ёлдаш Ал’финаз халайква саджигее  заманайс мыджагни хизаныс хаlбвалла гьавъу. Манбыше хьойре ушах — ёкьуйре ичийий са гаде хаlбхъавъу. Манбышис даватбы гьау.  Ущахаршеб  деккинайий едина дараджа ахтывалее гьуваджес чалышмишувхьа.

Шааире джуни ыlмырени аlхырейхъамее хыленче камавъу деш. Къийна манкъве одкlунийн шечlбы саджигейхъа саъас хъадее,  са абырыкван китаб къайиккас ихьес. Манкъве одкlунни шечlбышин сабарабы  гьинчиле сабара сенбына гьихъа хъигъечlуйни буклетеехъа гядкlуйнбы.  Хаlдын китаб къайиккас манкъус кьисмат дехьайн. Хылека одкlунийн языбы  джуни истолни ооъад аху. Чапейнче хъигъдечlуйни шечlбышди аlрайл’ «Сидийкlал» донана шечl  вобна.

 

Ыlмыр абкlын дерд’ сувале вухьейиб,

Ачмиш ыхьа, тlетlбы чакда кlечейид,

Дерден йигъни уджагъ хьинне хъыхьейир,

Гъу йикканва дегье валхъа сидийкlал.

 

Шимшак хьинне хаlйбышее зы илийкlар,

Вушди багъее зы мысаджар илдийкlар,

Керам хьинне гъу йикканва идийкар

Гъу йикканва дегье валхъа сидийкlал.

 

Ыlмыр кlарба, чихъа маlъна девхьейиб,

Гьини дюнйейл’ са зынай гъу авхейиб,

Саджар дегье зы ыкканна дехьейир,

Гъу йикканва  дегье валхъа сидийкlал.

А. Мирзоевын  гьини дюнйейле аркlыний йишдимее хаlдын уцlур ыхьа.  Цlаlхни мизени адабиятна сайиб хаlне кlябхъына. Амма манчихъа ил’дяакы, манкъве одкlунни кlорани маlънайкани шечlбышин сес гьаммашийс ахвасын.

«Нур» кlазетни редакциейн Хан-Алмазни гогьарбышис, делесинбышис башсагълыгъыйвалла гьооли. Манкъуна джига дженетее вухьенава эйгьи.