ХаIбна Ватанна даIвъий йишди оIлкайни таарыхе чIакIни гьаIрфбышиква обкIун вобна. Немец-фашистаршиквани мубаризейхъа Совет гьоIкуматын гыргын миллетбы къалхмишхьа.Мааъад цIаIхни халкьыныд хаIдын иштырак ыхьа. Душманыле гъамувхьесдиме са йишин адамерджаб деш вурушмишебхьа. Мани даIвъийе едаршеб хаIбна экIвалла, диривалла гьавъу: эскерыс чуру, няк, къык, аляъан палтар фронтеехъа къахову.
Йишди миллетын эл’чер даIвъийни гыргыни фронтбышил’ игитерхьинне вурушмишебхьа, кьаIгьраманийвалла гьаагу.Манбышда джомардыйвалла таарыхни хаIдданани китаббышеехъа гядкIу. Ши ачухни дюнйейл’ ешемишивхьайниме джон джанбы гьувойни эскераршин добы ацIахьай, манбышди гьаIкIее одкIуний йишин бордж водун.
Мамрий Закаталайни районе еррашмишивхьана цIаIхбышда хаIбна хивобна. Мааъаб муIгьуббатыка Мишлешни, ДжинаIгъни, Аттални ва менни хиваршеенче хъабыйн инсанар гуд’мишоохьи. ХаIбна Ватанна даIвъий гибгъылыйнкъаI, 1941 сен, Мамрийни хивее хьоцIал’ хав ыхьа. Мани хивеенче немец-фашистаршике Ватан къорамишааъас 52 джегьил’ аркIын. Манбышди джаргее Давудов Шамсиддин ГьаIджимагьмудна дихыр ыхьа.
Ш. Гь. Давудов 1924 сен Мамрийни хивее едике ыхьа. Мана хааъар ёкьудъэсын ушахний. Джуле чIакIын са йичийий кьоIйре чоджар вухьа. Чоджар – АIбдуллайий Кьасым даIвъий гивгъаласседжаб эскереехъа хъивку. АIбдулла йыIкьалхъа хъарына, амма Кьасым даIвъийе батмишхьана.
Ш. Давудов эскереехъа 1942 сенни цывлихъа хъортIул. Мутуристанни полигоне медкомиссие алгайгьенкъаI, ешбышеехъа гьидирхьыл’ва мана йыIкьалхъа сакIалаъас ыккыйкын. Полигоне наIгьармы манкъусхъа цIаIхйелий майор Мыса хъызаххана. Мана даIвъийле гьийдни сенбышее Мамрыйни хивее ишлемишехьи ыхьа.Манкъуни кумагыка Шамсиддин Давудов эскерее ахвана ва мана добровольческий гвардий батальонейхъа оркIун.
Ш. Давудовын фашистаршикван цIеддыйн тоххъашма Воронежни фронтни таркибе Дон дамайни аллани вуруше ыхьа. 1943 сен Курскни вилаятыл’ душманыкан йыIкьын вурушбыний. Июльни 12-чил Шамсиддин Давудовын батальон немцарше гьаIлкьэйхъа алятIу. Фашистаршини хыленче къаттивхьанас Шамсиддин дидейни эскер-гьамбазаршис кьисматхьа деш. Геллесынбыб есирна гябкIы. Манбышди аIрее йишда ватанэгьлийр ыхьа.
ГьаIджимагьмудна дих Шамсиддин хилидже гагьна Харьковни шагьареени концлагере ыхьа. Манкъве гьаммаше эйгьенний: мааъад закIле къаджейн карбы ненкеджад, шавусджад кьисматдехьен. Мани гьаIдисабышда хабарааъанкъаI манкъве увгьойн.
— Вахтбышди са вахтал’ концлагере дизентерие еймишивхьа. Фашистарше даIргьалдан чIырынбы са суралхъа, саламатынбыб са суралхъа джурааъа гибгъыл. Аллагьни кумагыка, зас мани азарыкена къорху вухьа деш ва зы сагъламни инсанаршиниджаргэйхъа гирхьу. ВукIаранбы няхъа гьавъуй вухьай садджу ОорункъукIле ацIа. Шинаб ишлемишааъас Голландиейни сергьатейхъа хъивку.
1945 сен махъа АмеркIайн къошинбы хъады ва ши, есирар, азадавъу. Гойне манбыше увгьойн: «Шос дюнйейни нени оIлкаейхъае аIл’гьаас вукканхье, йаIхъ ачухба вобна.
Гьелбетти, Шамсиддин дидейни фыкрейхъа джуна Ватан ненимы оIлкайка бадалавъуй хъады деш. Концлагерьни зулумуке къаттирхьынна эскер 1947 сен хаахъа саркIыл. Гьаагуйни игитийвалис Ш. Давудов гьоIкуматын Ватанни даIвъийни орденыс ва хаIдданани медалбышис лайикьау.
Мамрийни хивеенче даIвъийехъа абкIынийнбышике 24 инсан йыIкьалхъа саркIыл деш. Манбыше йыIкьале хъооIн насылбы югба ешемишивхьайниме джон джанбы гиххьы. ГьаIшдеб дюнйейл’ саакитийвалла дешда. Йишди эскерарше СВО украинайни азгъунувхьайни копакаршике йишда саламатыйвалла гозетяаъа. Шакдена, манбыб джон баба-дидейерхьинне, гъамувхьесынбы.
