Февральни 11-чил цIаIхни миллетни  доюкани маъаIллимын, журналистын, язычийн, Россиейни журналистаршини, язычершни ташкилатбышди уIзвыйн, йишда гьамбаз Кьурбан Загьирна дих Омахановун хьоцIал’ сен быкырхьа. Мани сабабыхъа гора, манкъве «Нур» кIазетни мухбирни сабара суалбышис джаваббы хъуво.

Кьурбан маъаIллим, йишди халкьни арайл’ республикайни язычершини, дагъыстанни мизаршинийий адабиятни ааIлимаршини арайл гъу югра ацIа ворна. ХаIббананбышиква делесийваленче танышра, сабаранбышда ваквана танышийвалла гъу одкIунни адабий асарбышиква, «НУР» кIазетее хъигъечIуйни макьаалабышиква багълыба. ГыргынкъукIле гъу ацIахьайниме, дора йигъни гьаIкIеена хабарееъэ?

-Зы хыллийни таарыхыквани ЦIаIхийни хивее малдохтурни хизанее едике ыхьа. Йизда ушахийвалла гьиняаъаб илгъевчIу. Засыд, гыргынбышис хьинне, сувахъанбышди дагъамни ешайишин дад ацIахьи гидгъыл.Хивын йыIкьнекин мактаб таамау, Кировни вилаетыл’ эскерийвалла гьавъу. Гойне хьинне Дагъыстан девлет педагожи институтни филологиейни факультетни урусни-дагъыстанни мизаршинийий адабиятни шоIъбейхъа кьабыл’хьа.

-МаъаIллимни санаъаIтылхъа, манбы гьазираани аали мактабылхъа нагьаIбне фыкыр хъабы?

ВакIле ацIан, 1990 сен Дагъыстан девлет педагожи институте цIаIхни, агъуларшини, рутулбышди мизаршин маъаIллимар гьазирааъан шоIъба ачмишхьа. Манчин диб хааIрни ааIлиме, профессор Гьарун Ибрагьимове гиххьы. Зас ед’ни мизеква, адабиятыква алаакьанани джигее хъаIдхъса гьавас хъады. Манчини аллар, зы махъа иккечIу. МагьаIб ши, кьоIйре гадейий кьоIйре ичий, Гьарун маъаIллимын цIеббыйн телебабы вухьа.

— Гь. Ибрагьимовун мактаб алгъавгьуйни хаIббананбышикIле мана ахтыйни дарадажайквана ыIлимдарыле гъайре джуни телебабышди аIкIеликвани гьаракатбышиле шадехьена, нагьаIкьни ишбышиле пашманехьена, гьар-гьаммаше кьийматукан мыслягьаIтбы гьелена са агъсаххъал хьинне йикIел’аху.Бес йигъни ыIмрее  профессор Гьарун Халилна дих Ибрагьимове нагьаIьбна джигане авхъу?

— Дагъыстанее, Урсиятыл ва хаариджийни оIлкабышил’ хааIрна ааIлим хьинне ацIани Гьарун Ибрагьимове йишди миллетни таарыхе кIоран из гьадсыр. Манкъве къаджейни ишбышда кьиймат быкырааъас вааIхас деш. Гьарун маъаIллиме марах гьагвани ыIли- мбышихъаб сергьат вухьа деш. Мана гьамкавказни мизаршина гьаIкIена санаъаIткар, гьам кIораал’ ацIааликвана таарыхчий, гьамыр социологиейни, философиейни месалыбышис марах гьагвана инсан ыхьа. Гьелбетте, магьаIрни инсанука хъизаххый, манкъун телебабывухьай йишдимеега хаIбна хошбахтыйвалланий. Гь. Ибрагьимове йизди ыIмрее лайикьыквана джига авхъаахъа. Йизын гьаIшдийн хаIдданан угъурбы манкъуни доюка багълыда. Гьарун маъаIллиме зас гьувойни дарсбышда бар гьаIшдеб алебатIа вобна. Манчини аллар, зы манна хошни джувабыква кIел’хъаляъа, гьаммаше манкъус миннатдарийвалла агъмишааъат ва раIгьмат къихооли.Ши, телебабы, чакба-чакба джун мигьманарний воохьенбы. Вуджее, джуни хьунаще Сияра ЫIсмаиловне шас хаIбна гьуIрматний гьааъана. Гафбышди санчее Гьарун маъаIллиме увгьойн: «Хыдыл, гьар хылехъа алебтIуна иш саламатба гьааъас чалышмишхье, гьаъани санаъаIтылхъа йикIеква делес хъихье, югни одхьунийсыд пыл хъимийккан. Манкъуни увгьойбышихъаб кIорана маIъна вухьай хъийгъа тасдикьхьайн.Халкьни арайл’ гьуIрматыквани агъсаххъалыхъад инсанаршини гювъур-сыгъооцуйке, авабхынийке, гьаракатбышике ва, гьелбетте, ацIаалике манбы нени пешее лазымба вухьай ашкарааъан баджарыгъыд ыхьа.Хьебыдъэсди курсе хъада­ххъанкъаI, Гьарун Халиловиче зас дагъайдни курсбышис ед’ни мизекен дарсбы ыккый теклифау. Гъу манн оIгунмышхьайс гьыIсабмаъа. МыцIа гъуджар фыкыррашмишхье, агар манкъукIле йизын гьунарбы къидеджейнбыхьее, манкъве залхъа маIгьдын дагъамын юк алеетIас тапширмышаъайий?! Дора гьаIшде гъу алертIас. Гьарун Ибрагимове диб гиххьыни «Нур» кIазетее гъу мерункъуна джига деш авхъу. МанкъукIле вахъад гьаIкIена санаъаIткар ихьесын имканбы къидеджи ыхьайнбыхьий, манкъве ненкеджар гъу делес хъаъас дешдий. Манчихъа горар, Гьарун маъаIллиме гьале гъу Дагъпедуниверситетее хъаIдаххъани вахтал’ вуджее хаIбвалла гьааъани «Нур» кIазетеехъа ишлемишхьес хъортIул.ВакIле ацIанки, мартыл’ профессор Гьарун Ибрагьимовун едике ыхьайн 95 сен быкырхьес. Манкъве йишди миллетнимеега кьийматдешда мирас гьабсыр. Манчини аллад, хааIрни ааIлимын юбилей чини къайдал’ алгъагьас ыккан.

— Гъу сабара сенбына ЦIаIхийни йыIкьнекни мактабе маъаIллимна ишлемишхьа, гойне хьинне А. Тахо-Годийни доюл’ни мактаббышисын китаббы гьазираъани институте чалышмишхьа, йицIаакьвад сенна Дагъыстан девлет университете телебабышис дарсыбы гьуво, манчиква янашера «Нур» кIазетее заIгьматааъа ва Дагъыстанни язычершини ташкилатыква сыхни алаакье ворна. АцIахьес ыкканий, добы алядхъыIйни санаъаIтбышди ненчилхъане хаIдын гьавас водун?

— Гьаар инсанна хьинне, йизда ыIмырыб манзил’бышике ибааратба. Мани манзил’бышин гьаарса савад артмишаъан мактаб ыхьа. Гьавагьийда деш увгьо: «Асырна ешемишхье, асырна хъаIдхъе!».Агар гъу маъаIллимне, язычийне, дешхьее журналистне заке хъидгIынаъахье? Зы гыргынчиле гьихъа Аллагье ирхьунни инсанаршина са ворна. Гойне хьиннед, захъад ооъад алядхъыIйни санаъаIтбышди гьаарынчилхъан майил’ водун. Йизди увгьойка, мани суалын джаваб зы дарс гьувойни шигыртаршини, телебабышди, йизын асарбы, макьаалабы хъадахххъаIни  инсанаршини арайл’ тIабалаъас ыккан.

— 2015 сен йигъын «Джурайн языбы»  донан китаб хъигъечIу. Манчиле хъийгъа йигъын асарбы федерални ва дагъыстанни антолологиебышеехъа гядкIу, сабара хаариджи мизаршилхъад сакIалау. Бес цIедни асарбышиквани китабыква гьаваскарар ненкене шадааъас?

— ИншаАллагь, маIгьдын йигъыд хъалесын. Зы мани сентыл’ ишлемишехьи ворна. ВакIле югда ацIанки, китаб одкIуний са-кьоIни йигъна иш дешобна. Манчис хаIбба заIгьмат гьааъас лазымба ва хил’дже вахт вуккан. Китаб одкIунийка иш быкыроохьи дешобна. Ман  чап гьауйниме, Дагъыстанни китаббы къеккани ташкилатни пIланеехъа адчес ыккан. Маныд рагьаIтда дешодун.

— Кьурбан маъаIллим, дора сикIыл’на гаф цIаIхни мизенийий адабиятни къийнийни вазиятни гьаIкIее гьааъас. Мани сардан гьиджо эгьес ахаIе?

-Зы цIаIхбышди гьаIшдийни адабиятыле  гуянмишехьи ворна. Манчее ши гьаракатука гьихъа алгьааI вобунбы. Агар шахъаб камалукан шааирар, язычеер девхьайнбыхьий, манбыше одкIунийни китаббышихъаб кьиймат, кьувва девхьанахьий, Дагъыстанни язычершини ташкилатее цIаIхни адабиятын секцие ачмишаъас шавааджад ихтияр гьелес дешдий. Йихъбышди доюкани шааире, «Лачын» журнални редакторе Валегь Гьамзаеве (Гьамзате) секциейс хаIбвалла гьааъанчиле хъийгъа, джун ёкьудле, Муса Фаррухун, АIбдураIгьим Дадашевын, Кьурбан Омахановун чапыке китаббы хъигъечIу. Умудааъана, геледжагъыл’  Фикрет ГьуIсейновун АIшукь Сафарын, ВаIгьид Мирзоевын, Эмирджан Мирзоевун ва менни йишди шааираршиныд китаббы къайиккасынбы.ЦIаIхни мизеква багълыбана къийнийна вазият вукканаIгьаб дешобна. Няъасне?. Манчини аллаки, гьаIшде тека-сейрак мактаббышее цIаIхни мизекен дарсбы гьели водунбы, аали мактаббышеехъан кьаблявъий явашхьайн. 2005 сеныле гибгъыл 2017 сенилхъаме Дагъыстан девлет университете зы цIаIхни мизекенбыйий адабиятыкен ёкьцIалилхъа авабкьурийн санаъаIткарар гьазиравъу. ГьаIшде арейнче суал хъигечIи: няане манбы ишлемишоохье?. Манбышди сабаранбышис маъаIллимыйвалла гьааъас вуккуйкын деш, манисанбышике хъаIдхъийс сикIына иш табалааъас ваIвхы деш, ваяхуд делес хъавъу деш, садджу манбышди са-кьоIнкъве хъаIдхъийква багълыданан санаъаIт гьаъа. Къийнийн йигъыл цIаIхни мизел’ ойкIанан инсанар хылени тIубаршиква гьыIсабааъас воохьи. ГьаIшде манчина чараа къидевджее, къийхъа «каллебы гетас» аахвас.

— Йигъни ыIмрен хьоцIал’ сен йыIкьал аху. Агар алгъавгьуйни вахтын екунбы  ыхыIйхахье, гьиджо эгьес ыкканий?

— Зы гьаIшдилхъаме къавгьуйни ыIмреле разийра ворна. Оорункъуни кумагыква захъад камын дешин. Йизда девлет’ йизда хизан, дек’, ед’, чуба, йичи, гогьар-гьамбаз, достар вобунбы. ДжитIада увгьее, зыхошбахтукана инсанорна.

— Кьурбан маъаIллим, «Нур» кIазетни коллективни, язычершини, шааираршини, быкырни цIаIхни халкьни доюле хьоцIал’ сенни юбилейна барака гьааъа. Вас джанана сагъвалла, гыргыни йигъни хайирыквани ишбышее угъурбы аIрзаъа!

— Сагъул. Шунаб гьаммаше сагъба-саламатба къавдженбы.