Майни 15-чил МаIгьачкъалэй, «Россия – йизын таарых» таарыхни паркее, «Динэгьлершина пай ХаIбни Ватанни даIвъийни Гъамувхьайе» конференцие илгъечIу.
Манчини ишее Россиейнчени ва менни оIлкабышейнчени таарыхчерше, ааIлимарше, динэгьлерше иштыракау.
АIсасын чыхышбы гьаъанбышди аIрее ДР-ни милли сиясатни ва динбышди ишбышда министр Энрик Муслимов, исламни маданиятыс, ыIлимыс ва таIгьсилис кумагаъани Фондни директорна маIъвын Дамир Хайретдинов, Дагъыстанни гуманитарни институтна ректор НуIгькьади Багьмудкьадиев ва ДР-ни Халкьни Маджлисна депутат Елена Ельникова вухьа.
Дагъамни 1941-1945 сенбышее динэгьлершини гьаракатбышди гьаIкIее МуIгьаммад МаIгьаммадове юшенау. Манкъуни увгьойка, гъамувхьайни сабаббышда са хаIдда миллетбынани ва хаIдда динбынани Советни оIлкайна садибыйвалла вухьа. ШакIле таарыхейнче мусурманаршини кьаIгьраманийваллайни гьаIкIеедын хаIдда мисалабы ацIанбы,- манкъве къейдау. Хусусан, ааIлиме советни мусурман динэгьлийна ГьабдраIгьман Расулевна (1889- 1950) мисала аблявъу. Манкъве ХаIбни Ватанни даIвъийни вахтал’ диныква багълыбана ва ватанпарасна хаIбна иш вукку.
МаIгьад, Расулеве мани вахтал’ ЧIаIрани Армиейс ярах ва одхьуний алищуйниме пылбы саъа ыхьа. Манчиле гъайре манкъве фронтейхъа абкIынийни эскераршини хизанбышис кумаг гьели ыхьа, даIвъий аIл’гьаани джигабышейнче милйонбышиква кочмишавъуйнбышди балее ахва ыхьа.
Къейдаъаски, Расулевни гьаракатукани ишис оIлкайни хаIрынкъве Иосиф Сталинейиб хаIбна кьиймат гьуво.
Манкъуле хъийгъа конференциее Энрик Муслимове чыхышау. Динэгьлершини заIгьматни гьаIкIее хабарааъанкъаI увгьойн, фашистаршикени къорхуйхъа ил’дяакы мусурманаршике саджигэйхъа сабы душманаршис лайикьын хъелес аIхыйн. Манкъуни джуваббышихъа гора, мани вахтал’ немцар мана мусурманаршина даIвъий дешобнава одкIунийн кагъызбы еймишаъас чалышмишоохьи вухьа. ГьаIшдед СВО маIгьдын фыкырбы арайлхъа хъадайленбы. Амма душманар, нени динылхъа къуллух гьавъийхъа ил’дяакы, гьаарни хаани кIане салатIувхьес мункум вобна. Манчини аллад, манчин оIги ыIхас ыккан, -Энрик Муслимове агъмишау.
Джуни чыхышее Дамир Хайретдинове къейдауйнки, Россиейл’ аIдатеени динни чIакIынбышди ватанпарасни ишис, хаIбна кьиймат гьооли вобна. Манкъуни увгьойка, мани сардан хаIбна иш мусурманарше гьаIдж къилмишавъуйниме, исламын банкинг инкишаф гьаийниме къавджу.
Спикераршини чыхышбышиле хъийгъа конференциее джони докладбышиква таарыхчер ва ааIлимар юшенувхьа.
