Новость на родном

Верность Даниял-бека Шамилю и взятие Илису

В 1844 году, 175 лет тому назад, Даниял-бек в главной мечети Илису присягнул на верность имаму Шамилю. Чем объяснить такой резкий поворот в жизни Илисуйского правителя? Теперь об этом судить очень трудно. Но сам Даниял-бек объясняет так: «Самолюбие мое задето было в высшей степени… и я, будучи молод, горд, чересчур пылок от натуры, как знатный...

Новость на родном

Мактаббы хъаIдхъийни цIедни сенийс гьаIзирда водунбы

Тезе хъаlдхъийн сен гигъалас сабара йигъбы аху. Дагъыстанни хъаlдхъийнийий ыlлимни министерствайн гьувойни маlълуматыхъа гора, цlеддыйни сентябырее шигыртар кьабыляаъасдимее республикайн  гыргын мактаббы гьаlзирда водунбы.  Республикайни хаlдданани мактаббышее хъаlдхъийн цlедийн сен гигъалласе ремонтбы ыккы водунбы. Тезе хъаlдхъийн сен гигъалас сабара йигъбы аху. Дагъыстанни хъаlдхъийнийий ыlлимни министерствайн гьувойни маlълуматыхъа гора, цlеддыйни сентябырее шигыртар кьабыляаъасдимее республикайн  гыргын мактаббы гьаlзирда водунбы. ...

Новость на родном

Переплетение трех религий

Зороастризм, христианство и ислам – на протяжении тысячелетий эти три религии сменяли друг друга в жизни цахуров, оставив свой след практически во всех областях их жизни.  В древности цахуры поклонялись огню. Это верование нашло свое отражение в цахурском языке – в некоторых ритуальных словах, клятвах и проклятьях. Например, проклятье «Ал дувагъык’ цIа хъихьан» переводится как...

Новость на родном

Кьурбанын хаlдын йигъ шадваликва алгъавгьу

Кьурбанын хаlдын йигъ мусурманаршин аlзизын байрам водун. Мани йигъыл’ инсанарше мичlейдын кубар гьауйле хъийгъа, кьурбанбы гяатlа гивийгъал. Гятlыйни гьаlйванаршини чурныке пайбы гьаъа, ахуйнчике хайбышее дадакван хорагбы хъойхьар, болун суфрабы аахъа. Сана-санбышанкъаl баракабышис гьавайкlан. Гьайни сенид Кьурбанын хаlдын йигъ, гьаммашийдын хьинне, Дагъыстанеее хаlдни шадваликва алгъавгьу. Мичlейдыке кьурбанбы гяатlа гибгъыл. Шавухъадый хусулсу магьаlллабы, манбыше кьурбанбы мааъад гяатlас...

Новость на родном

Гыл’мецlа футбол гьувааган майдам аляъа

Аlхырейни сенбышее йихъбышди джаванаршини аlрайл’ спортулхъан аlшкь хаlдхъехьи водун. Къийна йишди халкьыхъаб  лайикьын къавджуйн спортсменарыб кlылба дешинбы. Манбышди джаргеехъа футболистарыб гябакlа вобунбы. Къийнийни йигъыл’ йихъбышди хаlдданани хиваршее хурун-хурун футболун командабы водунбы. Манбыше вахт вухьайнкъаl джони аlрайл’ баlгьсбы ыккекка. Гыл’мецlни хивни джаванаршина футболна десте Сувал’ни Магьаlлыл’, районее, Магьаlчкъалайни шагьарее югунбышди джаргее вобна. Манбы джурабаджурайни турнирбышин  иштыракчер...

Новость на родном

Йыlгъар абрелхъа хъаляъа

Сувал’ни магьалыл’ни Цlаlахыйни хивни администрациехъа ёкьубле хив: Миххьегl, Хиягъ, Цlаlахый, Хьойик — гёохьа. Манбышин хаlдданан эзан  торпахбы, оlришбы, окl сааъан чlиебы Самурани шениса акьвал’ водунбы. Инсанаршин ивийкырый дамани оогъанче къадчыйни йыlгъаршика багълыда. Дама хаlб хъувхьайнкъаl, манче йыlгъаршис хаlдын зиян гьели.   Гьайни йигъбышее хивни администрациейни  Миххьегlнийий Хьойикини джамаъаlтбыше Самур дамайни оодун йыlгъар абрелхъа хъаляъа гибгъыл. ...

Новость на родном

Кьурбанын ХаIдын йигъ

Августни 12-чил дюнйейл’ни мусурманаршини уммайн Кьурбанни ХаIдни йигъна шадвалла гьааъас. Курбанни Хаlдни йигъбышди гьийб гьа1дж къил’мишааъа. Гьайни сен гьаlджилхъа Дагъыстанеенче хаlбба инсанар гьабкlын. Манбышди аlрее цlаlхбыб, иншеаллагь, вобунбы. Шакlле къеджен сениле-сенилхъа махъа вуlххъас вуккананбышин сай агъалла хъехьи. Манчинид эйгьен: Исламни динылхъан гьавас, инам, мугьуlб гуджламишехьи водун.   Кьурбанын Хаlдын йигъ мусурманаршин байрам водун. Ман йигъ...

Новость на родном

Август-сентябрь 1999 сен

Россиейни ва дюнйейл’ни медни оIлкабышди таарыхе джурабаджур ва сай-гьыIсаб дешин гьааIдисабы ыхьа. Манчин сабарабы таарыхни китабеехъа къизлени гьаIрфбышиква одкIун, шенсабы кIаарни хатIыква. Югун гьааIдисабы экIда кIелийхан, амма писинбы геджда хъувадакка. АIсас писин гьааIдисабы табиятни фаляакатбышиквайий даIвъийбышиква багълыда водунбы. Мани кьоIнчеесана инсанын иштырак водун. Инсан гьихъийаллани дюнй­ейл’хъа мугъает ихьес ыккан. Табият хъицIараъас чалышмишхьес ыккан деш ва...

Новость на родном

Цlаlхбыше гьаlдж къилмишааъа

Исламни динее гьагуйни хьони фарзбышда  сайиб гьаlдж къилмишавъуй вобна.  Гьаlджилхъа гьаркlыйни,  зияратбышис ыlбаадат гьауй, земземни хьинеке илёдгъый хаlббананбышда мурад вобна.  Къийна мани сардан инсанаршихъаб гьийдни сенбышыйдын хьинне дагъамийвалла дешда. Гьаlшде гьаlджилхъа гьаркlын-хъарый нимее сибык хъыхьа. Шавыхъадый гьаlдж къилмишааъасын имканбы вод, манбышис нишикенаджаб четинийвалла дешда. Манбы гьокуlматын самолетбышика джигалхъа гьивхьарааъанбы. Гьаlдж къилмишавъуйле хъийгъаб рвгьаlтба сивийкlаланбы.  Гьаlшде гьаlджилхъа...

Новость на родном

Сибиргъанчени Дарье Штормна ЦIаIхни дерайлхъана сафарий

Ши «Нур» кIазетни гьийдни номере ЦIаIхни дерайлхъа сафарийква арыйни урусаршини хьунашщейни гьаIкIеена макьаале гьуво. АIсас махъа маIнкъын йишди миллетни гьаIкIеедын одкIунийбы гядкIу. Дарье манбы джурабаджур интернет сайтбышеехъа, группабышеехъа гиххьы. Къийна манкъыIн одIкунийбы дюнйейни гьар диярыл’ хъаIддахъа. Манбы хъаIдхъийле хъийгъа, сабара инсанар йишди миллетыква цIебба танышоохьи, сабараранбышда чIырна йишди гьаIкIеена фыкыр югунчилхъа сабкIыл, сабарабы йишди таарыхыква,...