Югун до едигарыс гьассырна инсан

ХаIбна Ватанна даIвъий таамувхьайн йигIцIале йихьыдле  сен быкырхьа. Мана дюнйейни таарыхее эн хаIбба эскерар, кьаIсинбы, ушахар, едар  гьаIлакавъуна гьааIдиса вухьа. Манчин гьувойн уцIурбы къийнад мейид водунбы. Йишин бордж водун, ши сагъба летти, манбышда едигар гьувааджес ва раIгьмат манбышилхъа къихевлес.

Халкьыни аIрайл’ эйгьиводки: «Вахт абкIынле хъийгъа, архайн акьва бадалхьайле хъийгъа, ярабышин ыкIар кIелийханан». Йишди увгьойка, мани джуваббышихъаб гьаммаше деш кьуват воохьи.

ХаIбна Ватанна даIвъий таамувхьайн 76 сен быкырхьа, анджах манчин гьувойни ярабышин уцIур асырбына цIыцIахьесын. ДаIвъийн  баляа, кIаарна хабар итдябыйн, зиян гьидёвойн хав гьассыр деш. Мани даIвъийн милйонбышиква инсанар гьабтIу. Хиваар , шагьарбы веранау. Манчин милйонбышиква инвалидар, сипIыреер, етимар дюнйейни акьвалхъа яратмишавъу. ДаIвъийн мысвалла, мыкIаалла турамишавъу. Манчихъа ил’дяаку, йишин миллет’ даIвъийенче фашистаршиле гъамхьа хъигъечIу, няъас увгьее ши хъобкуба вухьа. Ши гьиджуIм деш гьавъу, ши къорамишивхьайнбы. Писди фыкрека абыйни хочейна вукIул’ эзмишааъанаки.

Йишди миллетиныд мани даIвъийе хаIдын иштырак гьау. Хылехъа тифанг алебтIас вааIхана адамершина Ватан фашистаршике къорамишааъас фронтехъа аркIын. Авхуйнбыб хаIм-йигъ гьидяу тылыл’ ишлемишивхьа. ДаIвъийехъа чуру, ниссе, хьыняал’, трусбы, хьахьалийбы, ухаран папахбы (кьаччийбы) оIтирау.

Фронтехъа абкIын­ийнбышин хаIббананбы сабкIыл деш. Манбыше джон джанбы Ватаныс багъышау, йишда ыIмыр шадна, азадна вухьесдимей. Манчихъа гора, манбышда игитийвалла кIеливханааъас  вуккан деш. Вахтале — вахталхъа раIгьмат къахивлес вуккан, манбы кIел’хъаляаъас вуккан, манбышди гьаIкIее окIанас ыккан.

Къийнийн гаф раIгьма­ттыгъ  цIаIхийгъалий Урудж дайийни гьаIкIеена вухьес.  КIамазов Урудж ГьуIсейнна  дих ЦIаIхни  хивее 1915 сен едике ыхьа. Дагъайдын сыныфбы мактабын  таамау , пешекарын санаъаIт гьаъа гиргъыл’. Урудж дайий хаIбни хизане хаIрхъыхьа.  1939 сен Урудж Камазов эскерийвалеехъа хъортIул’. Мааъад сержантаршин мактаб таамау. 1940 сен мана коммунистни партиейн кьабыляу. Мани сенбышее 36 –ни МСП 5 СД ВВ НКВД –ни къурлышее мана Латвие  буржуазно-националис къошунбышиква вурушмишхьа. Финаршиква ыхьайни вурушее иштыракаы. 1941 сен ХаIбна Ватанна даIвъий гибгъыл. Гьамани сен Урудж даIвъийехъа эскерийвалеенче джар аркIын. Манкъвее Центральный ва Украинайни фронтбышее, 136 Краснознаменный Гвардеский кав. полкни къурлышее  иштыракаы. Джураба-джур врушбышее манкъвее джуна игитийвалла гьаагу. Чавикийвалла, гьаIракат, игитийвалла   къаджу, манкъус сержантын звание гьуво. Гойне манкъуке эскераршини взводни командирна кумагчий гьаы. Манкъуни наградной листе шакIле гьайнаIгьдын одкIуний къадже: «…Участвовал в боях против немецких захватчиков на Центральном фронте в составе 136 Краснознаменного Гвардейского кавалерийского полка 9 Краснознаменной КД с 18.7.41 по 21.8. 41 и на Смоленском направлении с 19.9. 41 по 3.10.41 в должности пом. ком. взвода. Полк занимал оборону на западной окраине Киева, нанося удары по наступающим моторизованным частям врага. Нашему 1 эскадрону была поставлена задача: перейти в контратаку и сдержать натиск противника. Выполняя эту задачу, командир взвода был ранен, Камазов взял командование на себя, продолжая вести бой. Немцы начали отступать. В этом бою Камазов уничтожил клинком 2-х немецких офицеров. Осколком разорвавшейся  бомбы Камазов был ранен в голову. После излечения Камазов снова вернулся в свою часть, действовавшую уже под Смоленском. В ночной разведке был вторично ранен в правую ногу. В третий раз был ранен в Донбассе в составе 101 Стрелкового полка в кисть левой руки …»

Мани вурушбышее Урудж дайийе игитийвалла гьаагуйхъа гора,  гьоIкуматни чIакIни  орденбышисый  медальбышис лайикьау.

Са вуруше мана йыIкьра яраламишхьана. Ярахын тикабы (осколки) джанеехъа  эчIу. Хилдже вахтна госпитале къалирхьу. Ман ярахын тикабы раIгьматыххъа аIл’гьаасдиме джанее аху ыхьа. 1945–ъэсди сенни майни вуза фашистар быкырба дагъылмишавъуйнбы. ДаIвъий таамувхьана. Йишин эскерар гъамувхьайнбы. Европа фашистаршике азадавъуна. Гыргынбы хьинне, Урудж  дайийр гейр шадхьа. Анджах Дальний Востокыл’ (АIкьанани Магърибыл’) мед даIвъийн цIуIхъ сайхьвар гидгъыл. Япониейн  «быIт’» къалхымишаы.

Урудж дайийна дивизия вурушис махъа оIтиравъу. Мана даIвъий, Япония дагъылмышауйка, сетябрьни вуза таамувхьа. Манчиле хъийгъа,  Урудж дайий Ватанылхъа (ЦIаIхеехъа) саркIыл’ хъары даватбы гьаы. Персултан халайква саджигее хизан къурмишавъу. Урудж дайий хивее джурабаджур къуллыхбышил’ ишлемишхьа. Къийнар мана югра мигьман кьабыляъана инсан хьинне ЦIаIхни дерайл’ ешемишоохьени ешли инсанаршикIле ацIа ворна.

Персултан халее Уру­дж дайийс хьебийре дих — АIгьмадхан, ГьаIджиэфендий, Сейран ва йишбы — Гьаджарый  Чичак чIакIы хъавъу. Манбышис гьалалын къык гьуво. Ушахаршед манбыше гьувойн тербие къелике авхъа хъаы деш. Югни , писди йигъбышил’ манбы саджигеехъа сабу единийи деккини рыIгьле садакьа битIалаъа.

ДаIвъийн сес’ мысаджад, няаджад къидийхьен! Быкырни дюнйейл’ сюл’гь, ачухун хаIйбы, ушахаршин аIхъана ихьен! Урудж дайий хьиннен игитер шахъаб гьаммаше вухьенбы.