Мартына ваз эвчIумее вазыни календарыква сенна вахт тезелемишоохьи, гьаваа бадалоохьи. Манчин гьихъийаллан дюнйе «никIеенче» озахъаъа. Март юххьанийна цIеббыйна ваз гьыIсабоохьи. Юххьанын,  дюнйе гьаIракатеехъа адачче. Мана сенна уфтанна вахт вобна. Мартни вуза байрамбы ваз гийгъал. 8 Мартыл’ быкырни дюнйейл’ ни едаршин байрам  алгъайгьи.. Вазни кьоIдъэсди сурал’ Навруз байрам кечирмишаъа. Ман кьоIйидсана байрамбы цIаIхбыше  гьавасыква, шадда,  югни умыдбышиква ва ниятбышиква алгъайгьи!8-ъэсын мартын йигъ дюнйейл’ едаршис къассырыйн байрам водун.  Къаммышоохьени инсанаршис джуваббы «едяар» ва «едар» маIъна дёлесин джуваббы водунбы. Едаршини байрамыхъаб сергьат, ранг, дин дешин. Дюнйейл’ хаIббананбы едар вобунбы. Дюнйейл’на сакитыйвалла, муIгьуббат едаршикеб хаIбба аIслыба воохьи. АIсас едаршина метлеб дюнйейлхъа тезе ыIмыр абый ва хизанее иших, къуIмаалла гьуваджий вобна. Манбышди арайл’ цIаIхбышди  едаршеб лайикьукана джига авхъаахъа вобна. Къийна йишин едар гьарджура къуллухбышил’ вобунбы.  Шахъаб доюкан ааIлимабы, дохтурар, шааирар, язычер,  маъаIллимабы, дизайнерар, ярахукани кьуввабышин къуллухчера, гьоокIанбы, инженерар ва мебынбы вобунбы. КьаIгьраман Мина Назирова хьиннен едар гьар хивыхъаб вобунбы. Манчихъа ил’дяаку, манбышди ыIмрее цIеббийна джига хизанын авхъаахъа. Йишди едаршина гьаарна ахтыйни гьуIрматыс, дастанбышис лайикьра ворна, няъас увгьее маIнкъее ыIмыр гьооли. Манбышда гьаарна ненкъунахьейир ед’, йичи, йиш, хунаще, адий, мамай, халай, эмыгъызий, мамагъызый, дайигъызий, халагъызий ворна. ЦIаIхбышин едар адамершиква ишее са чуIтее вухьа. Манбыше гьаммаше адамершис хыл’ гыргыни ишбышее авхъу. Йишин едар хаадын цIа кIядхъас мысаджаб разивхьа деш. ЦIаIхбышин миллет гьуваджий, манбышда миз’ гьувааджий, югун аIдатбы гьуваджий йишди йичибышин гьунар водун. Гьар йишди хивыхъаб доюкан йишбы вухьа, вобунбы, меебыб вухьесынбы. Гыргын едаар ненкъунхьее едяар вобунбы. Манбы адамершиква барабарба гыргыни ишбышее, санаъаIтбышее, къуллухбышил’ вобунбы. Манбы дена хъаIдхъий, медицина, экономика къийна гьихъа аIлгьаас деш. Энки дагъамни вахтал’ едаар гьийбни джаргабышее воохьи. Сасса вахтал’ манбыше адамершинчиле дагъамын ишбы гьаъа. ХаIбни Ватанни даIвъийни вахтал’ манбыше джони ушахаршини, Ватанни меега джанбы вурушбышее гиххьы.Мысвалихъа, мыкIаалихъа ил’дяаку хаIм-йигъна станокIыл’, чолбышее ишлемишивхьа.Амма йизди аIкIеленче , едаршихъаб мебна къуллух вухьес вуккан. Мани къуллухын до « Ед’» водун. Гыргыни хьывыл’ни касахъаб хизан вухьес вуккан. МаIнкъыхъаб сагъын, саламатын ушахар вухьес вуккан. МаIнкъее хаадын иших, цIа, бухара гьиваджес ыккан. Хизан, джамаъаIтни ыIмрен аали мактаб водун. Хизанна гьуIрмат, хизанеена «гьаваа» едикеб аIслыба вобна. Къийна хьунаще кьоIни суралхъа цIыцIеехьи- гьам хаана иш гьааъа, гьамыб къабна иш гьааъа. Сир дешодун, къийна вукIлел’ адамий денан хизанбы хаIдда водунбы. Гагьамбы джуребхьайнбы, гагьамбы адамийс гьабкIынджаб деш, гагьамбы сипIырерна авху. Мана хаIбна дагъамийвалла вобна. Быкырна хизан дешди джигее, хизаныхъар саагьыIб дешди джигее  тербие, маIърафат кIыл’хъехьи. Гыргыни карал’ мугъаетывхьес усылоохьи деш. АIреехъа медын лайикь дешин ишбы хъигъеечIи. Гойнеб «хизан» кал’майна маIъна гели-гели бадалоохьи воб. Ненамы адамий, ненамы хьунаще, ненамы хизан хъуваацIаъас дагъамда вод эхьи. Ши йишди ата-бабабышин югун аIдатбы гьассыр , Авропайке, Америкайке шас уйгъун дешин , шак идваакIыйн карбы аляатIа.КьоIбъэсда дагъамийвалла хизанбышее кIылба ушахар вухьай вобна. Гьар хизане са, кьоIйре ушах ухооха. Сассабы ушах ухоохасджаб хъаIвайкьананбы. Манчина сабаб къийхъийни йигъылхъана умыд девхьай вобна. ОIгийл’, зас кел’ёдун, гьар цIаIхбышди хизанбышее 6-7 ушахыле кIылба воохьенбы дешдий. Гьар хиварше 10-12 ушахнан хизанбы ыхьа. Мысаджад къайиххьыйн деш манбышда са мысвалике ва мыкIаалике хъикIу. Амма  нимеега хаIбни хизанее, гьаманимеега баракат, аIхъаIна-гурулты хаIддайий эхьи. Зас кIазет хъадаххъаIнбыше багъышеъэджин « вееца» сиасатеехъа адчийс, анджах манбы хъодкуйн джуваббы водунбы. Ши макьалеени гафылхъа савкIалас. Едаршис имкан гьевлес вуккан джони йикIеедын мураадбы быкыраъас. Ши, «Нур» кIазетее ишлемишоохьени адамерше шокIле эйгьен: «АIзизин едар! 8-ъэсын Март баракайда ихьен! Шос джанана сагъвалла, йикIбышис шадвалла гьевлена. ЙикIеедын мурадбы быкырхьенбы, барака вушди хайбышеенче камдевхьена. Аллагьна раIгьым гьаммаше шол’ ооъаб вухьена! Вушди ушахаршиле, шу гуянмишивхьенбы!  Писинчике шу гьуваадженбы! Вушда гыргына ахтыйни гьуIрматыс лайикьра ворна!»