ЦIаIхбыше Бабаюртни районее юрд Совет гьоIкуматни девырее абчу. Манбы кIалхозбы, савхозбы гьаIракатыква ишлемишехьен сенбы ыхьа. Манке малбы гьуваджесдимеега, тахыл’бы эзасдимеега, окIбы саъасдимеега Рутул районни хивни тасарруфатбышис Бабаюртни районе 49 сенийс киранеехъа чIиебы гьуво.
Йишди, цIаIхбышди («Правдайни», «Ленинни», «Карл Марксни», «Свердловни», «ХХ партсъездни», «Калел’ни» ва «Самурни») кIалхозбышис бинабы гьуво. Мааъад цIедда хиваршеенче гьабкIынни биргадабыше чаврабы, даварар гьуваджесын фермабы, гямрабы, агъылбы аляу. Хъийгъа артизанбы ыIхы, тахыл’бы эзасын экынбы алидхыIр. Иш гьаIракатеехъа абчыйле хъийгъа, махъа хизанбышиква инсанар ЦIаIхеенче, КIусургъанче, МуIхааханче, Калел’гъанче, Атталгъанче, Джинеенче, Коршенче, Мишлешенче, Муслагъанче, Хьойиккенче, ХыIеенче, Миххьенче, Гыл’мецIанче, Леканче кочмишивхьа. ЦIаIхбыше, миххьейбыше, хьойикбыше, хыIягъбыше «Правдайни» бинайл’, кIусурбышейий муIхахбыше Камбулатыл’, калел’быше, атталбыше, джинаIгъбыше, коршбыше Ленинни дойил’ни бинайл’, муслагъбыше , мишлешбыше, гыл’мецIбышейий лекбыше джурайда юрдбы адчы. ГьаIкIедад, ман сенбы, хивни тасарруфатни сардан, хайирыкванбы ыхьа. Сен-сениле тасарруфатбышин малкъарайн сай къат-къатна хаIдхъыхьа. Эзыйни торпахбышике бар алябатIа гибгъыл. Эмекгунбышис инсанаршис битIалаъас хиваршеехъа сук, хьытIа, биринз хъувкы. ГьоIкуматыс няк, хьыняал’ хъувы, эттыгъыс малкъара хъуво. Йишди, цIаIхбышди («Правдайни», «Ленинни», «Карл Марксни», «Свердловни», «ХХ партсъездни», «Калел’ни» ва «Самурни») кIалхозбышис бинабы гьуво. Мааъад цIедда хиваршеенче гьабкIынни биргадабыше чаврабы, даварар гьуваджесын фермабы, гямрабы, агъылбы аляу. Хъийгъа артизанбы ыIхы, тахыл’бы эзасын экынбы алидхыIр. Иш гьаIракатеехъа абчыйле хъийгъа, махъа хизанбышиква инсанар ЦIаIхеенче, КIусургъанче, МуIхааханче, Калел’гъанче, Атталгъанче, Джинеенче, Коршенче, Мишлешенче, Муслагъанче, Хьойиккенче, ХыIеенче, Миххьенче, Гыл’мецIанче, Леканче кочмишивхьа. ЦIаIхбыше, миххьейбыше, хьойикбыше, хыIягъбыше «Правдайни» бинайл’, кIусурбышейий муIхахбыше Камбулатыл’, калел’быше, атталбыше, джинаIгъбыше, коршбыше Ленинни дойил’ни бинайл’, муслагъбыше , мишлешбыше, гыл’мецIбышейий лекбыше джурайда юрдбы адчы. ГьаIкIедад, ман сенбы, хивни тасарруфатни сардан, хайирыкванбы ыхьа. Сен-сениле тасарруфатбышин малкъарайн сай къат-къатна хаIдхъыхьа. Эзыйни торпахбышике бар алябатIа гибгъыл. Эмекгунбышис инсанаршис битIалаъас хиваршеехъа сук, хьытIа, биринз хъувкы. ГьоIкуматыс няк, хьыняал’ хъувы, эттыгъыс малкъара хъуво. Хиваршеенче кочмишивхьа хъооIнбы хаIбхъувхьа. Хурун бинабы чIакIни хиваршилхъа садкIыл. Мани хиваршее мактаббы, кIлуббы, фельшераршин пунктбы, ветучастокбы ачмишау. Анджах Совет гьоIкумат дагъылмышхьамее, кIалхозбыйий савхозбыд гьыIгъадкырийнбы. ГыргынанкъаI хьинне, талан-тараш гидгъыл. Сабара дирбаш инсанарше СПК-бы , джон хусусы капIративбы ачмышау. Анджах гьихъа аIлгьаан кар ыхьа деш. Хивни тасарруфатын техника, янаджагъ гьоIкуматын гьидели гидгъыл. Гьихъа эзан торпахбы , къийна «бейнява» чолбышилхъа садкIыл. Йиварше, кол-косын, тиканын торпахбы аххъы. Эзани чIиебышин майдан сен-сениле кIыл’хъыхьа. Шавааджад манбы темизяаъа деш. Анджах кагъызбышее манбы гьар сен темизяъанбы, ва мани ишис гьоIкуматын пылбы къекканбы. КьоIдъэсда дагъамиийвалла , малкъарайс вахтал’ вакцинайна вейба ыIхдуIвхий вобна. Сабара вахтна гьихъа мани бинабышил’ чаврабы гьатIу. Манчиле гъайре, хаIдда кIатIера, къазар, индушкIабы гьатIу. Мааъаб ешемишоохьени инсанаршин ешайиш, доланджагъ малкъарайке аIслыда водун. Са медын гьаIлла гьидяуйн суалыд водун. Ши манчини гьаIкIее оIгеейид одкIунийн. Къирагъыле абы инсанарше киранехъа чIиебы аляатIа. Мааъад парникбышее къарпызар, кьавумар, памидорар, кьабахар эза. Зы манчини эксина гьидчуд эйгьи деш. ЗаIгьмат гьааъани инсаныс гыргын гьалалда водун. Анджах торпах безмишааъас кубрабышиква, кIлёнкIабышиква ва медни химикатбышиква гьыIсабыле гьеххаба вуккан деш. Арендаторарше джоле хъийгъа маааъаб гьаIш, кIленкIа чолее гьайсар. Торпах заIгьаррамишааъа. Хъийгъа сенбына мааъад кар аляйли деш. ШакIле ацIан, кIлёнка , пластикын шушебы ваIш сенбына хъыIйче деш.Суал гьелес ыкканий : « Шаваане ман чIиебы киранехъа гьели, шаваане манбышике пыл аляатIа, няъас манбы джоле хъийгъа темизяъас чолбы ил’дёокка?! Дешхьее пылна гудж йаIгьылейий ламусыле гуджнабане вобна? Къийна ши ацIа-ацIа йишин йикьаIле хъооIн ушахар йыIкьни чIырвал’бышин сааIгьыбар гьааъа вобунбы. Дора ши мани ооъад одкIунни карбышил’ фыкыррамишивхьес.
