Илгъечlуйни уlл’джумее сабара гагьна Республикайни Хааlрынкъун ишбы ыккеккана Сергей Меликов Къузайл’ни Дагъыстанни районбышее сафарыйка ыхьа. Манкъвее цlедда Къызларни, гойне х Бабаюртни районбышее горушбы алгъавгьу. Махъа гьаркlынийна сабаб джигабышее ешемишоохьени инсаршини социал вазиятыка танышхьай ыхьа. Мани йигъыл’ Республикайни Хааlрынъука саджигее ДР-ни Правительствайн уlзвубыб вухьайнбы.
Къызларни районне С. Меликов Крайновкайни хивее ыхьа. Мана хив къурмишивхьайн хаlдда сенбы водунбы. Гьихъа мааъаб ешемишоохьен инсанар балугъбы аххъыйканий маlшгъулоохьи. Гьаlшде хив хаlб хъувхьа. Амма манчихъа ил’дяакы, хивыхъад водун дагъамийваллабы аlрейнче адкlын дешодунбы. Хьян, газ дехьайке, хивни джамаъаlтын хаlбна дагъамийвалла цlыцlааъа. Мана хив дерягьыс делёс вухьайхъа гора, манбышихъад истирагьат джигабы аахъасын гыргын имканбы водунбы. Къийна хивее «Золотые дюны» донани истирагьатын комплекс аляаъа водун. Абыйн мигьманар мааъад вуккеккани ишике делесвалейнче танышувхьа.Къызларни районне С. Меликов Крайновкайни хивее ыхьа. Мана хив къурмишивхьайн хаlдда сенбы водунбы. Гьихъа мааъаб ешемишоохьен инсанар балугъбы аххъыйканий маlшгъулоохьи. Гьаlшде хив хаlб хъувхьа. Амма манчихъа ил’дяакы, хивыхъад водун дагъамийваллабы аlрейнче адкlын дешодунбы. Хьян, газ дехьайке, хивни джамаъаlтын хаlбна дагъамийвалла цlыцlааъа. Мана хив дерягьыс делёс вухьайхъа гора, манбышихъад истирагьат джигабы аахъасын гыргын имканбы водунбы. Къийна хивее «Золотые дюны» донани истирагьатын комплекс аляаъа водун. Абыйн мигьманар мааъад вуккеккани ишике делесвалейнче танышувхьа.Хъийгъыйн горушбы Республикайни Хааlрынкъвее Бабаюртни районе алгъавгьу. Мана районни марказе, аляаъа сурал’ ахуйни социал объектбышиква танышхьа. Манбы ушахаршин бахчебы, йыlкьнекин мактаббы водунбы. Геметюбейни, садъэсди Львовни хиваршейир мана манбышихъад водни сабара вааджибни мисалабышиква марахламишхьа. Мани хиваршее ишлемишехьен мактаббы гьинчиле хаlдда сенбына гьихъа аляуйнбы водунбы. Манбы геледжагъыл’ тезелемишаъасва джука абыйнбышис амыр гьуво. Гьаманиджар йигъыл’ Республикайна регьбер Рутул районни Бабаюртни зонал’ ешемишоохьени хиваршеейир ыхьана.Абыйн мигьманар цlебба Тезе-Калел’ни бинал’ явашувхьа. Манбы Рутул районни хааlрынкъвее Ибрагьим Гьыlсейнове, ДР ХМ-ни депутатарше Фикерт Раджабове, Давуд Сулейманове къаршиламишавъу. Манбы инсанаршика горушмишувхьессе гьихъа, Тезе-Калел’ни бинал’ дагъайдни сыныфбышди мактабейхъа йаlхъ авхъу.
Маныд эгьес, къийна мани мактабна бинаа, йыlкьнекни мактабыке джурайба вобна. Хаlдни мактабыхъбд сыныфбышике кеситийвалла вухьайхъа гора, дагъайдни сыныфбышди ушахарше дарсыбы йиссейни мактабее ал’гъайгьи. Манчиле хъийгъаl, манбы «Ленинни» бинал’ ишлемишехьени хивни ФАП-е вухьа. Маныд эгьес, къийна мани мактабна бинаа, йыlкьнекни мактабыке джурайба вобна. Хаlдни мактабыхъбд сыныфбышике кеситийвалла вухьайхъа гора, дагъайдни сыныфбышди ушахарше дарсыбы йиссейни мактабее ал’гъайгьи. Манчиле хъийгъаl, манбы «Ленинни» бинал’ ишлемишехьени хивни ФАП-е вухьа. Джамаъаlтыквани горушее хивын инсанар джохъад водни дагъамийвал’бышике йишонейбхьа. Манбы хивыхъаб газ, хьян, ишигъ, джаванаршихъаб иш девхьайка багълыдананбы ыхьа. Манчиле савагьийда, горушейхъа сабыйнбы, хивни тасарруфатыхъад водни мисалабышикеб йишонебхьайнбы. Манбы малкъара гьуваджени тасарруфатбышис гьелени дотациебышди гьаlкеедын суалбы ыхьа. Мисалабышди арайл’ кьомана джига къийнад Бабаюртни бинабышихъад статус дехьайке багълыданани суалын авхъу. Сергей Меликовее инсанршинии суалбышис кlыры гьувойле хъийгъаl увгьойн: «Мани саягъылин дагъамийваллабы садджу шохъадджад деш, республикайни хаlдданани районбышихъад водунбы. Хиваршихъад джурайн статус дехьайхъа гора, гьоlкуматын джигабыше ненаджаб иш вуккейс вааlха деш. Манчил алла, хиваршис статус гьелесдимее цlедда кьанун кьабыл гьаъас ыккан. Чалышмишувхьесынбы сенани аlхырейхъассе маlгьдын кьанун кьабылаъас. Мани карее вушин иштиракыд лазымхьесын», — манкъве увгьойн»Гойне гаф бинабишил’ ешемишоохьени инсанаршина сагъламийвалла гьувааджесдиме растына хъавайлени дагъамийвал’бышике гьавъу. Махъа сабыйнбышди увгьойка, хивыхъад са ФАП водун. Майиб чlирынбышис кумаг гьелесдимее, еттигъба дохтурар дешинбы. Чlиринкъусхъа скорый машин хъотlулыйнкъаl, саъаlтбышиква гозетяъас гехьа. Мана мисала аlрейнче алябтlасдиме, С. Меликове джуква абыйнбышис тапшырыгъбы гьуво. Хивна агъсаххъал, мактабна маъаlллим Джамал Мамедове Сергей Меликовысый джука абыйни мигьманаршис джамаъаlтни доюле минатдарийвалла агъмишавъу. Манкъуни увгьойка, Бабаюртни торпахбышил’ ненкеджаб маlгьбын гьуlрматыкван мигьманар вухьа деш. Манчиле алла къийнийн йигъ таарыхейхъа иккечlу. Чыхыш гьауйле хъийгъа, Дж. Мамедове Республикайни Хааlрынкъус хивыхъад водни дагъамийваллабы одкlунийн протоколын кагъыз хъуво. С. Меликовын Бабаюртни бинабишилхъа сафарыйка арый, Джамал Мамедовни едике ыхьайни йигъыква садчы. С. Меликовее доюкани маъаlллим табрикау.Хъийгъыйн горуш абыйни мигьманарше Тезе Быршни хивее алгъавъу. Мана цlерра мактабыка танышхьа. Гойнехьиннер хивни амбулаторией ыхьа. Амбулатория йиссейни савхозни идарабышее ишлемишехьи водун. Манчина бина 1986-ъэсди сен алявъуна вобна. Манчихъа ил’дяакы, амбулаториейн утагъбы гьинчиле сабара гьихъа ремонт гьау. Амбулаториейни хааlрынкъве абыйни мигьманар джони ишиква танышавгьу.Мани йигъыл’ хивни майдамхъа республикайна хааlрна арыва хаlбба инсанар сабы. Манбышихъадыд абыйни мигьманаршилхъа гьелес гьаlзирауйн хаlдда суалбы ыхьа. Манчин хаlддананбы инсанаршин гудмишувхьай юг хъаъасди ишбышис кьассрыйнбы ыхьа. Манбыше чихышбы гьауйле хъийгъа, джохъад водун мисалабы гьагуйн протоколын кагъыз республикайни регьберысахъа хъуво.Ленинийий Тезе Быршни джамаъаlтын Республикайни Хааlрынкъус гьихьарауйни протаколни кагъызее къийнийни йигъыл’ мааъаб воохьени инсанаршис энки вааджибын мисалабы гьагу водунбы. Мааъад хиваршей илёгъасди хьинекена дагъамийвалла, соцобъектбышда кесетийвалла, хиваршини статусни гьаlкlее, газына хат хъавалесда ва сабар медын мисалабы гьагу водунбы.С. Меликов инсанаршика илгъечlуйни горушыле разийра аху. Манбышихъад водун дагъамийваллабы назарейхъа алятlу. Манбы эйхьени саягъыл’ аlрейнче алятlас чалышмишхьесдава, джуваб гьуво.Абыйн мигьманр абкlынийле хъийгъа Рутул районни хааlрнкъве И. Гьуlсейнове, ХМ-ын депутатарше Ф. Раджабове, Д. Сулейманове, районни маджлисни садрее Н. Рагьимове Тезе-Быршни хивни инсанаршикан джурайн горуш алгъавъу. Мааъа манбыше хивыхъад водни мисалабышике багълыданан тезебанбаба гаф агъмишавгьу. Сабара сиясатыке акьаlнани инсанршис республикайни хааlрынкъус гьувойни проектбышди кагъызе гьагуйн мисалабы бадалааъас ыккыйкын. Амма къуллухчерше манчис иджаза гьуво деш. С. Меликовыка илгъечlуйни горушике инсанарыб разийба авху. гьуво. Манбышее гьаlшде умудыква джо гьагуйни мисалабышика багълыда бадалхьайбы гозетааъа водунбы.