Сувал’ни магьаlлни хиваршее фондбы аахъыйн сабара сенбы водунбы. Къийна маlгьдын фондбы хаlдданани хиваршее ишлемишехьи. Махъа садыйн пыл джаванарше джурабададжур ишбышис ишлемишаъа. Йаlхъбы хъаъа, булахбы аляъа, манзикбы абрейхъа адаччи, дагъамийвалейхъа гирхьуйнкьус хыл’ авхъаххъа. Къийнийна йишда мигьман Аттални хивни фондна хааlрна Асланов Надир Аслана дих ворна.

Манкъуни гьаlкее : 
Асланов Надир Асланна дих 1983-ъэсди сен Рутул районни Рутулни хиве едике ыхьа. Йыlкьнекин мактаб таамаууйле хъийгъа, Дагъыстанын халкьни тасарруфатни инистутейхъа иккечlу. Къийна республикайни сечкибышихъа иляакани марказна ишчий ворна.  2018-ъэсди сенике Аттални хивни фондыс хаlбвалла гьаъа. Хизан вобна. Кьоlни ушахна дек’ ворна. 

Надир, вахт тlабалавъу редакцейхъа арыйхъа гора, сагъра ихьена. «Нур» кlазетын тезе рубрика ачмишавъу вобна. Мааъаб ши  хиваршее ишлемишехьени фондбыше гьаъани ишиква инсанар танышаъа. 

Мана гееб югна иш вобна. Фондын вукеккана иш садджу фондни уlзвубышеджаб деш, гыргынбышикlле вацlавхьес вуккан. Аттални хивын фонд 2018-ъэсди сен ишлемишехьи гидгъыл.  Фонд аахъый цlедда, раlгьмат гьааъана, Ыlсаев Мавлиддини фыкрейхъа хъады.  Мана геер дирибаш инсаный.  Хивни джаванаршис манкьуна фыкыр кьабыл’ивхьана. Къийна манче90 агъаллан инсанр вобунбы. Манбыше  гьар вуза джоке ахаlн кумаг пылыква гьели. Ши аахъыйни фондыхъаб са макьсад — мана инсанар саджигейхъа савъуй, хивыс кумаг гьувой, дагъамийваллей ешемишоохьенбышис хыл’ авхъуй.  Кьоlни сеней шаке хаlдда ишбы гьаъас аlхы. Шаца хивыс буллах цlыцlвъу, манзикни кlане гиджаlрахый алетlасын джига аляъу, манчини гьийбна йиссейна далда тезелемишавъу. Сабара чlиры хъувхьайнийи, дагъамийвалейхъа гябкlыйни хивынбышис кумаг гьуво. Гьайни сен назарехъа хаlдда гьаъасын ишбы аххъы ыхьа. Пандемиейн мани карее шас имкам гьуво деш.  Гьалекийс шаке садджу хивни аlрайлин трасфарматор ремонт гьаъас аlхы. Манчихъа ил’дяакы, сентябрьни вуза джаванар хивеехъа вуххъаlс гьаlзирувхьа вобунбы. Махъа ши 600 метр сеткlайн алищу водун. Манчика горханайн гьихъийалла утlумааъас. Гойне хьинне, йишда фыкрее сабара ишбы Бабаюртни зонайл’ гьауй водун. Мааъад хивни аlрайлидни диракбышис фенербы гиххьес. 

— Фондеехъа сауйни пылыке гъайре,  джурайда кумаг гьеленбы воохьие?

— Фонд ишис  цlеддийни йигъыле гидгъыл, югун кумаг СПК «Ленина» сарее Балаев Исакьее гьели водун. Мана йишди гыргыни ишбышее ворна. Гьар вахтал’ джуке ахаlн кумаг гьелес гьаlзирра эхьи. Манчиле савагьийда, фондыхъад югун дирибаш, гьаракатыкан уlзвубы вобунбы.  Хылехъа алябтlына иш гивгъалассе гьихъа, цlебба манбышика мыслаlгьаlт гьаъа. Манбы Уlмаров Муштапа, Джанаев Тlагьир, Джанаев Фейзуллагь, Джанаев Шуlъай ва сабара мебынбы вобунбы.  Йишди фондус хаlдын ярашугъ Аттални хивейнче хъигъебчlыйни джаванрше гьели. Шавухъабый имкан воб, манбы сувалхъа ишлемишувхьес гьавайкlан.

• Къийна хиваршее фондбы аахъый аlдатейхъа кlядкlу. Аlхырейни сенбыше фондбышин гьеххаликва ишбы ыккы водунбы. Ацlахьес ыкканий, мани карее админстрацибышин иштирак водунне?
• Ман геед югун аlдат водун.  Манче джаванршини аlрайл’  хивылхъан аlшкьый мугьуlб гьагва.  Менни хиваршини администрациебышке фондбышис кумаг  ыхьай закlле ацlа деш. Йишди администрациейке шас нишикеджад кумаг дешин. Шокlле ацlан, Калелни хивын админисрация районее хаlдынчини сыране ыхьай. Махъа йихъни хивын джамаъаlт гехьа. Къийна манбышике кумаг ыхьайнийхьий, хивар манмеега бербадни гьаlлей ихьес дешдий. Ши вуккеккана иш манбышике джурайба вобна. Ши йишди ищен джаваб хъели. Адмистрациейн джони ишни джаваб гьасре джамаъаlтбышди гьийд хъеледжин… Аттални хивын фонд  ишлемишехьи гидгъылыйн хьебыдъэсын сен водун. Шакlле, админстрациейке, са манат кумагын къаджы деш. Нейид ши манбышике кумаг гьеххъы деш. Амма манчихъа ил’дяакы, къийна фондыке админстрациейс хаlдын кумаг  водун. Гьаlшде манбышее гьаъасын геллесын ишбы ши водунбы гьаъа. Хивни аlрайл’ гьигъаlдкырыйн сугъоцаъа, хьян цlыцlаъа, булахбы хъаъа, гимгабы абрейхъа адаччи. Гыргыда манбы админстрациейн гьийгъанче гьихъа гьаъасын ишбыний. Аlхырейни сенбшее гьоlкуматни сураке сувалин хивар гьуваджесдимее, хаlдда кумагбы ыхьа. Амма шакlле Аттални хивей ненджад бадалхьайбы къаджы деш. Къыйна хивее сенбышика сиводкlурийн ишбы фондын ыккекка. Шахъаб ши аххъыйн пlлан водун. Чалышмишувхьесынбы кlылда-кылда манчиква ишлемишувхьес. Закlле кьайиххьыйхъа гора, хиваршее аахъыйни гыргыни фондбышее маlгьдын ишбы ыккека водунбы.

Инсанаршини аlрайл’ гуджнада ихтилетбы вод ийкар. Манбышее эйгьи вод, фондбышее гьауйн ишбы администрациебышее джони доюле гьагва. Манчини гьаlкlее гьиджо эгьес ахаlйий?  

Закlлед маlгьдын ихтилетбы къийхьенбы. Зы манчилхъа фыкыр гьооли деш. Ши фонд аахъыйн, иш гьааъасдимее. Гойне летти,  йишди макьсад мебна вобна. Фондейхъа сауйн пыл хайиреквани ишбышис ишлемишауй. Инсанаршикlлед ачухда кьеджен ши гьаlкlебаб ишлемишоохьи вухьай.  Манбышикlле йишдайий админсстрациейна иш къооджи вобна. Гьассре манбыше кьиймат гьевледжин.  — Закlле къайиххьыйн, шу Аттални хивее иших джураъан станцие гиххьес гьаlзрувхьай. Манчисын ыlгьтаджбы алишыйке хабар вобна. Манчин  гьиджонее хивыс гьелес- Ман гьаlкlен ихтилет водун. Къийна Атталылые агъалла ишихен диракбы бадалауй назарее аххъы водун. Йишди хивее иших джураъан подстанцие гихьыйни фыкрее водун. Манчина макъсад Гадигени суралхъани хиваршее дирак къайибхьыйнкъаl, ва симмар хъодуйнкъа  хивын джамаъаlт уlлджумбышика иших дена ахва. Подстанциейнче токl джураумее,  шахъад ишихбы ихьесынбы. Манчисын ыlгьтаджбы алищес шас хаlдын кумаг ишигъбышди идарее ишлемишехьени Кьурбан Омаровее гьуво. Геладжагъыл’ ман подстанциее гийхьенкъаlд ахаlн кумаг гьелес мана гьаlзирра ворна.

Аттални хивна энки хаlбна дагъамийвалла, махъа машинена йаlхъ девхьайке вобна. Къийна хивейхъа адыйн гыргын тикинтийн материалбы, одхьанан тадарукбы инсанарше мыгал’ гьаххъа 

— Атталый Гельмецl Самурани дамайни кьузайл’ни сурал’ алявъуна хив вобна. Сувал’ни магьалыл’  магьаlбна мебна хив дешда. Гьаlшде машинена йаlхъ Диндейхъа гьибхьырна. Амма Атталхъа мана хъабы деш. Увгьойбышихъа гора, махъа йаlхъ цlыцlавъуй назарее аххъы водун.  Къийна хивее 7 хав аху водун. Кьыlлина манбышин сай 14 гьийхьар. Шас тикинтийн материал хивейхъа алхъищес хаlдын кумаг мааъаб авхуйни иснанарше гьели. Гагьынкьвее аlмаlлершика, гагьынкьвее хылеква махъа лазымын кар гьаххъа. Манчиле гъайре хивын джамаъаlт шаке саджигее ишлемишехьи Одхьуний гьели,  ишлемишувхьес абыйн джаванар хаlмдийс хайбышейхъа хъувкекка. Мани карее, зы фондна хааlрна хьинне манбышис гьаммаше минатдарийвалла агъмишаъа. — Надир, шу гееб югна ишоб гьааъа. Шакlле ацlан, сабара сенбышике Атталыд хизанбы ахвас деш. Манбыб кочмишувхьа ааlсынбы. — Аттал атталбышда Ватан вобна. Мани хивыс кок  йишин баба-дидеерше гивхьу. Мани хивее йишин деккярий едяр ешемишувхьа, йишда ушахийвалла абкlын. Ман йишин таарих водун. Мана гьувааджий йишин бордж водун.  Къийна ши гьаъани ишин дойид, хивыс геледжагъ гьувойка  багълыда. Джамаъаlт хивейнче кочмишувхьа абкlынейиб, фондын хив гьуваджесда.- Надир, вушди фондус угъурбы, фыкрее ахъыйн ишбы быкыраъасдимее шос джанан сагъвалла аlрзаъа.- Сагъра ихьена!