Гъирйатыкана йиш, аlзизна йичи, йаlгь-ламысыкана ед’, гыранна адий, гьоlрматыкана инсан. Манбы къийнийни йизди макьалейни кьаlгьраманыс муслагъалий Банавше адийс аваакlыйн кал’мабы водунбы. Мана йихъбышди аlрайл’ геер доюкана агъбирчак едаршина ворна.
Эйгьи вод: «Дженнет ежlд’ни къел’бышик’ авуд водун. Гьаlкlедад, йишин едилхъан муlгьуб, аlшкь ши дюнйейлхъа хъабыйни йигъыле гийгъал. Ыlмырени аlхырейхъамее ши маlнкъылхъа ыlбаадат гьаъа. Маlнкъыс декканан гьаъа деш. Чалышмишоохьенбы ед’на дараджа ахты хъааъас. Банавше адийни ушахаршед, невабышед мана мани саягъыл’ гьивейджи.Мана 1945—ъэсди сен Закатала районни Къымырни хивее кlолхозчершини хизане едике йихьа. Дек’ Муслагъни хивее, джо Аlраней ешемишувхьа. Хизан Къымырни хивейхъа сувал’ ешемишивхьай дагъамда ыхьайхъа гора кочмишувхьа. Маlнкъына дек’ Гьаlсанаlлий Муслагъа пешекарна ишлемишехьи ыхьа. Мана къыlл’-кьыlдим давараршика ыхьа. Аилейхъа ед’ Гозел’ илеека йихьа. Ушахар къелил’ хъаъасдимее, маlнкъее хаlбна заlгьмат гьавъу.Банавше адее мани вахтни гьаlкlее гаф гьаъанкъаl эйгьен: «Деккихъаб хаlбна хизан вухьа. Мана хааъар хаlрра эйхьи ыхьа деш. Манчил алла едее шас гьам дек’валла, гамыб ед’валла гьавъу. Мани вахтал’ йигыйре ушахар чlакlы хъавъуй сибыкна иш вухьа деш. Ушахаршини аlрайл’ зы энки хаlрнаний. Ед’на кумагчий йихьа. Зале хъийгъа хъооlн ушахар чlакlы хъааъанкъаl, йизыныд иштырак хаlдын ыхьа. Манбышихъа илейкава, мактаб аlхырейхъамее быкыраъас аlхы деш. Хьодъэсди сыныфейхъамее хъаlдхъас кьисматхьа. Ед’ ишилхъа гьаейкlан йихьа. Зынар ушахаршика хааний эйхвана. Манбы дагъамын сенбы ыхьа. Хизанбышее охьанасыний аляъасын еттыгъда ыхьа деш. Мыссыба идяахвасдимее, инсанар сувале Галахъа кочмишувхьа аlл’гьаа гибгъыл. Мани сенбышее хаlббанан муслагъбы ешайиш юг хъаъасдимее, Къымырни хивейхъа абкlын. Хъийгъыйни сенбышее манбышин сабаранбы мааъаб авху, сабарабы медни хиваршейхъа кочмишувхьа. Йыlкьалхъа Мусалагъахъа сабкыlылийнбыб кlылба вухьа деш. Сабкlыл хъабыйнбышди аlрей Банавше адийвана хизаныб вухьа.а.Гьаlсанаlлий дидей 1957-ъэсди сен Къымырни хивейид хав-уджагъ гьадсыр, хизан тезебанба Муслагъни хивеехъа хъабы. Маlгьаlб манбы ата-бабайни юрдылхъа сабы. Вуджий Гозел’ абай хивее ишлемишувхьа. Ушахар мактабейхъа хъаlдхъас абкlын. Манке Муслагъбышин ушахар Мишлешни мактабейхъаний авайкlананбы. Банавше адий джаванийвалее геер дирибаш, ишилхъа гьавасыкана ичий йихьа. Мана хивейхъа саркlыл’ хъарыйни сабара сенбышиле даватбы гьау, адамийс аркlын. 1963-ъэсди сен Ислам маъаlллимыка аиле къурмишавъу. И. Муслимове манке маъаlллимийвалла гьааъа вухьа. Мана Мишлешин хивени ишлемишехьи. 12 сенна мактабыс директорийвалла гьавъу. Мани сенбышее манкъука ишлемишувхьайни маъаlллимаршини увгьойка, мана камалукана гьаlкlена санаъаткар ыхьа. Муслагън хиве цlедда мактаб макъуни кумагыка аахъы. Гойне хьинне хаlдда сенбына мана мааъар ишлемишхьа. Ислам маъаlллим нейинки югна маъаlлим, гьамыр хизанна аилейна хааlрна ыхьа. Банавше адийка саджигее манбыше йигlйре ушахар чlакlы хъавъу. Манбышди гыргынбышис югун хъаlдхъый гьуво, эвле-атта гьавъу. 2002-ъэсди сен манбышда хизан Магьаlчкъалейхъа кочмишувхьа. Амма манбы шагьарейхъа хъабыйле шадувхьа деш. Ислам маъаlллим машнен эхыl, экlра гьини дюнйейле аркlын.Ислам маъаlллимнийий Банавше адийни хааъаб мысаджаб мигьманар камоохьи дешдий. Муслагъни хивее манбышин хав мигьманаршин хав хьиннений ацlа. Къийнад адамий яныл’ дехьейир, Банавше адее ман аlдат акlан гьау деш. Маlнкъысхъа гафыс, ихтилетыс абайленбы ненкеджаб камоохьи деш. Маlнкъее аваала сенбышди гьаlкlее саъаlтбышика хабарбы гьаъа. Банавше адийхъад шечlбы ойкlанан талантыд водун. Маlнкъее азербайджанни мизел’ ватаныс, делесынбышис къадсырыйн марахукан шечlбы ойкlан. Дават-давлатбышее, джесахъа абыйни мигьманаршис манбы хъаlдаххъанбы. Гьавъуйни ыlмырни гьаlкlее гаф гьааъанкъаl маlнкьее эйгьен: «Закlле кlыл’валей хаlдда дагъамийваллабы къаджы. Манчихъа ил’дейкы, зы разийра ворна. Ушахарше зас декканан гьаъа деш, манбыше йизда гьуlрмат кьома гьувааджи. Экlба-экlба засахъа абайленбы. Гьар карее кумаг гьаъан. Инджимишийхьес гьайесар деш. Джо сагъба вухьенбы».Банавше адее Ватаныб кlеливханааъа деш. Гьар сен къыlлина Галахъа гогьар-гьамбазаанкъа, Маскlавхъа духйебышисхъа, Муслагъахъа зиярат гьаъас гьаейкlан. Манбы къавджу-къавуххьу хъаейлена. Гьайни сен мана мер истирагьат гьаъас гьаlзирийхьа ворна. Джени увгьойка, кьисматхьее гьини элеес духйе, невабы къавджес йидж Маскlавхъа йиххъаlс. Зы мигьманра оlххъава Банавше адее хаlбна кlумкlум къабчы. Зы иккечlумее, маlнкъее сюргьер гьаъа гиргъыл’. Банавше адее хъодхьурыйн кьурни чурынын сюргьершин дад гьинчиле хаlдда сенбынад зы кlелиханаъас деш. Саламаламишхьа хъигъечlы ааlнкъаl, маlнкъее зас уфтанни накьышбышикван гьаlтелер пайис гьуво. Йишди редакциейн Банавше адийс 8-ъэсди Мартни байрамна барака гьааъа. Маlнкъыс джанана сагъвалла, йикlена шадвалла аlрзааъа.