Гьар сен Россиейл’ октябрьни вузани кьоlдъэсди базарни йигъыл’ хивни тасарруфате ишлемишоохьени ишчершин йигъ алгъайгьи. Къийна хивын тасарруфат оlлкее энки хаlбна отрасль вобна. Мааъад милйонбышиква инсанарше заlгьмат гьааъа. Дагъыстанейид мана отрасль гуджнакана вобна.
Дагъыстан республике хивни тасарруфатыс хаlбна фыкыр гьооли. Гьийдни сенбышее республикайни экономикайс хивни тасарруфатын хаlдын кумагный гьелен. Манке шагьарбышейий районбыше хаlдда малкъара гьувааджи ыхьа. Манчиле гъайре эзани торпахбышике югун маlгьсулбыний сааъанбы. Мейвабышди багъбышике уфтанын барный алябатlана. Манчис сикlы, инсанаршин ешайишид писда дешдий.
Хаlдын зарал республикайни хивни тасарруфатбышис совет оlлка дагъылмишхьайн гьуво. Назаратдена ахуйн тасарруфатбы темизда дагъылмишхьайнбы. Тасарруфатбыше водун техника, дамазлыгъбы, фермабы селлимда ахуйхъа гора, талантараш гьау адкlынийнбы. Эзан торпахбы селлимда аху. Хиваршее ешемишоохьени инсанаршин доланджагъ къаткъатна дагъам хъыхьа. Хаlббананбы гудмишувхьай дагъамдава хиваршейнче кочмишувхьайнбы.
Къийнийна вазият мебна вобна. Аlхырейни сенбышее мани сардан шакlле республикее хаlдда бадлхьайбы къеджи водунбы. Хивын тасарруфат гьаlракатейхъа адчесдимее, гьуlкуматын хаlдда джурабаджура проектбы, программабы ишилхъа адаччи. Манчиныд кlыл’да-кlыл’да мани отраслей яранмишувхьана вазият хъобкуна яххъыlлхъа абаччи вобна.
Гьаlшде, са вахтал’ селлимда ахуйн тасарруфатбы гуджанква дехьейид, гьаlракатейхъа хъооl гидгъыл. Республике аlхырейни сенбыше хаlдда хивни тасарруфатыка багълыда югни суралхъан бадалхьайбы ыхьа. Мани сенбышее хаlдда тlымлен багъбы адчи, биринз эзасын джигабы хъау, дамазлыгъбы гьуваджесын фермабы аляу, селлимда ахуйни торпахбы эза гидгъыл. Къийна манчике алятlан гелирид югун водун. Сабара сенбышике хивын тасарруфатбыд гьийдни къайдалхъа сакlаласын инсанаршихъаб умуд вобна.
Рутул районейид мани сардан эйхьен бадалхьайбы кlылда дешинбы. Шакlле ацlан, хивын геллесын эзан джигабы Бабаюртни бинабышил’ водунбы. Аваала вахтал’ хиваршее ешемишоохьени инсанаршини увгьойка, тасарруфатбыше мани торпахбышике югун маlгьсулбыний саъанбы. Манчике тасарруфатбыше заlгьмат гьауйни инсанаршисыд пайбы гьаъанбыний. Къийна манбы аху дешинбы. Гьаlшде тасарруфатбышее тека-сейрак инсан ишлемишехьи ворна.
Гьаlкlедад, мани карее тасарруфатбышихъад дагъамийваллабы хаlдда водунбы. Гьаlшде гьийдни сенбышейдын хьиннен манбышее эзуйни трпахбышике маlгьсул алятlа деш. Хаlдданани тасарруфатбыше сук, хьытlа, биринз ооза деш, торпахбы окlас гьувааджи. Манбышее водни торпахбыше ёндже, суданна окl ооза. Районыхъад идезу селлимда ахуйн торпахбыд кlыл’да дешинбы.
Бабатын гьихъа адкlыний районни дамазлыгъбы гьувааджени тасарруфатбыше гьагва водун. Аlхырейни сенбышее СПК-бышейий, хусулсы малкъара гьувадженбышин сай хаlд хъыхьа. Манбыше джохъад водун дамазлыгъбышин сай сенале-сеналхъа хаlд хъаъас чалышмишоохьи. Амма манчихъа ил’дяакы, манбышихъад дагъамийваллабыд кlылда дешинбы. Хьебыдъэсын сен быкырехьи, манбы Кочубейни дюзиле гьуlкуматын къышлагъбышейнче къагьавшуйн. Къийнаб мана мисала са суралхъа хъувхьа дешда. Цывыл’ хъадымее, фермерар къышлагъбы тlабалаъа гивийгъал. Гойне хьинне, малкъара кочейхъа хъыккый-хъадыйид манбышис йыlкьда гийъар. Мани ишис манбыше чlакlын пылбы ишлемишааъа.
Маныд эгьес, гьайни йигъбышил’ районын малдарар кочес гибгъыл. Манбыше мыкlаал’бы хъалессе гьаlйванар джигалхъа гьихьарасди гьаlракатей вобунбы.
Энки дагъамна мисала къийна хивни тасарруфатбыше ишлемишоохьенбы девхьайке вобна. Тасарруфатбы гьаlракатейхъа хъадейид, инсанаршихъад гьийдни сенбышейдын хьиннен мааъад ишлемишувхьесын гьавасбы аху дешинбы. Къийна шавусджаб йыlкьна иш гьааъас вуккан деш. Няъас увгьое, хивни тасарруфатбыше гьелен маlъашбы кlылинбы водунбы. Джаванаршис механизаторийвалла, агрономийвалла вая биргадирийвалла гьааъасын гьавас аху дешин.
Девлетыкан тасарруфат хивни инсанаршинаб болвалла вобна. Гьокуlматыкен манбышис кумаг ыхьее, сабара сенбышиле йишин тасарруфатбыд гуджламишхьесынбы. Къийна манбышис кьелил’ хъувхьесдимее г ьуlкуматыкан кумаг лазымда. Маlгьдын кумаг ыхьее торпахбы эзанбышин, дамазлыгъбы гьувадженбышин сай сыкlылдад хаlд хъихьес. Умуд гьааъас, маlгьдын йигъбы йишди тасарруфатбышихъад хъалесынбы.
«Нур» кlазетни редакциейн районни хивни тасарруфатыл’ ишлемишоохьенбы аlзизни байрамыква табрик гьааъа. Манбышис джанана сагъвалла, угъурбы аlрзуламишаъа!
